brochures:1988_het-aanzien-van-artikel-28-ngb_een-beoordeling-van-de-door-spakenburg-in-navolging-van-heemse-voorgestelde-leer-omtrent-de-kerk
Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
| Volgende revisie | Vorige revisie | ||
| brochures:1988_het-aanzien-van-artikel-28-ngb_een-beoordeling-van-de-door-spakenburg-in-navolging-van-heemse-voorgestelde-leer-omtrent-de-kerk [12-07-2024 om 17.14 uur] – aangemaakt ds. J.H. Zwart | brochures:1988_het-aanzien-van-artikel-28-ngb_een-beoordeling-van-de-door-spakenburg-in-navolging-van-heemse-voorgestelde-leer-omtrent-de-kerk [13-07-2024 om 00.13 uur] (huidige) – ds. J.H. Zwart | ||
|---|---|---|---|
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| - | Test | + | ====== Het aanzien van artikel 28 NGB. Een beoordeling van de door Spakenburg in navolging van Heemse voorgestelde leer omtrent de Kerk (1988) ====== |
| + | ===== Eerste aflevering ===== | ||
| + | //Geachte lezer//\\ | ||
| + | Deze uitgave wil hen helpen die in een tijd van verandering van de leer en vervaging der grenzen, begeren vast te houden aan het zuivere Woord van God.\\ | ||
| + | Dat we in zo’n tijd leven werd in elk geval bewezen door de uitspraken die de generale synode van Heemse 1984-1985 deed in de leer omtrent de christelijke Kerk, uitspraken die door praktisch allen als goed en Schriftuurlijk werden ontvangen.\\ | ||
| + | Het werd opnieuw bewezen door de uitspraken die de generale synode van Spakenburg-Noord drie jaar later deed en waarin zij het werk van haar voorgangster bevestigde. Ongetwijfeld opnieuw tot tevredenheid van velen.\\ | ||
| + | Zo schreef bijvoorbeeld ds. L. Douw in het Gereformeerd Kerkblad van het midden des lands (nummer van 9 januari 1988).\\ | ||
| + | > Gehandhaafd werd de leeruitspraak van Heemse dat in het gevoelen van ds. J. Hoorn aan de breedheid van Christus’ werk en aan Gods barmhartigheid op onaanvaardbare wijze tekort wordt gedaan. | ||
| + | > | ||
| + | > We kunnen dankbaar zijn dat de generale aldus besloot. De waarheid is ermee gediend. Bovendien wordt voorkomen dat particuliere meningen als van ds. Hoorn gezien worden als typisch gereformeerd- vrijgemaakte opvattingen over de kerk. Er zijn al genoeg karikaturen! | ||
| + | > | ||
| + | > En door karikaturen wordt de kerkelijke eenheid van gereformeerde belijders niet bevorderd.\\ | ||
| + | Het is wel duidelijk wat voor deze kerkbodeschrijver de waarheid is: christenen aller kergenootschappen verenigt u! En het kan niet ontkend worden dat met de leeruitspraken van Heemse en Spakenburg die waarheid gediend is. Vandaar dus de dankbaarheid van deze schrijver. Overigens blijkt hij in hetzelfde nummer ook zorgelijke zaken in het kerkelijke leven te kennen, waarbij hij in onderling verkeer met de schrijver van de kerkbode van het Noorden onder andere denkt aan wat Kivive berichtte over gedachten onder ons over sexueel verkeer vóór het huwelijk.\\ | ||
| + | Dat verkeer baart de schrijver van het midden en naar wij vrezen ook die van het noorden dus meer zorgen dan geestelijk verkeer buiten de kerk, of beter gezegd, na de scheiding. Dat de jeugd dat niet begrijpt is duidelijk. Evenals duidelijk is dat het eerste ondanks alles de kerk in elk geval kinderen baart, terwijl het laatste haar alleen maar kinderen kan kosten.\\ | ||
| + | In zo’n tijd leven wij dus. Terwijl de gereformeerde levenswandel hoog in het vaandel staat geschreven, houdt men de gereformeerde leer ten onder.\\ | ||
| + | Dat dit laatste het geval is in de uitspraken van (Heemse en) Spakenburg menen we in deze uitgave aan te tonen.\\ | ||
| + | We wijzen er nog op dat deze publicatie een praktisch ongewijzigde overdruk is van wat eerst werd opgenomen in Clavis, het blad van de Gereformeerde Kerk te Grootegast (nummer van december 1987). Alleen werd de oorspronkelijke hoofdtitel ‘Om de grondslag van artikel 28 NGB’ en dienovereenkomstig ook die boven het vijfde hoofdstuk gewijzigd in ‘Het aanzien van artikel 28 NGB’. Verder werd het laatste hoofdstuk ten dele anders opgezet en iets uitgebreid, waarbij nog aandacht werd gegeven aan wat in Petah-ja van december 1987 werd geschreven over de uitspraak van Spakenburg.\\ | ||
| + | Tenslotte zij opgemerkt dat we voornemens zijn deze eerste aflevering tegen Spakenburg door meerdere te laten volgen. Rapport en uitspraken van deze synode, die binnenkort wel verkrijgbaar zullen zijn in de boekhandel bieden daartoe genoeg materiaal, terwijl een weerlegging in afleveringen als voordeel heeft dat niet alles in één keer behoeft te worden gezegd en gelezen.\\ | ||
| + | Overigens heeft men deze publicatie niet nodig om de onjuistheid van de leer van Heemse-Spakenburg te zien Schrift en belijdenis zeggen in dezen genoeg. En die alleen zijn normatief voor de kerk.\\ | ||
| + | Lutjegast, 11 januari 1988.\\ | ||
| + | ==== 1. Een fundamenteel hoofdstuk ==== | ||
| + | De generale synode van Spakenburg-Noord 1987 deed in haar laatste vergaderweken een aantal uitspraken waarin zij de leer van de synode van Heemse 1984-1985 omtrent de Kerk handhaafde. Daarmee verwierp deze synode de argumentatie die door meerdere gereformeerde kerkleden bij haar was ingebracht tegen de door Heemse gegeven voorstelling van dit stuk van de leer.\\ | ||
| + | Afgezien van hun inhoud zijn de uitspraken van Spakenburg niet eenvoudig te volgen. Dit wordt uiteraard veroorzaakt door het feit dat de uitspraken grotendeels bestaan uit confrontatie met ingebrachte argumentatie, | ||
| + | Het feit doet zich echter voor dat evenals destijds het geval was met de uitspraken van Heemse, ook aan die van Spakenburg een uitvoerig rapport ten grondslag ligt.\\ | ||
| + | Dit rapport bestaat uit drie hoofddelen, te weten:\\ | ||
| + | - Formeel gedeelte (7 bladzijden); | ||
| + | - Kerkrechtelijk gedeelte (27 bladzijden); | ||
| + | - Leerstellig gedeelte (105 bladzijden).\\ | ||
| + | Nu gaat het ons op dit moment om het leerstellig gedeelte, dat weer onderverdeeld is in een aantal hoofdstukken, | ||
| + | - Overzicht van de revisieverzoeken (blz. 1-3) | ||
| + | - De punten van bezwaar (blz. 3) | ||
| + | - De weergave van het gevoelen van ds. J. Hoorn (blz. 3-6) | ||
| + | - Over het gevoelen van ds. J. Hoorn (blz. 7-22) | ||
| + | - De bezwaren inzake de weergave van het gevoelen (blz. 22-25)\\ | ||
| + | Nadere kennisname van het //vierde// hoofdstuk, dat niet minder dan 16 blzz. telt, laat zien dat het rapport hier komt met een // | ||
| + | ==== 2. Eigen wijsheid ==== | ||
| + | Het vierde hoofdstuk dat dus een nadere kritische beschouwing wil bieden van het gevoelen van ds. Hoorn, is onderverdeeld in een aantal paragrafen, welke paragrafen weer onderverdeeld zijn in een aantal punten.\\ | ||
| + | Het is goed deze paragrafen nader te noemen. Het zijn de volgende: | ||
| + | - Inleiding (blz. 7-10) | ||
| + | - Zijn en worden (blz. 10-14) | ||
| + | - Inlijving en inlijving (blz. 14-16) | ||
| + | - Het onderscheiden van de ware Kerk (blz. 16-18) | ||
| + | - Uit het hele menselijke geslacht (blz. 18-21) | ||
| + | - ‘Tuchtwaardig oordeel’ (blz. 21-22)\\ | ||
| + | Nemen we kennis van par. 4.1., dan blijkt wat zich hier aandient als ‘Inleiding’ te bestaan uit een nader aandacht geven aan //artikel 28 NGB//. Want nadat in 4.1.1. is aangegeven uit welke stukken de synode van Heemse het gevoelen van schrijver dezes heeft samengelezen, | ||
| + | Zo luidde namelijk het oordeel van Heemse inzake genoemd gevoelen.\\ | ||
| + | Een van de onjuistheden die in de bij Spakenburg binnengekomen stukken werd aangewezen, was dat Heemse in haar beoordeling //haar uitgangspunt// | ||
| + | In elk geval: een synodaal rapport dat antwoord wil geven op de vraag of, en zo ja op welke wijze in het gevoelen van een predikant aan de breedheid van Christus’ kerkvergaderend werk tekort wordt gedaan, moet niet zelf tekort doen aan de (volg)orde van de confessie. Anders laat men zich leiden niet door confessionele wijsheid maar door eigen wijsheid.\\ | ||
| + | ==== 3. Een artikel uit één stuk ==== | ||
| + | Om de orde van het rapport in acht te nemen, geven we nu dus eerst aandacht aan zijn uiteenzetting van artikel 28. Deze begint in punt 4.1.3.1. en wel als volgt:\\ | ||
| + | > Dit artikel vertoont een duidelijke geleding.\\ | ||
| + | Na deze inzet wordt in dit punt nader ingegaan op het eerste gedeelte van het artikel. Vervolgens lezen we dan in punt 4.1.3.2. :\\ | ||
| + | > Het tweede gedeelte van artikel 28 voegt hier een nieuw element aan toe, namelijk dat het ‘om dit alles des ‘te beter te kunnen onderhouden’ de roeping is van alle gelovigen, zich //af te scheiden// van hen die niet bij de kerk horen.\\ | ||
| + | In het kort wordt in dit punt dan nog iets gezegd over dit tweede gedeelte, waarna punt 4.1.3.3. volgt. Omdat dit punt echter blijkt te gaan over artikel 29 gaan we er hier aan voorbij en lezen we verder bij punt 4.1.4., dat als volgt inzet:\\ | ||
| + | > In het spreken van ds. Hoorn wordt geen rekening gehouden met de geleding in artikel 28. Hij ziet in heel dat artikel het ene ambt van alle gelovigen, zonder het reliëf dat dit artikel zelf aanbrengt.\\ | ||
| + | Hierbij citeert het rapport dan het volgende van deze predikant uit zijn brief aan de kerkeraad: | ||
| + | > ‘Allen hebben ze hier één en dezelfde roeping, namelijk zich daarbij voegen, de hals buigende onder het juk van Jezus Christus..... In het 2e gedeelte van artikel 28 wordt dit //ene// ambt //aller// gelovigen aldus omschreven: ‘zich afscheiden van degenen, die niet van de Kerk zijn’....’ (Brief 3).\\ | ||
| + | Waarna het rapport vervolgt met:\\ | ||
| + | > Dit brengt mee, dat de terminologie van de slotzin zonder meer kan worden ingelezen in het begin van dit artikel.\\ | ||
| + | Thematisch staat in deze punten dus de stelling dat artikel 28 een // | ||
| + | Als we het rapport goed begrijpen moet men het eerste en tweede gedeelte dus niet zonder meer op één lijn stellen. Er zit reliëf in het artikel. En dan niet in die zin dat de zaak van het eerste gedeelte in het tweede wordt toegespitst en aangescherpt maar in die zin dat in het tweede gedeelte iets nieuws om de hoek komt kijken. Het voegt //een nieuw element// toe, namelijk dat men zich behoort af te scheiden van hen die van de kerk niet zijn. Wat dus in het eerste gedeelte als de plicht van allen wordt aangewezen, dekt niet zonder meer hetgeen in het tweede gedeelte als die plicht wordt genoemd. Daarom behoort men de slotzin ook niet zonder meer te laten terug grijpen op wat het eerste gedeelte in dezen zegt, doch blijkbaar alleen op het tweede gedeelte.\\ | ||
| + | Hoewel, het rapport stelt dit laatste niet met zoveel woorden. Wil het misschien ruimte laten voor iemand die beweert dat het artikel //twee// duidelijke geledingen vertoont, in die zin dat ook de slotzin //een nieuw element// toevoegt aan het ambt aller gelovigen? Zodat we dus moeten onderscheiden tussen het ambt aller gelovigen van het eerste gedeelte en dat van het tweede gedeelte en dat van de slotzin? Nu zal ieder dit laatste als een ongerijmdheid afwijzen. Maar waarom deze onderscheiding dan wel aanvaard als in geding is het tweede gedeelte t.o.v. het eerste? Wat het rapport hier stelt, is dan ook niet terecht.\\ | ||
| + | Uiteraard behoeft niemand te ontkennen dat artikel 28 een duidelijke geleding vertoont. Meer nog: het vertoont //twee// duidelijke geledingen, Duidelijk immers laat zich binnen het artikel een begin-, een vervolg- en een slotgedeelte onderscheiden. Niet minder duidelijk is echter dat deze drie delen één samenhangend geheel vormen. Anders gezegd: in alle drie delen is hetzelfde thema aan de orde. Of wil men: in alle drie delen wordt geweven aan het ene en hetzelfde kleed. En hoe men het ook wendt of keert het is en blijft een kleed uit één stuk zonder naad.\\ | ||
| + | We begrijpen dan ook niet hoe het rapport er bezwaar tegen kan maken wanneer wij de terminologie van de slotzin zonder meer inlezen in het begingedeelte van het artikel. Kort samengevat zegt dit begin immers:\\ | ||
| + | > dat niemand zich op zichzelf behoort te houden om op zijn eigen persoon te staan, maar dat zij allen schuldig zijn zichzelf daarbij te voegen en daarmee te verenigen, | ||
| + | terwijl de slotzin luidt:\\ | ||
| + | > ‘Daarom, al degenen die zich van haar afscheiden of niet daar bijvoegen, …’\\ | ||
| + | Wie hier het ene met het andere vergelijkt, moet toestemmen dat het inhoudelijk om precies hetzelfde gaat.\\ | ||
| + | Zo hier al onderscheid is, dan is dat niet groter dan dat tussen een kleed uit één stuk en een kleed zonder naad. Wanneer men dan ook het tweede gedeelte van het artikel weglaat en de slotzin direct leest na het eerste gedeelte, dan loopt dat zeer wel.\\ | ||
| + | Daarmee is tevens al bewezen dat het tweede gedeelte inhoudelijk niet een nieuw element toevoegt aan wat in het eerste gedeelte reeds is beleden als de schuldige plicht van allen. Dit blijkt ook uit het begin van het tweede gedeelte, namelijk ‘en opdat dit te beter onderhouden kan worden’. Deze formulering geeft aan dat ook thans in geding blijft wat voorheen reeds in geding was. Vandaar ook dat in de oorspronkelijke tekst van 1561 het tweede gedeelte eenvoudig zo kon beginnen: ‘dit is aller ge- loovighen schuldighe plicht’ enz. Een formulering die aangeeft hoe hecht de samenhang is van het begin en het vervolg. De draad wordt eenvoudig weer opgenomen. Artikel 28 kent één doorgaande lijn. Terwille van de doorgaande reformatie van de Kerk.\\ | ||
| + | Men kan zeggen dat artikel 28 in zijn opbouw een duidelijke geleding vertoont. Maar het is een geleding terwille van de ene zaak die van meetaf aan in dit artikel in geding is, namelijk het ambt aller gelovigen. Dit ambt vertoont duidelijk geen geleding. Het is één en ongedeeld. Hier is dan ook het ambt aller gelovigen dat meekomt met de kerk aller gelovigen van artikel 27. En die kerk vertoont allesbehalve een duidelijke geleding. Maar dit laatste weet het rapport nog niet. Want het is niet bij artikel 27 begonnen maar bij artikel 28. En gelet op het beeld dat dit begin duidelijk te zien geeft, moet hieruit ook wel een kerk tevoorschijn komen die een duidelijke geleding vertoont.\\ | ||
| + | ==== 4. Subjectivisme ==== | ||
| + | Voordat we echter deze gelede kerk duidelijk in beeld krijgen in de volgende paragrafen van het rapport, willen we eerst nog stilstaan bij wat het rapport nader zegt over artikel 28. We gaan daartoe terug naar punt 4.1.3.1., waarvan we de inzet hiervoor reeds citeerden, namelijk ‘Dit artikel vertoont een duidelijke geleding’. Hierna gaat dit punt als volgt verder:\\ | ||
| + | > Nadat in artikel 27 het geloof is beleden met betrekking tot de ene katholieke of algemene kerk, spreekt artikel 28 in de eerste plaats uit, wat niemand ten aanzien van deze kerk mag en wat ieder moet doen. Niemand mag zich van haar afzijdig houden om op zichzelf te blijven staan (of: zich op zichzelf houden om op zijn eigen persoon te staan). Maar ieder moet zich bij haar voegen en zich met haar verenigen (of: zij allen zijn schuldig zichzelf daarbij te voegen en daarmede te verenigen).\\ | ||
| + | Hoewel het rapport dus niet eenvoudig bij artikel 27 begint, gaat het er ook niet zonder meer aan voorbij.\\ | ||
| + | Heel kort wordt allereerst over dit artikel iets gezegd. Dat is uiteraard een goede en legitieme zaak bij behandeling van artikel 28. Dit artikel ligt immers in het verlengde van 27 en hangt daarzonder in de lucht. Maar dan is het wel zaak uit artikel 27 naar voren te halen wat van belang is voor artikel 28.\\ | ||
| + | En dat is – zo blijkt uit de motiverende voorzin van artikel 28 zelf – dat de kerk is //een heilige vergadering van de ware gelovigen// | ||
| + | Het rapport gaat nu als volgt verder:\\ | ||
| + | > ‘Niemand’, | ||
| + | Inderdaad zijn ‘niemand’, | ||
| + | En dan nu de verwijzing naar Paulus’ spreken in Hand. 17:30,31. Wat wil het rapport hiermee? Wil deze verwijzing, die overigens al te vrijblijvend is (‘gedacht zou kunnen worden aan’), zeggen dat het ‘niemand’, | ||
| + | Intussen, dat het verband beslissend is stemt het rapport in feite zelf toe, wanneer het na zijn verwijzing naar Hand. 17 vervolgt met de stelling dat we mogen aannemen dat met het onbepaalde spreken van het artikel ‘in elk geval allen worden aangesproken //die zich rekenen tot de gelovigen, genoemd in artikel 27, die al hun heil verwachten van Jezus Christus// | ||
| + | Volgens het rapport vertoont het artikel een duidelijke geleding. Maar daarmee eindigt de duidelijkheid van het artikel kennelijk. Want op de vraag, op wie het artikel precies het oog heeft, daarop is geen duidelijk antwoord te geven. Het rapport doet dat tenminste niet. Alles blijft hier in de mist; naar alle kanten worden mogelijkheden opengelaten, | ||
| + | Kortom: het rapport spreekt hier subjectivistisch, | ||
| + | Zo gaat dat nu als men het kerkhuis zo nodig zelf moet binnenvallen met de deur van artikel 28. Men komt dan niet door de deur binnen – de kerk, die wij in artikel 27 belijden, is hier de deur – en verzeilt onherroepelijk in subjectivistische, | ||
| + | Dus moeten zij allen van dit door God vervloekte subjectivisme, | ||
| + | Alles wat daar boven uitgaat is niet uit de Geest maar uit het vlees.\\ | ||
| + | ==== 5. Het aanzien van artikel 28 NGB ==== | ||
| + | Nadat het rapport dus vanuit het ‘niemand’, | ||
| + | > Daarmee is de mogelijkheid gegeven, dat er onder hen zullen zijn, die om redenen van rang of stand of om welke reden ook, zich ten opzichte van de kerk individualistisch willen opstellen: zich van haar afzijdig houden en zich niet bij haar voegen, zich niet met haar verenigen. | ||
| + | > | ||
| + | > Artikel 28 wijst zulk individualisme onvoorwaardelijk af: in deze vergadering komen immers bijeen degenen die behouden worden en buiten haar is er geen heil.\\ | ||
| + | Wie serieus neemt wat het rapport hier stelt en dat mag toch, als ook wat artikel 28 stelt en dat moet zeker, vraagt zich verbaasd af in wat voor exegetische wateren hij nu weer verzeild raakt. Nietwaar, // | ||
| + | > Met het oog op deze allen nu bevat artikel 28 het indringende bevel, dat niemand van hen om welke reden dan ook zich individualistisch opstelt ten opzichte van de kerk: allen zonder uitzondering zijn zij gehouden zich daarbij te voegen en daarmee te verenigen.\\ | ||
| + | Daarbij zie men vooral niet over het hoofd wat blijkens het artikel de reden is van dit bevel: in geding is hier niets minder dan de vergadering van hen die zalig worden en buiten haar is geen zaligheid. Vandaar dit allen zonder meer verplichtende bevel. Kortom: de mogelijkheid dat wie van hen dan ook zich individualistisch opstelt ten opzichte van deze heilige vergadering, | ||
| + | Maar nee, zo vervolgt het rapport zijn uitleg van artikel 28 niet. In feite begint het rapport hier precies andersom en gaat het hier lijnrecht tegenin door namelijk te stellen dat met het allen aansprekende bevel van dit artikel de mogelijkheid is //gegeven// dat er onder hen zullen zijn die zich individualistisch willen opstellen ten: | ||
| + | Nu, wanneer die mogelijkheid werkelijk is gegeven //met artikel 28//, stellen wij voor dit artikel zo haastig als men hetzelve hebben kan te schrappen uit de confessie van de kerk. Want men moet daarin geen artikel handhaven, waarmee de mogelijkheid is //gegeven// dat wie dan ook (en dus allen en een ieder!!) zich individualistisch opstelt tegenover de kerk. Dat is wel duidelijk. Evenals duidelijk is dat niet artikel 28 geschrapt moet worden maar wel wat het rapport hier (en elders) over dit artikel zegt. Want dat is geen onbevangen, serieuze uitlegkunde maar vooringenomen, | ||
| + | Wat we allereerst vanuit een voorbeeld willen trachten duidelijk te maken.\\ | ||
| + | Gesteld eens dat een gereformeerde vereniging besluit onder de bepalingen van haar statuten ook de volgende op te nemen:\\ | ||
| + | > Terwille van de bewaring van de vereniging bij haar grondslag, welke bewaring van essentieel belang is, zijn de leden verplicht hun instemming te betuigen met de Drie Formulieren van Enigheid en die instemming met hun handtekening te bekrachtigen, | ||
| + | Wie stelt nu gelet op deze bepaling met recht:\\ | ||
| + | > Hiermee is de mogelijkheid gegeven dat er onder de leden zullen zijn die zich om allerlei reden vrij willen opstellen ten opzichte van de grondslag: haar niet aanvaarden en de Drie Formulieren niet ondertekenen. | ||
| + | > | ||
| + | > De statuten wijzen dit individualisme hier onvoorwaardelijk af: de vereniging is immers een gereformeerde vereniging en zonder handhaving van de grondslag blijft daarvan niets over.\\ | ||
| + | Ieder voelt wel aan dat zulk spreken illegitiem is en onverantwoord. Meer nog: dat er op deze wijze een onheilig spel wordt gespeeld zowel met deze bepaling als met de vereniging en haar leden. Men laat dan deze bepaling pleiten //tegen// de vereniging als een vereniging die kennelijk te kampen heeft met ongereformeerde leden in haar midden en die met behulp van deze bepaling daartegen een dam wil opwerpen. In plaats van deze bepaling te laten pleiten //vóór// de vereniging als een vereniging die volle ernst maakt met haar bewaring bij de aangenomen grondslag.\\ | ||
| + | Wie daarom het zoëven gestelde zegt, misbruikt dit artikel. En tegelijkertijd bewijst hij dat hij zich tot verklaring van de hier omschreven verplichting niet gewoon laat leiden door het enige motief dat daarbij in geding blijkt en dat in de bepaling zelf ligt uitgedrukt, namelijk de bewaring van de vereniging bij haar grondslag. In plaats daarvan bewijst hij zich voor alles te laten leiden door een ander gegeven, dat in de bepaling zelf nergens ligt uitgedrukt maar dat hem kennelijk overal in zijn hart staat ingedrukt, namelijk dat de vereniging natuurlijk leden heeft die de Drie Formulieren niet willen aanvaarden en ondertekenen. Zozeer beheerst dat gegeven hem dat hij voor alles vandaaruit tegen deze bepaling aankijkt en zonder dat gegeven geen mogelijkheid overhoudt deze bepaling te lezen en te verklaren. Met andere woorden: het is zijn eigen vooringenomen standpunt dat hem de uitleg van de bepaling dicteert en dat hem er blind voor maakt dat deze bepaling // | ||
| + | Welnu, niet anders ligt het met wat het rapport hier stelt inzake artikel 28 van de statuten van het instituut der kerk. Het rapport bewijst dat het zich de verklaring van dit artikel niet eenvoudig laat dicteren door //wat het artikel zelf// daartoe aandraagt maar door eigen vooringenomen standpunt, hierin, bestaande ‘dat er onder hen zullen zijn die zich ten opzichte van de kerk individualistisch willen opstellen: zich niet bij haar voegen, enz.’. Zozeer laat het rapport zich door dit gegeven leiden dat het kennelijk niet anders kan dan het spreken van artikel 28 van meetaf aan plaatsen tegen de achtergrond en binnen het kader van dit individualisme. Waarbij we er vooral op moeten letten, dat het rapport daarbij niet zodanig opereert dat het ‘//allen en een ieder//’ binnen dit kader plaatst, doch //sommigen of meerderen van hen.// Immers, het rapport stelt niet dat met het spreken van dit artikel de mogelijkheid is gegeven, dat //zij allen en een ieder// zich individualistisch willen opstellen tegenover de kerk, maar dat //er onder hen// zullen zijn die zulks willen. En de overigen van die allen dan? Waar blijven die dan nu? Ja, wie zal het zeggen. Die verdwijnen hier zo maar uit het gezichtsveld. Niet allen staan ze hier in het volle licht van artikel 28, doch slechts een kleiner of groter aantal van hen, namelijk diegenen voor wie met het spreken van artikel 28 blijkbaar de mogelijkheid is gegeven dat zij zich individualistisch willen opstellen en zich bij de kerk niet voegen. Voor de overigen is die mogelijkheid kennelijk niet gegeven met het spreken van artikel 28, hoewel dit artikel toch //allen en een ieder zonder onderscheid// | ||
| + | Dit //in onderscheiding// | ||
| + | En als de schijnwerper eenmaal //zo// staat gericht, dan wordt ze vervolgens zo scherp mogelijk ingesteld. Want dan zegt het rapport: | ||
| + | > Artikel 28 wijst zulk individualisme onvoorwaardelijk af: in deze vergadering komen immers bijeen degenen die behouden worden en buiten haar is er geen heil.\\ | ||
| + | Maar dan //is// de schijnwerper al gericht! Zodat dit niet echt zonder onderscheid wordt gezegd met het oog op allen en een ieder, doch met het oog op de ‘er onder hen’ die zich niet willen voegen, waarbij men het onschuldige woordje ‘er’ gelieve te verstaan als pseudoniem van Evangelische Rest.\\ | ||
| + | Eerst heeft het rapport met een beroep op het onbepaalde ‘niemand’, | ||
| + | Duidelijk is nu ook wel //waarom// die rest erbij genomen is. Daarmee is namelijk de mogelijkheid gegeven dan men op //haar// die felle schijnwerper richt, zodat men zelf niet in dat licht staat. Zelf staat men hier dan ook helemaal aan het einde van de hier besproken alinea uit het rapport, namelijk achter de dubbele punt van de zoëven nog geciteerde zinsnede die immers luidt:\\ | ||
| + | > Artikel 28 wijst zulk individualisme onvoorwaardelijk af: in deze vergadering komen immers bijeen degenen die behouden worden en buiten haar is er geen heil.\\ | ||
| + | Inderdaad weet men zichzelf daar te zitten, helemaal achteraan, in deze heilige vergadering. Maar men beseft niet wat het betekent om hier te zijn, hetzij helemaal achteraan, hetzij helemaal vooraan, hetzij op de kansel, hetzij onder de kansel. Want hiermee acht men kennelijk de mogelijkheid gegeven een rest buiten deze vergadering te kunnen onderscheiden en te kunnen laten opdraven om die te plaatsen in het de-wil-tot-individualisme-ontdekkende licht van artikel 28, daarmee zichzelf aan dat licht onttrekkende. Dat is: zichzelf rechtvaardigende door te wijzen op de ander en de ander veroordelende met uitsluiting van zichzelf.\\ | ||
| + | Ja, hoe ongeestelijk opereert het rapport hier in feite met artikel 28 zonder zich dat zelf te realiseren. Want nee, hier wordt niet het mes van artikel 28 gegrepen om dat in hun //aller// harten te drijven en daar weg te snijden en af te snijden de wil tot individualisme, | ||
| + | Hoe geheel anders opereert het rapport hier. Dat keert het mes van artikel 28 in feite tegen zichzelf en drijft het als een wig in het lichaam van dit artikel, onderscheidende en verdelende waar dit artikel duidelijk niet onderscheidt en verdeelt, namelijk voor wat betreft het //allen en een ieder evenzeer aansprekende bevel.// Waarmee het rapport tegelijkertijd niet onderscheidt waar het artikel dat duidelijk wel doet, namelijk voor wat betreft zijn onderscheiding tussen hen die van de kerk zijn en die van de kerk niet zijn. Aldus wordt dit artikel gemaakt tot een //stomp// mes, dat ondanks dat het ‘zulk individualisme onvoorwaardelijk afwijst’, blijkbaar toch een machteloos instrument is tot vergadering van ‘allen en een ieder’ in de eenheid van het ware geloof. Veeleer is hier het mes van de blijkbaar ongeneeslijke wonde van een gedeelde Christenheid en een gedeelde kerk, die deels bestaat uit gelovigen van individualistischen wille en deels uit gelovigen van goeden wille.\\ | ||
| + | Ergens verderop in het rapport wordt het gevoelen van schrijver dezes gebrandmerkt als de leer van het //partieel perfectionisme// | ||
| + | Nu, wat betreft de volmaaktheid der kerk, daarin zal God op Zijn tijd voorzien. Maar, zo vragen wij, wie zijt gij, broeder praeses, met uw hier in het rapport uitgedrukte leer van het //partieel individualisme//, | ||
| + | Ze is een eigenmachtige leer, die staat tegenover de van God gegeven leer en die het lichaam der waarheid ten dode toe verminkt en versnijdt.\\ | ||
| + | Hoe geheel anders blijkt dan ook het kader te zijn, waarbinnen artikel 28 zelf verklaart te spreken en waarbinnen het zichzelf meer dan genoegzaam rechtvaardigt en zijn kracht tot zaligheid bewijst. Dat is niet het kader van het //partieel individualisme//, | ||
| + | Ziehier het kader waarbinnen of wil men het motief van- waaruit artikel 28 spreekt. Een motief dat het zelf aangeeft. En het komt niemand toe daar een ander motief voor te schuiven en dat te maken tot het allesbeheersende. Immers artikel 28 luidt niet:\\ | ||
| + | > Wij geloven, | ||
| + | > | ||
| + | > aangezien er onder hen zullen zijn die zich om allerlei reden individualistisch willen opstellen ten opzichte van deze heilige vergadering en zich bij haar niet voegen, dat niemand zich op zichzelf behoort te houden, .... doch dat zij allen schuldig zijn zichzelf daarbij te voegen, | ||
| + | > | ||
| + | > aangezien deze vergadering is de verzameling van hen die zalig worden en dat buiten haar geen zaligheid is.\\ | ||
| + | Maar het artikel zegt eenvoudig niets meer en vooral ook niets minder dan:\\ | ||
| + | > Wij geloven, | ||
| + | > | ||
| + | > aangezien deze heilige vergadering is de verzameling van hen die zalig worden enz, dat niemand zich op zichzelf behoort te houden enz.\\ | ||
| + | Artikel 28 kent dus geen twee ‘aangezienen’, | ||
| + | En dat ene ‘aangezien’ doet ons niet naar twee kanten kijken, namelijk èn naar individualistische zielen, aan wie het niet behaagt zich bij de kerk te voegen èn naar de kerk. Doch naar slechts één kant: naar deze heilige vergadering, | ||
| + | Men mag dit artikel niet verklaren vanuit de // | ||
| + | Het is een gegeven dat niet wij hebben bedacht, want zoiets bedenken mensen niet, maar wat God in genade heeft geschonken en wat in het artikel zelf wordt aangewezen. En dat niet pas achteraf maar meteen voorop. Althans in de door Dordrecht vastgestelde tekst (niet in die van Heemse). En dat niet zonder reden. Want dit ‘aangezien’ bepaalt zonder meer het aanzien van dit artikel. Het verhindert ons tegen dit artikel aan te kijken anders dan met op de achtergrond de enige, katholieke of algemene kerk. Binnen de contouren van deze kerk staat dit artikel. In haar vindt het zijn grondslag en bewijst het zijn bestaansrecht. Buiten haar valt het! Want buiten haar is geen zaligheid; ook niet de zaligheid die gegeven is met de leer der zaligheid, in dit artikel beleden.\\ | ||
| + | En, zo vragen wij, kan men een beter en krachtiger motief bedenken voor dit artikel, dat immers aanspreekt allen die geloven, een motief toch dat hen allen //zonder onderscheid// | ||
| + | Maar wat inspireert het Spakenburgse rapport hier dan toch dat het daarvoor //iets anders// bedenkt en versiert, waardoor dit artikel gemotiveerd zou zijn en vanwaaruit het derhalve geëxegetiseerd moet worden? Alsof dit artikel niet zijn //eigen// motief aangeeft en zijn //eigen// kader waarbinnen het spreekt. En alsof het geoorloofd is vanuit een nota uitdrukkelijk gemotiveerd bevel te gaan redeneren en filosoferen over de mogelijke achtergrond ervan. Hen bewijst dan de gegeven motivering eenvoudig niet serieus te nemen, noch die zich ernstig aan te trekken. En aldus maakt men het bevel zelf krachteloos.\\ | ||
| + | Maar het bevel van artikel 28 is niet krachteloos. Want voorop staat hier die machtige werkelijkheid van die heilige vergadering waarin samenkomen wie behouden worden en waarbuiten geen behoud is. Zij staat hier zelfs met zoveel woorden uitgedrukt. En dat niet zonder grote oorzaak. Opdat zij allen en een ieder in één oogopslag zullen zien //waarom// artikel 28 zo beveelt als het beveelt!\\ | ||
| + | Ja, hier is de wijsheid die behoudt en die gerechtvaardigd is van al haar kinderen (vgl. Matth. 11:19; Luc. 7:35). En die kinderen zijn niet de individualisten die zich bij de kerk niet voegen maar zij die in deze heilige vergadering bijeenkomen en die daarmee bewijzen dat het bevel van artikel 28 geen tevergeefs woord is.\\ | ||
| + | Hoe dwaas is in vergelijking met deze wijsheid de wijsheid van Spakenburg, die dit woord wel maakt tot een tevergeefs woord doordat het de mogelijkheid ervan niet zoekt in de kerk waarin samenkomen wie behouden worden, doch buiten de kerk in de individualisten die zich bij de kerk niet willen voegen, en die daarmee bewijzen dat zij van alles en nog wat in hun binnenste dragen behalve de heilige wet van God, uitgedrukt in artikel 28.\\ | ||
| + | Voor dit laatste moet men dan ook zijn in de kerk, waar de Geest deze wet schrijft in de harten.\\ | ||
| + | En dan kan het rapport wel zeggen: artikel 28 wijst zulk individualisme // | ||
| + | Men moet het heilige niet werpen voor de honden. Dat geldt ook van deze heilige ordonnantie van God. Want dan laat men èn deze ordonnantie vertreden en krachteloos maken èn allen en een ieder voor wie zij is bestemd. En dat zijn niet allen ‘die //zich rekenen// tot de gelovigen, genoemd in artikel 27, die al hun heil verwachten van Jezus Christus’. Dat zijn eenvoudig allen die geloven, die waarlijk geloven; dat is: die geloven met het hart en belijden met de mond en wel heel de leer der zaligheid, die begrepen is in de 37 artikelen des geloofs. Deze artikelen immers zijn de confessie van hen “die naar de waarachtige reformatie van het Evangelie van onze Heere Jezus Christus begeren te leven”, (zo de Geleidebrief bij deze confessie, zie Lep. Vallensis, Belijden naar het Woord, blz. 8-15).\\ | ||
| + | Voor deze allen en een ieder is daar naast het vele wat deze confessie biedt, ook het // | ||
| + | In onze vorige paragraaf moesten we vaststellen dat het rapport met een beroep op het ‘niemand’, | ||
| + | Dat kan trouwens ook moeilijk anders. Wie dit artikel niet eenvoudig ziet staan tegen de achtergrond van deze heilige vergadering, | ||
| + | Haar het is en blijft wel zijn eigen artikel dat zo iemand dan aan de man tracht te brengen. Het is niet het ware, //allen evenzeer// aansprekende artikel 28 van de confessie der kerk. Dat artikel is en blijft geplant in heilige grond, in deze heilige vergadering, | ||
| + | En zalig is wie hieraan geen aanstoot neemt.\\ | ||
| + | Want zo en niet anders is de leer der zaligheid, die niet zonder reden leer //der zaligheid// heet.\\ | ||
| + | ==== 6. Dit alles ==== | ||
| + | Nadat het rapport dus mogelijkheid heeft gezien artikel 28 te plaatsen tegen de achtergrond van het partieel individualisme, | ||
| + | > Ieder moet zich bij haar voegen en zo voor zijn deel de eenheid van de kerk bewaren, zich onderwerpen aan\\ | ||
| + | haar onderwijzing en tucht, de hals buigen onder het juk van Christus en de opbouw van de broeders dienen. Wat het rapport hier stelt bestaat uit een grotendeels weergeven van wat gezegd wordt in het tweede onderdeel van het eerste gedeelte van het artikel, waarbij de nieuwe tekst van Heemse wordt gevolgd. Daarbij merken we op dat het betreffende deel in deze tekst letterlijk zo begint:\\ | ||
| + | > Daarom moet ieder zich bij haar voegen en zich met haar verenigen. Zo wordt de eenheid van de kerk bewaard; men onderwerpt zich aan haar onderwijzing en tucht, enz.\\ | ||
| + | De tekst van Dordrecht luidt hier:\\ | ||
| + | > maar dat zij allen schuldig zijn zichzelf | ||
| + | > | ||
| + | > daarbij te voegen en daarmede te verenigen; onderhoudende de enigheid der kerk, zich onderwerpende aan haar onderwijzing en | ||
| + | > | ||
| + | > tucht, enz.\\ | ||
| + | Uiteraard staat dit gedeelte niet zonder reden in artikel 28. Het bevat een //nadere uitwerking// | ||
| + | > Dit alles gebeurt niet door een ‘eenmalig lid worden’ //zonder meer.// Die term is te schraal. Er ligt een roeping waaraan in voortdurende geloofsgehoorzaamheid moet worden voldaan. | ||
| + | > | ||
| + | > Toch laten de uitdrukkingen ‘zich niet afzijdig houden om op zichzelf te blijven staan’ en ‘zich op zichzelf houden om op zijn eigen persoon te staan’ in tegenstelling met ‘zich daarbij voegen en zich daarmee verenigen’ zien, dat hier ook gedoeld wordt op een komen tot de kerk, een toetreden tot haar gemeenschap.\\ | ||
| + | Na de ervaring die we tot dusver met het rapport hebben opgedaan, behoeven de exegetische wateren waarin we hier terechtkomen ons niet meer te verbazen. Het kan moeilijk nog goed gaan na het verkeerde kompas waarop het rapport eenmaal is begonnen te varen. Intussen doet dat natuurlijk niets af van het feit dat het ook nu weer echt vreemde wateren zijn die we hier binnenvaren. Nietwaar, onbevangen en verantwoorde exegese zou hier als volgt verder gaan:\\ | ||
| + | > Dit alles onderhouden is uiteraard niet een kwestie van één keer. Het ‘één keer’ past hier niet. Want om maar iets te noemen, de enigheid der kerk onderhouden en de hals buigen onder het juk van Jezus Christus, is // | ||
| + | > | ||
| + | > Trouwens, dit voortdurende blijkt meteen al uit het eerste wat het artikel hier noemt, namelijk het verbod zich op zichzelf //te houden// om op zijn eigen persoon //te staan.// Dat is geen uitdrukking van wat men eenmalig doet maar wat bij herhaling wordt gedaan. Zo is ook het zich daarbij voegen, dat immers staat tegen over het zich op zichzelf houden, niet iets eenmaligs maar wat men //bij de voortduur// schuldig is te doen. Kortom, het artikel vermaant de gelovigen hier dat zij moeten komen tot de kerk, toetreden tot haar gemeenschap. Wel te verstaan: bij de voortduur. Waarbij zij niet mogen vergeten dat dit gedaan moet worden in geloofsgehoorzaamheid. Want wie dit alles niet uit het geloof doet, onderhoudt hier niets. Erger nog hij zondigt dan tegen dit alles. Want wat niet uit geloof is, is zonde.\\ | ||
| + | Maar nee, zo rechtlijnig en éénduidig vervolgt het rapport zijn verklaring niet. Het vaart hier een //andere// koers, die een zigzagkoers blijkt te zijn. Het neemt hier een //ander// uitgangspunt, | ||
| + | Want dat wil hier perse naar twee kanten tegelijk kijken. // | ||
| + | Intussen is ons al duidelijk waarom het rapport juist zo formuleert. Dat gebeurt omdat het deze roeping tot lid worden duidelijk wil onderscheiden van wat direct daarna wordt genoemd ‘een roeping waaraan in voortdurende geloofs-gehoorzaamheid moet worden voldaan’. Want ook een zodanige roeping wil het rapport hier beslist verdedigen. Wie die hier zou willen ontkennen, ontkent //te veel.// Althans volgens het rapport. Datzelfde doet echter ook hij, die meent hier te kunnen volstaan met het spreken van zo’n voortdurende roeping. Want gelet op de uitdrukking ‘zich op zichzelf houden om op zijn eigen persoon te staan’ in tegenstelling met ‘zich daarbij voegen’, wordt hier //ook// gedoeld op een komen tot de kerk, dat wil zeggen een //lid worden// van de kerk; beter gezegd nog een //eenmalig lid worden.// | ||
| + | Daarbij moeten we er nog op wijzen dat het rapport deze uitdrukking tussen hoge komma’s plaatst. Waarom eigenlijk? Want in onderscheiding van de uitdrukkingen waarop het rapport zich hier beroept, hebben we in dit ‘eenmalig lid worden’ niet te doen met een uitdrukking van artikel 28, zodat deze komma’s daarmee verklaard zouden zijn. Haar waarom staan ze er dan wel? Want zoals ze er nu staan staan ze echt te hoog om ze te kunnen grijpen, om ze te kunnen begrijpen. Of moeten ze aangeven dat hier wel gesproken wordt van een eenmalig lid worden, doch dat hier eigenlijk iets anders wordt bedoeld? Maar laat het rapport dan ronduit zeggen wat het dan wel bedoelt en niet zijn toevlucht nemen tot de nu gebruikte term tussen hoge komma’s. Want de zaak die hier ligt uitgedrukt in deze term, is te ernstig om tussen hoge komma’s te plaatsen. Het betreft hier immers maar niet het lidmaatschap van enige menselijke vereniging maar van de enige kerk van God. Wie daarvan ooit lid wordt tussen hoge komma’s, heeft altijd te weinig grond onder de voeten om God in den hoge eeuwig ere toe te brengen. Als deze God dan ook iemand maakt tot lid der kerk, doet Hij dat nimmer tussen hoge komma’s maar altijd ernstig en waarachtig. Dan doet Hij dat altijd //zonder meer//, zonder nevenbedoelingen. En dan doet Hij dat wel eenmaal – en daarom is lid //worden// inderdaad iets eenmaligs – maar Hij doet dat niet voor eenmaal doch voor altijd, Hij doet dat eens voor goed. Of Hij doet het niet. En daarom is lid worden altijd een zaak voor altijd. Want het lidmaatschap der kerk is zonder meer Gods zaak en deze God handelt nimmer eenmalig. Hij is niet de eenmalige maar de eeuwige God, die in alle dingen handelt naar Zijn eeuwige en onveranderlijke raad. Kortom: als God iemand //tot lid der kerk maakt//, dan doet Hij zo iemand lid der kerk //zijn.// Het ene is hier // | ||
| + | Daarom is het op zich reeds dwaas wanneer het rapport hier stelt en daarbij zelf cursief zet:\\ | ||
| + | > Dit alles gebeurt niet door een ‘eenmalig lid worden’ //zonder meer.//\\ | ||
| + | Dwaas, omdat een eenmalig-lid-worden-// | ||
| + | Intussen is hier meer aan de hand. Want behalve dat het onjuist is te spreken van ‘een-eenmalig-lid-worden-// | ||
| + | Immers beroept het zich voor dit ‘eenmalig lid worden’ op het zeggen van de belijdenis dat niemand zich behoort op zichzelf te houden om op zijn eigen persoon te staan maar dat zij allen schuldig zijn zichzelf daarbij te voegen. Echter, juist dit spreken van de belijdenis laat zo heel duidelijk uitkomen dat het artikel //actief// spreekt En wel in die zin dat het de gelovigen vermaant tot //actie.// Zij zelf moeten hier //handelen, doen.// Nietwaar, zo zegt de belijdenis, men behoort zich niet op zichzelf te houden maar men is schuldig zichzelf daarbij te voegen. Ja, hier wordt de gelovigen voorgeschreven het een en ander //te// //doen//. Zij mogen niet passief zijn maar moeten actief zijn; zij behoren handelend op te treden.\\ | ||
| + | Spreekt men echter van //lid worden//, dan is dat een //passief// spreken waarbij men niet zelf het actieve onderwerp is doch //het lijdend voorwerp//. Dat is met lid //worden// als zodanig gegeven. Altijd is daarbij ook //een ander// in geding, die als handelende en beslissende instantie optreedt. Anders dan zo gaat lid worden niet toe. Men maakt nu eenmaal niet zichzelf lid van de kerk, evenmin als men zichzelf lid van Christus maakt. Zoiets gaat mensenkrachten ten enenmale te boven. Men //wordt// lid van Hem en men //wordt// lid van haar. Dat is altijd: men wordt lid van haar // | ||
| + | Kortom, de term lid worden en dus ook eenmalig lid worden betaamt hier niet. Die term is hier maar niet //te schraal,// zoals het rapport stelt, doch zonder meer niet passend. En dat wordt uiteraard niet vergoed door die hoge komma’s. Want die staan hier niet.\\ | ||
| + | Dat de term lid worden hier niet op zijn plaats is, wordt bevestigd door het volgende. Zoals we al zagen wil het rapport hier onderscheiden tussen:\\ | ||
| + | - een roeping tot een ‘eenmalig lid worden’, en: | ||
| + | - een roeping waaraan in voortdurende geloofsgehoorzaamheid moet worden voldaan.\\ | ||
| + | Deze onderscheiding betekent dat de in artikel 28 omschreven verplichting niet eenvoudig is maar // | ||
| + | Want deze twee zijn in wezen één en ze laten zich dan ook samenvatten onder de ene noemer van de waarachtige bekering. Zo ligt het echter niet bij wat het rapport hier samenstelt. Want dat is duidelijk, wat // | ||
| + | Niet minder duidelijk is echter dat artikel 28 alles wat het hier zegt en waarmee het rapport hier werkt, wel //in enen// zegt. Dit alles wordt ons hier voorgesteld als één en ongedeeld, waarbij het ene het andere insluit en de delen elkaar verklaren.\\ | ||
| + | Het artikel zegt bijvoorbeeld niet dat men zich daarbij moet voegen //èn// dat men daarnaast //ook// de enigheid der kerk moet onderhouden en aan haar onderwijzing en tucht zich onderwerpen. Het zegt ook niet het omgekeerde, namelijk dat men de enigheid der kerk moet onderhouden en aan haar onderwijzing zich moet onderwerpen //èn// dat men daarnaast zich //ook// bij haar moet voegen. Doch het zegt eenvoudig, dat men zich daarbij moet voegen,\\ | ||
| + | * onderhoudende de enigheid der kerk, | ||
| + | * zich onderwerpende aan haar onderwijzing en tucht, | ||
| + | * de hals buigende onder het juk van Jezus Christus, | ||
| + | * enz. enz.\\ | ||
| + | In zijn //Belijden naar het Woord// tekent Lep. Vallensis bij deze tegenwoordige deelwoorden aan: //en daarin te// (namelijk onderhouden enz., J.H.). Deze aantekening laat weten dat de belijdenis hier geen //nieuwe// zaak toevoegt aan de plicht zich ‘daarbij te voegen, maar dat zij de //betekenis en inhoud// daarvan nader aangeeft. De belijdenis geeft ons om zo te zeggen geen moment de kans het ‘zich daarbij voegen’ op zichzelf te plaatsen.\\ | ||
| + | Want het zegt niet dat men zich daarbij moet voegen //zonder in één adem daarmee// te zeggen waarin dit bestaat, namelijk in het onderhouden van de enigheid der kerk, enz. enz. Vandaar juist dit alles.\\ | ||
| + | De tekst van Heemse luidt hier zoals we al zagen: ‘Zo wordt de eenheid van de kerk bewaard, enz’. Zo, dat wil zeggen //dat doende,// namelijk zich daarbij voegende en daarmee verenigende. Het ene bestaat hier in het andere en omgekeerd.\\ | ||
| + | Men verandert de belijdenis dan ook niet //naar haar inhoud,// wanneer men haar hier aldus laat luiden:\\ | ||
| + | > …maar dat zij allen schuldig zijn //de enigheid der kerk te onderhouden en aan haar onderwijzing en tucht zich te onderwerpen,// | ||
| + | > | ||
| + | > //- bij haar zich voegende en met haar zich verenigende,// | ||
| + | > | ||
| + | > - de hals buigende onder het juk van Jezus Christus, | ||
| + | > | ||
| + | > - enz. enz.\\ | ||
| + | Zakelijk laat men het artikel dan precies hetzelfde zeggen, omdat dit alles één is en ongedeeld.\\ | ||
| + | Wanneer de slotzin dan ook kortweg spreekt van ‘zich van haar afscheiden of niet daarbij voegen’, ligt daarin dit alles besloten. Want nogmaals dit alles is in wezen één. Zodat hier ook de regel geldt: alles of niets. Wanneer het daarom zo is, dat in dit alles iets eenmaligs zit, zoals het rapport meent en als uitgangspunt neemt, dan is dit alles //zonder meer// eenmalig. Moet hier echter de term // | ||
| + | En wat erger is, hij maakt het spreken van de belijdenis hier tot een onmogelijk spreken, tot een spreken dat tegen zichzelf verdeeld is. Want dat is duidelijk, wat men eenmaal moet doen, moet men niet altijd willen doen en wat men altijd moet doen moet men niet eenmaal willen doen.\\ | ||
| + | Men kan wel zeggen, en zondag 7 van de catechismus zegt het ook, dat het ware geloof niet alleen een stellig weten is maar tegelijkertijd ook een vast vertrouwen. Want deze twee zijn één en sluiten elkaar in.\\ | ||
| + | Maar men kan niet zeggen, en artikel 28 van de N.G.B. zegt het ook niet, dat de hier omschreven roeping niet alleen een // | ||
| + | Het is hier of het ene of het andere maar niet beide tegelijk. Dat is wel duidelijk.\\ | ||
| + | Niet minder duidelijk is echter dat hier in elk geval de term // | ||
| + | Maar als dit voortdurende dan //voor zich// spreekt, ook volgens het rapport, wat wil men dan toch door hier tegelijkertijd en zelfs voor alles de term ‘eenmalig lid worden’ te verdedigen? Men spreekt dan zichzelf tegen.\\ | ||
| + | Want wat kennelijk iets voortdurends is, is even kennelijk niet iets eenmaligs. Dan geldt niet dat zoiets //niet zonder meer// iets eenmaligs is doch dat het //zonder meer niet// iets eenmaligs is. Of het is niet echt iets voortdurends!\\ | ||
| + | Nu, dat de term voortdurend hier echt past, is duidelijk. Reeds uit het eerste wat het artikel hier zegt, namelijk dat men zich niet op zichzelf behoort //te houden// om op zijn eigen persoon te //staan//. Dat is zonder meer niet iets eenmaligs doch iets voortdurends. //Dat is met de hier verwoorde zaak als zodanig gegeven.// Daarmee is tegelijkertijd gegeven dat ook het daarmee overeenkomende zich daarbij voegen, zonder meer iets voortdurends is. En dat geldt niet minder van alles wat de belijdenis in één adem daarmee uitdrukt in de navolgende tegenwoordige deelwoorden.\\ | ||
| + | Kortom, alles is hier zonder meer iets voortdurends. En in wat zonder meer iets voortdurends is, moet men niet ook iets eenmaligs willen lezen. Dat te willen is niet recht.\\ | ||
| + | Spreekt de belijdenis over iets eenmaligs, dan spreekt zij over iets eenmaligs; spreekt zij over iets voortdurends, | ||
| + | Dit laatste in onderscheiding van het rapport, dat hier bepaald niet ondubbelzinnig spreekt. Want terwijl het hier duidelijk wil onderscheiden tussen:\\ | ||
| + | - een ‘eenmalig lid worden’, en | ||
| + | - een roeping tot voortdurende geloofsgehoorzaamheid, | ||
| + | verdedigt het eerstgenoemde roeping door met beroep op de betreffende uitdrukkingen van het artikel te stellen dat hier ook gedoeld wordt op //een komen tot de kerk, een toetreden tot haar gemeenschap.// | ||
| + | En nu we het toch hebben over deze uitdrukkingen van artikel 28, die het rapport hier zelf ter sprake brengt, het is duidelijk dat het bevel om zich niet op zichzelf te houden om op zijn eigen persoon te staan, zich alleen laat richten tot //wie leden der kerk zijn.// Want in geding is hier het verbod zich aan de kerk te onttrekken en er tussenuit te knijpen. Het rapport kan dat wel willen ontkennen door aan het slot van punt 4.1.4. te stellen: Toch is ‘zich afzijdig houden om op zichzelf te staan’ niet hetzelfde als ‘zich onttrekken’ of ‘deserteren’.\\ | ||
| + | Maar het rapport liegt hier. Wat de zin van de hier door Dordrecht gebruikte uitdrukking betreft, wijst I. de Wolff in zijn ‘De Kerk buiten dewelke geen zaligheid is’ allereerst op een vroegere uitgave (Middelburg 1611), die luidde:\\ | ||
| + | > dat niemand . . . zich behoort //af te scheiden// of op zichzelven te houden, tevreden zijnde met zijn persoon....\\ | ||
| + | Terwijl hij de franse tekst als volgt vertaalt: | ||
| + | > dat niemand.... zich op zichzelf behoort //terug te trekken// om zich met zijn eigen persoon tevreden te stellen.\\ | ||
| + | En de latijnse tekst aldus:\\ | ||
| + | > dat niemand ... zich aan haar hoort //te onttrekken,// | ||
| + | Genoeg bewijs dat het rapport hier inderdaad niet de waarheid spreekt en dat wij terecht stellen dat in het ‘zich op zichzelf houden om op zijn eigen persoon te staan’ in geding is de zaak van onttrekking of desertie, een zaak die het lid-der-kerk-zijn tot vooronderstelling heeft. Zodat dit ook geldt van het tegenovergestelde ‘zich daarbij voegen’ en een ‘eenmalig lid worden’ daarin derhalve niet in geding is.\\ | ||
| + | Niet zij die van de kerk niet zijn maar zij die van haar zijn, worden hier Verplicht zich aan haar niet te onttrekken maar zich daarbij te voegen, // | ||
| + | Zoals we reeds weten zet het rapport het onderhavige punt 4.1.3.1. in met de stelling: ‘Dit artikel vertoont een duidelijke geleding’. Daarbij zagen we in hoofdstuk 3 ‘Een artikel uit één stuk’, dat het rapport daarmee doelt op een geleding van het eerste ten opzichte van het tweede gedeelte. Dit tweede zou een nieuw element toevoegen aan wat het eerste reeds omschrijft als aller plicht.\\ | ||
| + | Thans moeten we concluderen dat ook het eerste gedeelte op zich blijkbaar al een duidelijke geleding vertoont. Het is een geleding binnen ‘dit alles’, waarbinnen we tweeërlei behoren te onderscheiden: | ||
| + | Dit laatste in tegenstelling met alles wat artikel 28 hier zegt en aan de daadwerkelijke onderhouding waarvan grote baten zijn verbonden. Als we //dit alles// tenminste laten staan binnen het kader van dat andere //dit alles,// waarmee het één geheel vormt. En dan doelen we nu op zondag 23 van de Catechismus, | ||
| + | Het is een vraag die ons erbij bepalen wil dat het geloof niet tevergeefs is maar een groot rendement oplevert.\\ | ||
| + | Namelijk dat ik rechtvaardig ben, niet voor de mensen maar coram Deo, voor God, en dat niet in mijzelf maar in Christus en dat ik erfgenaam ben, niet van een eenmalig leven maar van het eeuwige leven.\\ | ||
| + | Kijk hier het batig saldo, het grote tegoed, zovaak het christelijke geloof zich rekenschap geeft en de balans opmaakt. Als het dat tenminste gehoorzaam doet en dus op de balans opvoert wat daarop volgens eigen zeggen en schrijven van God opgevoerd behoort te worden. En dat is //alles// wat ons beloofd wordt in het evangelie van de heerlijkheid Gods, hetwelk ons de artikelen van ons algemeen en ongetwijfeld christelijk geloof in een hoofdsom leren (zie zondag 7) en welke hoofdsom nader uitgewerkt wordt in de zondagen 8 tot 22. En deze hoofdsom en haar uitwerking bestaan niet in elf artikelen des geloofs, noch ook in dertien, maar in zegge en schrijve twaalf.\\ | ||
| + | En wee degene die de balans hier anders opmaakt, hetzij door van zichzelf posten op of af te voeren, hetzij door de voorgeschreven posten te veranderen. Zo iemand veracht de rijkdom van Zijn genade en zoekt zichzelf een status op te bouwen voor God. Zo iemand wil over meer dan wel over minder en daarmee altijd over iets anders gesteld worden dan waarover God hem als rentmeester gesteld heeft en waarvan hij rekenschap heeft af te leggen. Dat geldt ook als in geding is de post KERK, een post die er heus op hoort en die blijkens de nadere uitwerking ervan in zondag 21 aldus afsluit: ‘en dat ik daarvan een levend lidmaat ben en eeuwig zal blijven’.\\ | ||
| + | En die dus beslist niet zo afsluit: ‘en dat ik daarvan lidmaat word en een levend lidmaat ben en eeuwig zal blijven’.\\ | ||
| + | Nee, gelukkig leert God de Zijnen niet zo boek te houden. Het zou een onmogelijke boekhouding worden. Want in zo’n post gaan de delen niet samen maar sluiten ze elkaar uit. Men kan nu eenmaal niet èn geloven lidmaat van de kerk //te worden// èn geloven levend lidmaat van haar te zijn. Het eerste is dan ook geen geloof.\\ | ||
| + | Intussen is deze onmogelijke creditpost de enig mogelijke om de Spakenburgse balans sluitend te krijgen. Als we tenminste serieus nemen en ons rekenschap geven van de tweeërlei schuld die het rapport hier zegge en schrijve aan debetzijde opvoert.\\ | ||
| + | Maar wie geeft zich hier nu werkelijk rekenschap om deze boekhouding na nauwkeurige controle als niet kloppend af te wijzen? In elk geval niet de vrijgemaakten allen en een ieder. Blijkbaar rekenen zij zich niet tot de boekhouders van Spakenburg. Natuurlijk wel tot de gelovigen van Spakenburgs boekhouding. En zij achten hun geloofsgoed kennelijk welverzekerd bij de G.S.S.N. v/h. G.S.H. Maar zij bedriegen zichzelf. Want het zit hier niet echt safe met dit goed. Er worden hier immers serieus gelovigen gecreeërd buiten de kerk van artikel 27 en zondag 21. En wie dat doet, licht de hand met het voortdurende geloofsgoed van deze kerk, waarbuiten immers geen zaligheid is. En wie daarmee begint, die moet vervolgens ook wel de hand lichten met de bij dit goed passende post van artikel 28, bestaande in het // | ||
| + | Aan het einde van ons //vierde// hoofdstuk moesten we vaststellen dat het rapport met een beroep op het ‘niemand’, | ||
| + | Aan het einde van ons //vijfde// hoofdstuk moesten we vaststellen dat het rapport met een beroep op het bevel van artikel 28 zich bij de kerk te voegen, de grijpbare allen en een ieder die tot de kerk behoren opoffert aan de ongrijpbare individualisten die zich bij de kerk niet willen voegen.\\ | ||
| + | Thans aan het einde van ons zesde hoofdstuk kunnen we vaststellen dat het rapport met een beroep op alles van artikel 28, het grijpbare voortdurende doen van dit alles opoffert aan een ongrijpbaar ‘eenmalig lid worden’.\\ | ||
| + | En zo blijft het eenmaal buiten de kerk ontstoken vuur branden. Vanuit Heemse tot in Spakenburg en vanuit Spakenburg tot in de kerken, in wier midden dit vuur opnieuw wordt geworpen en van wie opnieuw wordt verwacht dat ze er olie op zullen gooien door te tekenen voor gezien en accoord bevonden. Zo deden ze voorheen immers al.\\ | ||
| + | Maar het is en blijft wel een eigenmachtig ontstoken vuur, ontstoken van benedenaf naar de zin en mening van mensen. Niet van Bovenaf naar de zin en mening van de Geest, die ons leert alleen door het Woord. En die ons voor wat betreft de post KERK niet leert een kerk op te voeren //afgezien van de gelovigen,// | ||
| + | En de // | ||
| + | Zo sluit de balans; zo klopt de boekhouding. Volgens den Woorde Gods. Amen, zegt het geloof daarop. Bij de voortduur. Terwille van dit alles.\\ | ||
| + | Zo leeft het geloof. Van dit alles. En sterft het niet. Nee, zegt het daarom, en nog eens nee, tegen de G.S.S.N. v/h. G.S.H.\\ | ||
| + | Alweer terwille van dit alles. Waarin dit ene in geding is: de enige, eenmaal volbrachte, altijd krachtige offerande van de Zoon van God voor de Zijnen, krachtens welke offerande\\ | ||
| + | > “er altijd zal zijn //een kerk der gelovigen,// | ||
| + | En daarmee stemt overeen dit stuk van de leer:\\ | ||
| + | > “Gelijk het God nu beliefd heeft dit zijn werk der genade door de prediking des Evangelies in ons //te beginnen,// alzo //bewaart, achtervolgt// | ||
| + | ==== 7. Het einde ==== | ||
| + | Nadat het rapport in punt 4.1.3.1. aandacht heeft gegeven aan het eerste gedeelte van artikel 28, gaat het in het punt 4.1.3.2. in op het tweede gedeelte van dit artikel. Dat begint als volgt:\\ | ||
| + | > Het tweede gedeelte van artikel 28 voegt hier een nieuw element aan toe, namelijk dat het ‘om dit alles des te beter te kunnen onderhouden’ de roeping is van alle gelovigen zich //af te scheiden// van hen die niet bij de kerk horen. Daarmee is impliciet de mogelijkheid aangegeven, dat er gelovigen zijn die leven in een gemeenschap of betrekkingen onderhouden, | ||
| + | Voor wie overweegt wat hier staat, constateert gemakkelijk dat het rapport hier geen nieuw element toevoegt aan zijn wijze van redeneren die het reeds volgde bij het eerste gedeelte van het artikel. Ook thans blijkt met het spreken van artikel 28 weer een bepaalde mogelijkheid gegeven, en die is niet dat //de// gelovigen, allen en een ieder, leven in een gemeenschap waarmee zij moeten breken maar dat ER gelovigen zijn die zulks doen. De Evangelische Rest komt hier dus weer binnen ons gezichtsveld, | ||
| + | Intussen hebben we in ons hoofdstuk 5 al aangetoond hoe onmogelijk en vooringenomen de exegese is die het rapport hier volgt. Wij kunnen daar dus verder aan voorbijgaan. En wat betreft dat nieuwe element dat het artikel volgens het’ rapport hier toevoegt en waarin het zoals we al weten gaat om de duidelijke geleding die het artikel zou vertonen, blijkbaar is dat nieuwe voldoende bewezen door het woord //af te scheiden// cursief te zetten. Het enige wat het rapport met deze cursivering bewijst is echter dat het zich blind staart op dit ‘zich afscheiden van’, zonder er oog voor te hebben dat dit hier genoemd wordt in één adem met en als de keerzijde van ‘zich te voegen tot deze heilige vergadering’. Is dit laatste soms ook een nieuw element ten opzichte van wat in het eerste gedeelte reeds is gezegd? Nee toch zeker! Nu dan. Men moet de belijdenis ineen lezen, niet uiteen. Anders laat men haar // | ||
| + | In punt 4.1.3.3. gaat het rapport in op //artikel 29// om daarna in punt 4.1.4. terug te komen op artikel 28. Nu zal het goed zijn te weten dat na artikel 28 artikel 29 komt. Maar het is beter te weten dat aan artikel 28 artikel 27 voorafgaat, zodat het gezicht van artikel 28 bepaald wordt niet door 29 maar door 27. Daarom is het bepaald niet goed om binnen artikel 28 alvast te kijken naar 29 terwijl men intussen over artikel 27 nog geen woord heeft gezegd. Daarom gaan wij eenvoudig voorbij aan wat het rapport hier stelt over artikel 29. Misschien is het op zichzelf genomen wel goed, maar het is //hier// niet goed. Het staat hier buiten de orde. Dat is buiten de orde van de confessie die nu eenmaal niet is 28, 29, 27.\\ | ||
| + | Wat het rapport in punt 4.1.4. verdedigt, zowel wat betreft zijn spreken van een duidelijke geleding binnen artikel 28 als ook zijn stelling dat de term ‘zich op zichzelf houden’ niet gelijk is aan deserteren en dat men de termen van de slotzin niet mag inlezen in het eerste gedeelte van het artikel, dit alles is hiervoor door ons reeds voldoende weerlegd. Wanneer het rapport in dat verband met het oog op de betekenis die schrijver dezes aan genoemde term toekent, stelt:\\ | ||
| + | > Dit hangt uiteraard samen met zijn opvatting, dat artikel 28 uitsluitend ‘naar binnen’ spreekt, over ‘de verantwoordelijkheid die men heeft niet als niet-kerklid maar als kerklid (1,51) en dat dit artikel vermaant ‘niet tot het (eenmalig) lid worden van de kerk maar op grond van het lid zijn van de kerk tot het zich als lid der kerk gedragen’ (1,69), dan doet het rapport hier twee dingen.\\ | ||
| + | In de eerste plaats draait het de zaak hier precies om door te stellen dat het de opvatting van schrijver dezes is die hem over de betreffende term van artikel 28 zo doet spreken als hij daar over spreekt. In plaats van te stellen dat het (mede) de betreffende term van artikel 28 is, die hem over dit artikel zo doet spreken als hij daarover spreekt.\\ | ||
| + | En in de tweede plaats bedenkt het rapport niet dat het //zelf// een opvatting heeft, die heel zijn spreken over artikel 28 inclusief de daarin gebruikte termen beheerst.\\ | ||
| + | Die opvatting is: er zijn nu eenmaal gelovigen buiten de kerk. Wel te verstaan individualistische gelovigen, die zich bij de kerk niet willen voegen. Dat is uiteraard een miserabele situatie waaraan geen mens iets verandert, maar daarom is het nog wel zo. En daar wil artikel 28 uiteraard iets aan veranderen. Want deze gelovigen behoren natuurlijk lid te worden van de kerk. Dat staat dus in artikel 28.\\ | ||
| + | En zo vanzelfsprekend vindt het rapport deze nergens in artikel 28 uitgedrukte opvatting, dat het van iemand die over de termen van dit artikel spreekt naar wat die termen zelf uitdrukken, stelt dat het zijn eigen opvatting over dit artikel is die hem zo doet spreken!\\ | ||
| + | Men moet maar durven om de zaak zo op zijn kop te zetten.\\ | ||
| + | We komen nu tot de laatste twee punten van dit onderdeel van het rapport. Het zijn de punten 4.1.5. en 4.1.6. De inhoud ervan is bepaald merkwaardig. Er wordt niet verder gewerkt met artikel 28, ook niet in die zin dat de balans nu wordt opgemaakt, zulks dan in critische confrontatie met wat schrijver dezes leert inzake dit artikel. In plaats daarvan wordt zo ineens een bepaald verwijt van appellanten sprekende ingevoerd. Het betreft hun verwijt dat de synode van Heemse in zijn beoordeling van het gevoelen van ds. Hoorn dit gevoelen niet zuiver heeft weergegeven. Daarbij grijpt het rapport dit verwijt thans zo aan, dat het moet dienen als motivering en rechtvaardiging’ van een onderzoek dat in het vervolg van het rapport zal worden ingesteld.\\ | ||
| + | Nu roept het op zich al bedenkingen op dat het rapport dit verwijt hier ter sprake brengt. Want, zo begon het rapport //zelf// dit vierde hoofdstuk ‘Over het gevoelen van ds. Hoorn’: | ||
| + | > // | ||
| + | Maar als het rapport dan zelf kiest voor deze orde van behandeling en dus eerst in een afzonderlijk hoofdstuk wil komen met een eigen kritische beschouwing van genoemd gevoelen, dan moet het zichzelf wel aan die orde houden. En dan moet het niet amper een paar bladzijden verder, terwijl het nog middenin zijn eigen kritische beschouwing zit, een verwijt van appellanten inzake de niet correcte weergave van dat gevoelen door Heemse in geding brengen. Een rapport dat zo handelt neemt zijn eigen orde niet serieus en bewijst te handelen naar de ingeving van het moment. En zulke ordeloosheid levert in de regel meer verlies op dan alleen dat van de goede orde.\\ | ||
| + | Dat is hier tenminste wel het geval, waartoe we nu eerst het rapport citeren dat punt 4.1.5. als volgt inzet:\\ | ||
| + | > Het is voor de appellanten een aangelegen punt, met name in W en Z, dat naar hun mening de GS Heemse het gevoelen van ds. Hoorn niet juist heeft weergegeven wat betreft de toespitsing daarvan. | ||
| + | > | ||
| + | > Zij stellen dat de synode het in haar weergave doet doet voorkomen, alsof de spits in het spreken van ds. Hoorn naar buiten is gericht, op hen die niet tot de kerk behoren (W) en alsof hij spreekt en oordeelt over hen die buiten zijn (Z), namelijk in deze zin dat daar buiten geen gelovigen zijn of kunnen zijn; terwijl de werkelijkheid is, dat ds. Hoorn spreekt met het zicht op de kerk; met het oog op hen die binnen zijn (zie bij 3.3.1. en 3.3.4.).\\ | ||
| + | Dit aangelegen punt van appellanten overwegende, | ||
| + | Maar nee, zo werkt het rapport hier niet met dit verwijt van appellanten, | ||
| + | In plaats daarvan reageert het rapport hier echter allereerst als volgt:\\ | ||
| + | > Nu is het te constateren dat ds. Hoorn op veel plaatsen, in de Brief maar ook in andere stukken, met nadruk naar voren brengt wat in artikel 28 niet geschreven staat, namelijk dat er gelovigen zijn onder hen die leven buiten de gemeenschap der kerk, dat het onze roeping is aan zulken de naam van ware christgelovigen toe te kennen of ook maar iets dat in die richting wijst.\\ | ||
| + | Dit spreken van schrijver dezes over artikel 28 overwegende, | ||
| + | Maar nee, opnieuw vergist een mens zich als hij geneigd is zo voor de hand liggend te denken, hoewel het rapport door zo’n reactie // | ||
| + | Voor de tweede maal echter reageert het rapport niet ter zake doende. Want het gaat nu als volgt verder en sluit daarmee punt 4.5.1. af:\\ | ||
| + | > Door deze nadrukkelijke ontkenningen komt toch wel sterk de vraag voor de aandacht, of er buiten de gemeenschap van de kerk nu wel of geen gelovigen (kunnen) zijn.\\ | ||
| + | Dit overwegende vraagt men zich verbaasd af waar nu opeens //artikel 28 van de confessie// is gebleven. Het is immers te constateren dat het rapport zoëven zelf naar voren bracht wat volgens schrijver dezes //artikel 28// ons niet leert. En niet minder is te constateren dat het rapport in dit onderdeel van meetaf aan dit artikel in geding bracht.\\ | ||
| + | Maar zo ineens staat artikel 28 nu nergens meer geschreven. Wat hier overblijft is simpel de vraag of er volgens schrijver dezes nu wel of geen gelovigen buiten de kerk (kunnen) zijn. Punt uit. Dat is kennelijk de hamvraag, die door schrijver dezes is opgeworpen – zo suggereert het rapport tenminste – en die hoe dan ook beantwoord moet worden, een artikel 28 of geen artikel 28, een wijzen van schrijver dezes op dat artikel of geen wijzen daarop, een verklaring van dat artikel door het rapport of geen verklaring daarvan.\\ | ||
| + | Dat alles laat het rapport nu rusten. Wat alleen nog van belang is, is simpel de zoëven genoemde vraag! Alsof zo’n vraag op zich, los van de concrete, grijpbare artikelen over de kerk, ook maar enige zin en enig bestaansrecht heeft! Maar het rapport meent van wel. En wat meer is, het bijt zich thans in deze vraag vast. Dat wil zeggen in het onderzoeken ervan.\\ | ||
| + | En dat onderzoek naar wat kennelijk de hamvraag is blijkt een hele hap te zijn. Want zo moet het rapport nu allereerst vaststellen in punt 4.1.6.: ‘Deze vraag wordt door ds. Hoorn nergens expliciet beantwoord’.\\ | ||
| + | // | ||
| + | Wie weet, misschien had zij daarop wel als antwoord gekregen: ‘Ik heb niets te vinden, geachte vergadering, | ||
| + | Maar dat antwoord heeft Heemse zo niet ontvangen, want die vraag heeft ze zo niet gesteld. En zo blijft het rapport van Spakenburg met betrekking tot zijn thans binnen de aandacht gehaalde vraag niets anders over dan allereerst vast te stellen: ‘Deze vraag wordt door ds. Hoorn nergens expliciet beantwoord’.\\ | ||
| + | Intussen verbaast iemand die de stukken kent zich natuurlijk ten zeerste over dit ‘nergens’. Heeft het rapport dan niet de publicaties van schrijver dezes gelezen? | ||
| + | Maar dan heeft het daarin toch ook de volgende uitspraken gelezen en wij vermelden de vindplaats erbij:\\ | ||
| + | * Buiten de kerk kan niemand gelovig genoemd worden, want buiten de verzameling van Gods volk valt er niets te geloven (zie //Een enige Kerk//, blz. 30). | ||
| + | * Er zijn geen ware gelovigen buiten de kerk (//idem//, blz. 18) | ||
| + | * Wie niet tot de kerk behoort is geen gelovige (//idem//, blz. 30).\\ | ||
| + | Duidelijke uitspraken dunkt ons, die voor wie alle stukken nog eens van begin tot einde doorneemt ongetwijfeld met vele soortgelijke zijn te vermeerderen. Want we deden slechts hier en daar een greep. Intussen bewijzen deze drie uitspraken meer dan genoegzaam dat de betreffende vraag van het rapport wel terdege expliciet wordt beantwoord door schrijver dezes. Wel te verstaan: expliciet ontkennend.\\ | ||
| + | Maar hoe kan het rapport dat dan ontkennen door hier te spreken van ‘nergens expliciet beantwoord’? | ||
| + | Nu, een verklaring daarvoor geeft het rapport niet.\\ | ||
| + | Toch is die verklaring wel te vinden. Waar zij ligt? Wel bij de synode van Heemse. Want het is inderdaad volkomen //terecht// wanneer het rapport stelt dat deze vraag door schrijver dezes nergens expliciet wordt beantwoord. Zoeven aangehaalde uitspraken laten zich dan ook nergens vinden in zijn publicaties. Het zijn // | ||
| + | Inderdaad laten zich daar de hiervoor geciteerde uitspraken vinden. Maar dat blijken dus geen uitspraken van schrijver dezes te zijn, doch door Heemse gefingeerde en schrijver dezes in de mond gelegde! Dat dachten appellanten ook al en daarom protesteerden zij publiek bij Spakenburg tegen deze publieke leugen van Heemse. En ziehier, zij blijken het gelijk aan hun zijde te hebben. Dat verklaart het Spakenburgse rapport hier duidelijk met zijn terechte stelling van ‘nergens expliciet beantwoord’!\\ | ||
| + | Intussen begrijpt ieder wel dat deze stelling niet de bedoeling heeft appellanten hun gelijk te geven. Want zoiets doet het rapport nu eenmaal //niet.// Dan zou het Heemse immers laten vallen. En dat behoort niet. Allen zijn zij schuldig, ieder met zijn of haar gaven, de opbouw van Heemse te dienen en het gebouw van Heemse zoveel mogelijk te stutten. En dat kan ook best, als men dat maar wil en zijn gaven daartoe aanwendt. En één van die gaven is dat men niet leest wat Heemse uitdrukkelijk zegt maar dat men inleest wat Heemse beslist niet zegt.\\ | ||
| + | Ziehier de gave der uitlegging die Spakenburg machtig blijkt te zijn. Want nu ‘deze vraag door ds. Hoorn nergens expliciet wordt beantwoord’, | ||
| + | > Onderzocht moet echter worden, of hij die vraag niet impliciet van een antwoord voorziet zoals de GS Heemse hem toeschrijft met name in onderdeel II, 1,2,3.\\ | ||
| + | Nee, dat hebben appellanten nooit geweten. Zij dachten altijd dat Heemse ook in onderdeel II, 1,2,3 een weergave bedoelt te geven van het door ds. Hoorn in zijn publicaties uitgedrukte gevoelen inzake artikel 28. Zo doet dit onderdeel dan ook voorkomen. Want het dient zich als volgt aan:\\ | ||
| + | > Het onder I aangewezen en afgewezen gevoelen t.a.v. artikel 28 NGB brengt ds. Hoorn o.m. tot de volgende opvattingen: | ||
| + | En dan volgen allereerst de punten 1, 2 en 3 met daarin uitspraken van schrijver dezes //onder verwijzing naar de vindplaats in diens publicaties.// | ||
| + | Maar nee, appellanten hebben zich daarin altijd vergist. Zo eenvoudig ligt de zaak hier niet. Dat ziet Spakenburg wel in één oogopslag. Want weliswaar komen in deze drie punten uitspraken voor die zich // | ||
| + | Dat gegeven nu leidt bij het rapport niet tot de conclusie dat Heemse hier hoe dan ook een // | ||
| + | Zo althans luidt de door het moderamen opgestelde Toelichting van Utrecht 1942, pardon van Spakenburg 1987 op de leeruitspraak van Heemse 1984.\\ | ||
| + | Maar hoe // | ||
| + | In plaats daarvan wordt dit alles aangegrepen om een schijn van recht te geven aan het door het rapport zelf gezocht en op geen artikel der confessie gericht onderzoek inzake de vraag of er nu wel of geen gelovigen buiten de kerk (kunnen) zijn.\\ | ||
| + | Niet dat schrijver dezes die vraag ook maar ergens expliciet beantwoordt, | ||
| + | Vandaar ook dat iemand als drs. H.J. Boiten in zijn synodale brief in Petah-ja van december 1987 onder het kopje ‘De dwaalleer van ds. J. Hoorn opnieuw afgewezen’, | ||
| + | > Een consequentie van deze opvatting is bijvoorbeeld, | ||
| + | Nu, wat willen de negenduizend mannenbroeders op gereformeerde grondslag nog meer! Stel je voor dat zij iemand, die zich buiten de kerk ophoudt, geen gelovige mogen noemen! Dat zou immers betekenen dat zij iemand, die zich ophoudt buiten de gereformeerde grondslag, geen gereformeerde mogen noemen. Hiermee is volgens de voorzitter van de Bond dan ook genoeg gezegd.\\ | ||
| + | Niet dat in Heemse alles vlekkeloos verliep. Want de eerlijkheid gebiedt de briefschrijver in Petah-ja ook het volgende nog te vermelden: | ||
| + | > Wel werden bij de behandeling te Heemse schoonheidsfoutjes aangewezen. De behandeling. De behandeling van de leer behoort niet in besloten zittingen, maar in publieke behandeld te worden. Ook was het tot stand komen van het Heemser besluit kerkrechtelijk aanvechtbaar.\\ | ||
| + | De voorzitter zal bedoelen dat //in// de behandeling //door// Heemse schoonheidsfoutjes werden aangewezen. Wel te verstaan: te Spakenburg. En de behandeling van de leer in publieke zitting // | ||
| + | Maar schoonheidsfoutjes, | ||
| + | Vandaar ook, zo eindigt hun voorzitter dit onderdeel van zijn brief, dat besloten werd tot een aparte uitgave van de rapporten en besluitteksten over deze zaak. Dat kunnen de mannenbroeders dus nog tegemoet zien. En dat moeten ze dan maar eens rustig bestuderen, eventueel in verenigingsverband. Waarbij zij op hun beurt uiteraard best schoonheidsfoutjes mogen aanwijzen in de Spakenburgse versie van Heemse. Als zij maar goed zien de consequentie van die ene, namelijk dat je niemand die zich buiten de kerk ophoudt, gelovig mag noemen. Een consequentie die natuurlijk verkeerd is. Nietwaar? En daarmee is hier alles gezegd, dat wil zeggen alles bewezen.\\ | ||
| + | Of nee, nog niet alles. Want zo voegt het Spakenburgse rapport hier nog in één adem aan zijn terrein van onderzoek toe en dat is hier werkelijk het einde:\\ | ||
| + | > Maar meer nog zal het onderzoek moeten uitwijzen of het oordeel van de GS Heemse, uitgesproken in haar ‘Besluit tenslotte’ juist is. | ||
| + | > | ||
| + | > Dit plaatst ons voor de vraag of, en zo ja, op welke wijze, ‘in het gevoelen van ds. Hoorn aan de breedheid van Christus’ werk en aan Gods barmhartigheid in het vergaderen van de kerk… tekort wordt gedaan.\\ | ||
| + | Inderdaad is dit het einde. Dat wil allereerst zeggen het einde van dit onderdeel van het rapport. Het is het eerste onderdeel van dit vierde hoofdstuk, waarin het rapport aankondigde te zullen komen met een eigen kritische beschouwing van het gevoelen van schrijver dezes en met het oog waarop het rapport begon met het een en andermaal sterk onder de aandacht brengen van //artikel 28 van de confessie.// | ||
| + | Maar zie nu waarop dit tenslotte uitloopt. De zinvolle, gerichte en grijpbare vraag, wat //artikel 28// nu wel en niet leert, en het impliciet daarmee gegeven antwoord op de vraag of schrijver dezes zich al dan niet houdt aan wat in //dit artikel// staat uitgedrukt, dat alles loopt hier uit op het op geen artikel der confessie gerichte en derhalve ongrijpbare en nietszeggende onderzoek inzake de vraag of er volgens schrijver dezes nu wel of geen gelovigen buiten de kerk (kunnen) zijn. Alsof een onderzoek naar eventuele dwaalleer zich niet zonder meer moet richten naar en baseren op wat //in de confessie staat uitgedrukt.// | ||
| + | En wat hier even slecht is: de vraag of het oordeel van de GS Heemse, uitgesproken in haar ‘Besluit tenslotte’, | ||
| + | Maar zie, even vanzelfsprekend als het kennelijk was dit onderdeel te beginnen met het sprekend invoeren van artikel 28, zo vanzelfsprekend is het blijkbaar dit onderdeel te eindigen met het stilzwijgend afvoeren van dit artikel. In plaats daarvan zal een artikel-28-loos onderzoek worden gedaan, om te zien of Heemse gelijk heeft in haar eveneens artikel-28-loze ‘Besluit tenslotte’.\\ | ||
| + | Want inderdaad dit einde van dit eerste onderdeel staat hier niet op zichzelf. Het gaat hier samen op met wat hier eveneens het einde is, namelijk het einde van de leer- uitspraak van Heemse, hier in het rapport van Spakenburg geciteerd. Het is een uitspraak, waarin een en andermaal expliciet artikel 28 van de confessie tegen schrijver dezes in geding werd gebracht, maar waarin, toen het erop aankwam en alles samengenomen werd in het ‘Besluit tenslotte’, | ||
| + | Dat kan ieder constateren.\\ | ||
| + | En hoe zal men door onderzoek een dergelijke veroordeling op haar juistheid beoordelen tenzij dan door een confessieloos onderzoek? Zulk een onderzoek zal het rapport dan nu ook gaan instellen, waarmee het bewijst dat het Heemse precies aanvoelt. Vandaar dit tweevoudige einde, waarin Spakenburg Heemse vindt en deze twee samen opgaan. Wel te verstaan: zonder de confessie. Dat is: zonder te bewijzen dat men zich //in alles van begin tot einde// door de confessie alleen laat leiden en gezeggen.\\ | ||
| + | Ja, dit einde betekent het einde van de confessie. Want het nu in te stellen onderzoek is niet een met de confessie gegeven en derhalve niet door de confessie beheerst onderzoek. Zij zal er dan ook alleen bij gehaald worden wanneer en zoals het rapport dat belieft. En dat kan nooit iets goeds opleveren. De volgende onderdelen van het rapport zullen dat wel bewijzen. En wij hopen dat dan ook aan te tonen als we aan die onderdelen aandacht zullen geven, zo de Heere wil.\\ | ||
| + | We hebben nu genoeg gezegd. In feite reeds over alles maar in elk geval over dit eerste onderdeel van het vierde hoofdstuk. Genoeg ook om hier als volgt te eindigen: | ||
| + | Wie wil, die kome en verwerpe de leer van Spakenburg, die de leer is van Heemse. Hij doe het met vrijmoedigheid. Hij mag zich gerechtvaardigd weten voor het forum van Schrift en belijdenis. En hij late zich bij vernieuwing en bij de voortduur vergaderen tot Christus’ katholieke Kerk, die breed is als de aarde en die rust in Gods diepe barmhartigheid, | ||
| + | En wie niet wil? Wel, die late het na. Hij behoeft //zelf// niets te doen. Hij //wordt// vanzelf wel meegetrokken op het ongoddelijke, | ||
| + | > Groot zijn de werken des HEEREN, | ||
| + | > | ||
| + | > na te speuren door allen die er behagen in hebben (Psalm 111:2).\\ | ||
| + | ===== Tweede aflevering ===== | ||
| + | //Geachte lezer//\\ | ||
| + | Als vervolg op de eerste van deze serie, wordt in deze nieuwe aflevering ingegaan op het tweede onderdeel van hoofdstuk 4 van het Spakenburgse rapport. Voor het geheel van dit rapport en de daarbij behorende uitspraak, zie men de Acta van Spakenburg-Noord 1987, artikel 164-173, met name artikel 172; bijlage XVII a-d, met name c).\\ | ||
| + | Bij het ontleden van het hier bedoelde tweede onderdeel moest opnieuw worden geconstateerd evenals bij het eerste onderdeel, dat het rapport zich niet eenvoudig houdt aan de duidelijke tekst van de belijdenis. Eigen ideeën omtrent de kerk blijken het strijdtoneel te beheersen en brengen het rapport ertoe zich tegen het gevoelen van schrijver dezes te keren zonder dat daar confessionele grond toe is. Tegelijkertijd volgt het rapport daarbij redeneringen die in zichzelf tegenstrijdig zijn.\\ | ||
| + | We menen één en ander in deze tweede aflevering duidelijk aan te tonen. Daarbij hebben we om de lezer de mogelijkheid van controle te vergemakkelijken het betreffende onderdeel van het rapport in zijn geheel als bijlage opgenomen. Daarnaast hebben we als tweede bijlage opgenomen een viertal citaten van een niet onbekend iemand. Het zijn citaten die hetgeen wij tevoren en opnieuw in deze aflevering verdedigen als de zuivere leer omtrent de Kerk trefzeker dekken en die daarom de leer van Heemse en Spakenburg niet minder trefzeker veroordelen. Daarbij weten we wel zeker dat de auteur van deze citaten nimmer op de inhoud ervan is aangesproken. Een mens is geneigd te denken dat het hebben van een bepaalde naam blijkbaar kan betekenen dat men niets verkeerds kan zeggen, terwijl het omgekeerde kennelijk ook voorkomt, dat het hebben van een bepaalde naam betekent dat men niets goeds kan zeggen.\\ | ||
| + | Intussen oordele de lezer zelf. Daartoe is hij zeker in staat. Als hij zich tenminste laat leiden door de Geest der waarheid, die de Kerk leert te zeggen: het Woord, dat zullen zij laten staan.\\ | ||
| + | ds. J. Hoorn\\ | ||
| + | ==== 8. Ook een wordende kerk? ==== | ||
| + | In onze eerste aflevering gaven we uitvoerig aandacht aan het eerste onderdeel van het vierde hoofdstuk van het rapport. Het is een hoofdstuk waarin het rapport verklaart te zullen komen met een eigen kritische beschouwing van het gevoelen van schrijver dezes. Daarbij zagen we dat in het eerste onderdeel van dit hoofdstuk //artikel 28// in geding werd gebracht, hoewel we tegelijkertijd zagen dat uiteindelijk zonder dit artikel werd geëindigd. Dat wil zeggen zonder dat op grond van dit artikel de balans werd opgemaakt, zodat daaruit zou kunnen blijken of, en zo ja, hoe en waar schrijver dezes leert //in strijd met dit artikel.// | ||
| + | We gaan nu letten op het tweede onderdeel dat weer onderverdeeld is in een // | ||
| + | Het rapport stelt dit tegenover schrijver dezes die direct aan het begin van zijn boekje ‘Een enige kerk’ erop wees dat artikel 27 ons leert dat de kerk //er is// en dat dit artikel ons niet leert te spreken van een // | ||
| + | Het rapport acht dit kennelijk niet juist. Niet dat het ontkent dat de kerk //er is, hier en nu//. Dat mag met recht gezegd worden, zo stemt het rapport schrijver dezes met zoveel woorden toe in punt 4.2.2. Maar tegelijkertijd moet gezegd worden dat zij nog steeds bezig is //te worden.// Hier geldt dus zowel het één als het ander. Vandaar het opschrift boven dit onderdeel ‘Zijn en worden’.\\ | ||
| + | Wat hiervan te zeggen?\\ | ||
| + | Nu, laten we maar beginnen met het citeren van datgene waarmee het rapport zijn punt 4.2.2. inzet. Die inzet luidt als volgt en wij zetten cursief: | ||
| + | > In artikel 27 NGB belijden wij dat de Kerk //er geweest is// vanaf het begin van de wereld en //er zijn zal// tot het einde toe. Want Christus //is// een eeuwig Koning, die niet zonder onderdanen kan zijn.\\ | ||
| + | Deze inzet zegt in wezen al voldoende. Zij veroordeelt het opschrift en daarmee ook de inhoud van dit onderdeel van het rapport. Immers, in wat het rapport hier zelf aanhaalt uit artikel 27 wordt met geen woord gerept van een // | ||
| + | Overigens willen we er nog op wijzen dat het weliswaar niet verkeerd is wanneer het rapport, dat thans //artikel 27// in geding blijkt te brengen, //begint// met te zeggen dat we in dit artikel belijden dat de kerk er geweest is vanaf het begin der wereld en zal zijn tot het einde toe.\\ | ||
| + | Doch dit is niet //het eerste// wat artikel 27 ons zegt. Dit artikel zegt // | ||
| + | Kortom, in zijn pleiten voor een wordende kerk houdt het rapport zich niet eenvoudig aan de belijdenis van artikel 27. En daarmee in feite ook niet aan de belijdenis van artikel 1, welk artikel ons geen // | ||
| + | Evenmin is een wordende kerk een kerk. Althans niet de kerk der gelovigen. Want die kerk //is er// volgens haar eigen belijdenis, die naar het Woord is. Eenmaal door dit scheppende Woord //tot aanzijn geroepen, is zij er altijd.// En //wordt// zij derhalve nimmer. Want wat is, wordt niet. Tenzij het niet is.\\ | ||
| + | Het is dan ook onbestaanbaar om van één en dezelfde kerk te zeggen dat zij èn is èn wordt. Het eerste sluit het laatste uit. Wat eenmaal bestaat en altijd zal bestaan, ontstaat nimmermeer. Dat is wel duidelijk. Evenals wel duidelijk is dat de kerk bestaat en bestond en zal bestaan. Het rapport stemt dat zelf toe. Maar laat het daar dan ook eenvoudig bij blijven en daarnaast niet het pleit willen voeren voor een // | ||
| + | ==== 9. De Schrift hierover ==== | ||
| + | Het valt dan ook op dat het rapport zich voor zijn spreken van een wordende kerk niet eenvoudig op //de belijdenis// | ||
| + | Het rapport acht dit Schriftberoep onjuist en schrijft dan in punt 4.2.3.:\\ | ||
| + | > Deze tekst zou het ‘er-zijn’ van de kerk stellen, en het ‘worden’ uitsluiten. | ||
| + | > | ||
| + | > Het aardse Jeruzalem in bijbelse tijden kan gezien worden als de gereedgekomen, | ||
| + | > | ||
| + | > Het zou echter een exemplarisch tekstgebruik zijn tussen het zo bezongen Jeruzalem (dit is mijn rustplaats voor immer) en de kerk hier en nu op aarde een is-gelijk teken te zetten juist op het punt van het gereedgekomen zijn, het niet meer ‘worden’. | ||
| + | > | ||
| + | > Het heilshistorisch perspectief van deze psalmen, ook van Psalm 122:3, is gericht op dat Jeruzalem, dat eenmaal neerdaalt uit de hemel, van God, getooid als een bruid die voor haar man versierd is en waarvan God zelf zal zeggen: Zie, de tent van God is bij de mensen, Openb. 21:2,3. | ||
| + | > | ||
| + | > De bijbel verbiedt ons niet te spreken over dat Jeruzalem als een stad die is èn die wordt.\\ | ||
| + | Wat van dit betoog te zeggen?\\ | ||
| + | Allereerst het volgende. Ook al zou ons beroep op Ps. 122:3 in dezen niet juist zijn, dan blijft nog onverminderd overeind staan dat //de belijdenis// | ||
| + | Maar is ons beroep op Ps. 122:3 wel zo verkeerd? Anders gevraagd: bewijst het rapport hier werkelijk dat de Schrift ook spreekt van een // | ||
| + | Het valt op dat het rapport hier bezig is de zaken te verleggen. Want terwijl wij schreven dat de kerk //er is//, stelt het rapport dat het niet juist is een is-gelijk-teken te zetten tussen het Jeruzalem van Ps. 122 en de kerk hier en nu op aarde. Wel te verstaan, zo schrijft het rapport dan, een is-gelijk-teken juist //op het punt van het gereedgekomen zijn.//\\ | ||
| + | Maar wij spraken er met geen woord over dat de kerk hier en nu al // | ||
| + | Wat betreft het gereedkomen van de kerk, kan men zeggen dat zolang deze bedeling voortduurt de kerk nog niet gereedgekomen is. Wel te verstaan //in die zin// dat dan nog niet al Gods uitverkorenen tot haar vergaderd worden. Voor de volvoering van Zijn altijd krachtige raad in dezen neemt God de tijd. Beter gezegd: Zijn tijd. Vandaar die eeuwenlange kerkgeschiedenis van het begin der wereld tot aan het einde, een geschiedenis die het resultaat is van Gods altijd krachtige raad. Vandaar ook dat de D.L. in II, §9 zeggen en wij zetten cursief: | ||
| + | > Deze raad, voortkomende uit de eeuwige liefde Gods tot de uitverkorenen, | ||
| + | Maar diezelfde belijdenis voegt daar in één adem aan toe en wij zetten opnieuw cursief: | ||
| + | > en dat er altijd //zal zijn// een Kerk der gelovigen...\\ | ||
| + | Met andere woorden: het feit dat tot op de tegenwoordige tijd nog niet alle uitverkorenen tot één vergaderd worden, doet niets af van het feit dat de kerk //er altijd is.// En daarbij past het niet ook te willen spreken van een //altijd door wordende kerk.// Zo spreekt de belijdenis dan ook nergens en wie meent zulk spreken op de Schrift te kunnen funderen, diens exegese is bij voorbaat gedoemd tot mislukken.\\ | ||
| + | Als het rapport zijn betoog hier dan ook inzet met de stelling: | ||
| + | > Het aardse Jeruzalem in bijbelse tijden kan gezien worden als de gereedgekomen, | ||
| + | Wanneer het rapport stelt dat het heilshistorisch perspectief van dit Jeruzalem gericht op het nieuwe Jeruzalem van Openb. 21, dat eenmaal neerdaalt uit de hemel van God, getooid als een bruid die voor haar man versierd is, dan willen wij dat niet tegenspreken. Maar het feit dat de kerk en haar geschiedenis nog niet tot hun voleinding zijn gekomen, betekent niet dat wij van de kerk mogen spreken als een // | ||
| + | De bruid van God is geen wordende bruid; het lichaam van Christus is geen wordend lichaam. Dan zou Christus zelf een wordend Hoofd zijn.\\ | ||
| + | Kortom, de conclusie waarmee het rapport het hiervoor geciteerde eindigt, namelijk dat de Bijbel ons niet verbiedt van de kerk te spreken als iets dat is èn dat wordt, is onjuist.\\ | ||
| + | Het rapport voegt hier nog in één adem het volgende aan toe:\\ | ||
| + | > De apostel Paulus zegt: Het hemelse Jeruzalem is vrij; en dat is onze moeder, Gal. 4:26. Maar dezelfde apostel kan ook de uitdrukking gebruiken: ‘gebouwd worden //tot// een woonstede’, | ||
| + | Kennelijk moet de verwijzing naar Gal. 4:26 over het hemelse Jeruzalem als onze vrije moeder dienen als bewijs dat de kerk //er is//, terwijl dan de verwijzing naar Ef. 2 dient als bewijs dat de kerk ook een // | ||
| + | Lezing van de betreffende pericoop uit Efeze (vs. 11-22) laat weten dat de apostel hier handelt over de betekenis van Christus’ bloedstorting voor wat betreft de positie van gelovigen uit de heidenen. Door Christus is de muur des afscheidsels tussen Joden en heidenen weggebroken. In Christus is ook voor de laatsten alle verhindering weggenomen. Zij kunnen en mogen in het geloof zonder meer toetreden, evenals en samen met de gelovigen uit de Joden. Zij zijn geen vreemdelingen en bijwoners meer maar gelden als medeburgers der heiligen en huisgenoten Gods. Tevoren had Christus gezegd: ‘Nog andere schapen heb Ik, die niet van deze stal zijn; ook die moet Ik leiden en zij zullen naar Mijn stem horen, en het zal worden één kudde, één Herder’ (Joh. 10:16). Welnu, in Efeze 2 zien wij die ene kudde, niet als een // | ||
| + | Nog onlangs schreef professor J. Kamphuis in de Reformatie((Nummer van 6 februari 1988.)) over de eenheid van het lichaam van de kerk //in Christus door de Geest.// Daarbij bracht hij onder andere ook Efeziërs 2 ter sprake. En hij schrijft dan:\\ | ||
| + | > Dat lichaam is zo écht de nieuwe werkelijkheid in deze wereld, dat Paulus van de eenheid van de gemeente uit Joden en heidenen kan zeggen, dat Christus ‘in Zichzelf vrede makende, de twee (de Joden en de heidenen) tot één nieuwe mens’ heeft geschapen, Ef. 2:15.\\ | ||
| + | Inderdaad is de kerk heel echt de nieuwe // | ||
| + | Nee, ook de Schrift leert ons niet een kerk te geloven die //wordt.// Wel een kerk, //die wordt vergaderd en beschermd en onderhouden.// | ||
| + | Dan is daar de voleinding van de kerk en van haar geschiedenis. Velen die dan haar hemelse glorie zullen aanschouwen. Maar niet zij die de leer van de Schrift veranderen en die daarmee zichzelf scharen onder de honden en de tovenaars, de hoereerders, | ||
| + | De zodanigen zijn buiten.\\ | ||
| + | Ook dat leert Openbaring 21 en 22 ons.\\ | ||
| + | Tot onze waarschuwing. Opdat wij in het heden der genade aan de woorden der profetie niet af of toe doen.\\ | ||
| + | \\ | ||
| + | ==== 10. De enige Kerk, niet de eigenlijke kern ==== | ||
| + | Het rapport strijdt dus voor een kerk die is en die wordt en het strijdt daarom tegen ‘Een enige Kerk’, die van geen wordende Kerk wil weten.\\ | ||
| + | De strijd die het rapport daartoe is begonnen in de punten 4.2.2 en 4.2.3 (punt 4.2.7 is niet meer dan een aanloop), krijgt haar vervolg in de punten 4.2.4 t/m 4.2.7. Alleen is dit niet een vervolg zonder meer. Het rapport slaat nu, om ons niet te hard uit te drukken, een ietwat andere toon aan en het komt met ietwat ander materiaal.\\ | ||
| + | Waarom dat zo is? Wel, komende tot punt 4.2.4 zegt het rapport dat het nu komt bij ‘de kern van de zaak’.\\ | ||
| + | Nemen we dit serieus, dan betekent dat dat het tot nu toe gezegde van slechts betrekkelijke betekenis is geweest.\\ | ||
| + | Het raakte niet de kern. Het was om zo te zeggen een strijd met conventionele wapenen, terwijl er dan nu kernmateriaal in geding wordt gebracht. De strijd komt nu dus tot zijn beslissende fase. Het conventionele front is verlaten en er wordt hier en nu een kernfront gevormd.\\ | ||
| + | Dat is uiteraard een levensgevaarlijke ontwikkeling; | ||
| + | Laten we de Spakenburgse kerk, die nu dus een kerncentrale blijkt te zijn, nader in ogenschouw nemen. We willen weten wat zich hier afspeelt en wat er te doen valt tegen dit onverantwoorde handelen.\\ | ||
| + | De eigenlijke kernkop kennen we al. Die stond immers direct al boven dit tweede onderdeel van het rapport, en zij staat er nog steeds onveranderd nu we gekomen zijn bij punt 4.2.4. Behalve dan dat zij nu openbaar wordt als een kernkop. Haar naam luidt dan ook ‘Zijn en worden’ en met zo’n ongrijpbare naam is het altijd afwachten wat het uiteindelijk wordt. Maar daar krijgen we nu dus meer vat op.\\ | ||
| + | En dan nu het materiaal of wil men het lichaam, dat deze kop op de been moet houden.\\ | ||
| + | Hoe komen ze er in de Spakenburgse centrale toe te spreken van de kern van de zaak? Is hier iets dat een kern heeft, en zo ja, hoe en waar laat die kern zich als zodanig vinden?\\ | ||
| + | Laten we daartoe kijken in het rapport, dat z’n eigen speurwerk verantwoordt en het resultaat ervan open en bloot op tafel legt. Dat levert allereerst het volgende zoekplaatje op:\\ | ||
| + | Als we ons afvragen, welk belang het in het betoog van ds. Hoorn heeft om alle nadruk te leggen op het ‘er-zijn’ van de kerk en bij haar het worden uit te sluiten, komen we bij de kern van de zaak. Dat is zijn opvatting over de omschrijving van de kerk in artikel 27: een heilige vergadering van de ware gelovigen.\\ | ||
| + | Inderdaad zegt het rapport zelf dat het nu komt bij de kern van de zaak. En dat wil hier zeggen: bij de kern van wat schrijver dezes betoogt, allereerst in zijn boekje ‘Een enige kerk’. En dan nader wat hij daarin betoogt inzake dat niet worden maar er-zijn van de kerk. Want dat is de zaak immers waarover het in dit tweede onderdeel van het rapport gaat. Wat wij daarover betogen, heeft dus een kern. Althans volgens het rapport.\\ | ||
| + | Als dat zo is, betekent dat dat niet het rapport met kernmateriaal werkt maar dat wij dat doen. Waarbij dan aan het rapport de eer toekomt dat te hebben doorzien en de kern te hebben gevonden.\\ | ||
| + | Daarbij verantwoordt het rapport zich ook inzake de vraag //hoe// het die kern heeft gevonden. Het heeft zich immers afgevraagd //welk belang// het in het betoog van schrijver dezes heeft //alle// nadruk te leggen op dat ‘er-zijn’ van de kerk en bij haar het worden uit te sluiten. Deze vraag heeft het rapport dus niet gesteld aan de auteur zelf, zoals deze spreekt in zijn boekje.\\ | ||
| + | Dan zou het ongetwijfeld als antwoord hebben gekregen: de auteur legt daarop niet //alle// nadruk maar hij legt daarop // | ||
| + | Daarbij moet de lezer weten, want het rapport vermeldt dat niet, dat wij over dit laatste twee hoofdstukken verder schrijven onder het kopje: De kerk, zij is een heilige vergadering.\\ | ||
| + | Met andere woorden, zo weet het rapport te stellen: het belang van wat wij vooropstellen en schrijven in ons eerste hoofdstuk, moet men zoeken in ons derde hoofdstuk. Wie daar zoekt, vindt niets minder dan de kern.\\ | ||
| + | Wel te verstaan de kern van wat wij in ons eerste hoofdstuk betogen over de niet-wordende maar er-zijnde kerk.\\ | ||
| + | We hebben hier dus met een wonderlijk geschreven boekje te doen. De kern van het betoog van hoofdstuk I laat zich vinden in hoofdstuk III. Anders gezegd: hoofdstuk I komt niet met de zaak zelf maar met de ommanteling, | ||
| + | En //waarom// dan het derde hoofdstuk in dezen de kern van de zaak biedt? Ja, wie zal dat zeggen? Het rapport zegt het niet. Het zegt eenvoudig //dat// we daar bij de kern komen. Punt uit.\\ | ||
| + | Doch het zegt dat wel zonder enige grond onder de voeten. Als zou ons derde hoofdstuk ‘Het kernhoofdstuk’ heten, of ook ‘De kern van de zaak’, //en niet// ‘De kerk, zij is een heilige vergadering’. En als zou ons eerste hoofdstuk een aanloop of springplank zijn die de lezer over hoofdstuk II heen wil doen belanden in hoofdstuk III om daar de kern van de zaak te grijpen. En als zou ons eerste hoofdstuk niet gewoon het begin van artikel 27 raken en als zodanig niet voor zich spreken.\\ | ||
| + | Niet zonder reden gaven wij de eerste vier hoofdstukken van ‘Een enige kerk’ achtereenvolgens als titel mee:\\ | ||
| + | De kerk, zij is er\\ | ||
| + | De kerk, zij is algemeen\\ | ||
| + | De kerk, zij is een heilige vergadering\\ | ||
| + | De kerk, zij is een vergadering van de ware gelovigen.\\ | ||
| + | Deze opzet laat duidelijk zien dat wij in geen enkel hoofdstuk van ons betoog tot //de kern// van de zaak komen, //doch dat we in alle hoofdstukken over de zaak zelf handelen. En die zaak is niet de kern maar de kerk, dat wil zeggen de enige kerk, zoals de hoofdtitel van het boekje laat uitkomen. En over deze zaak schrijven wij in onderscheidene, | ||
| + | Maar nee, van deze opzet behoeft het kritisch beschouwende rapport van Spakenburg zich blijkbaar niets aan te trekken. Dit rapport volgt gewoon zijn eigen opzet en het plaatst gewoon zijn eigen kopjes, waarvan de eerste luidt ‘Inleiding’ en de tweede ‘zijn en worden’ en de de derde ‘Inlijning en inlijving’. En zeg nu maar eens wat onder zulke kopjes aan de orde zal komen. Dat kan natuurlijk van alles en nog wat zijn. Zodat het hier van alles en nog wat kan worden. Dat is wel duidelijk. Maar meer ook niet. Behalve dan ook nog dit ene dat //het rapport// bepaalt wat het wordt, dat wil zeggen wat er behandeld wordt en onder welk kopje het behandeld wordt en in welke hoedanigheid het behandeld wordt.\\ | ||
| + | Zo genoot bijvoorbeeld hetgeen wij in tweede instantie schreven over artikel 28 de eer om direct in het eerste onderdeel van dit vierde hoofdstuk van het rapport aan de orde te komen onder het kopje ‘Inleiding’.\\ | ||
| + | En zo geniet thans hetgeen wij in ons derde hoofdstuk van ‘Een enige kerk’ schreven de eer in één en hetzelfde onderdeel behandeld te worden met wat wij in ons eerste hoofdstuk schreven. En wel zo dat daarbij het kopje van dit onderdeel (‘Zijn en worden’) duidelijk bedoelt te spreken tegen wat wij in ons eerste hoofdstuk stellen, terwijl intussen wat wij in ons derde hoofdstuk schrijven hier wordt gekwalificeerd als //de kern// van de zaak!\\ | ||
| + | Zo werkt dit Spakenburgse rapport dus. Het behandelt de zaken niet onderscheidenlijk en in goede orde maar het haalt de zaken door elkaar en // | ||
| + | Men moet niet menen op deze wijze de ander recht te doen. En wat meer is: men moet niet menen op deze wijze de verdediging van de zuivere leer en de ontmaskering van de dwaalleer een dienst te bewijzen. Men praat er dan maar wat in om, en terwijl men spreekt van de kern van de zaak bewijst men de zaak zelf nog noit één keer te hebben overzien.\\ | ||
| + | Ergens in dit punt 4.2.4. verklaart het rapport tussen haakjes: | ||
| + | Uw moderamen voert geen pleidooi om die vergadering wel aan te duiden als wordende grootheid; het gaat er hier om, het betoog van ds. Hoorn te volgen.\\ | ||
| + | Nu, dat kan ‘Uw moderamen’ wel tussen neus en lippen door //zeggen// tegen haar werkgeefster maar intussen bewijst het juist hier en nu iets heel anders //te doen//. En dat is niet het betoog van schrijver dezes kritisch op de voet te volgen, doch het van meetaf aan en tot het einde toe te // | ||
| + | Want inderdaad, het is hier niet: buigen of barsten, zoals te doen gebruikelijk. Het is hier: buigen en barsten. Want het is hier niet: zijn of worden. Het is hier: zijn en worden.\\ | ||
| + | We hebben hier dus echt van doen met een alles zonder onderscheid grijpende en tot in de kern toe vernietigende kernkop. Het is een kop die haar doel welhaast niet schijnt te kunnen missen. Want afgezien van het platform dat hier alles draagt en waar wij dus dusver overheen zijn gelopen (punt 4.2.1.), wordt dit gevaarte voortbewogen door een indrukwekkende, | ||
| + | En dat weten we allemaal, als het kernpaard eenmaal van stal gehaald en in galop is gezet, is het kritiek. Dan is het voor allen een kwestie van: zijn of niet-zijn.\\ | ||
| + | Of, om ons hier zuiver en voor allen verstaanbaar uit te drukken, een kwestie van: to be or not to be. Want inderdaad, wat het kernwapen aangaat, heeft niet Nederland de primeur maar Amerika. Zodat niet het Nederlands hier de toon aangeeft maar het Engels. Dat is nu eenmaal niet anders en daarnaar moet ook Nederland zich schikken. Anders maakt het alleen maar zichzelf onverstaanbaar. Evenals het zich ook moet schikken naar het kernbeleid van de NAVO. Anders maakt het zichzelf onmogelijk en helpt het alleen maar zichzelf de vrije wereld uit. Het kernwapen, zijn opslag en zijn gebruik zijn nu eenmaal geen typisch Nederlandse, | ||
| + | Dus moet deze “zelfoplossing”, | ||
| + | Zo tenminste heet de nieuwe GSSN 87.\\ | ||
| + | Laten we deze Spakenburgse kop die naar alle kanten hoornstoten uitdeelt, verder beproeven. Wat zij ondanks haar zeggen van het tegendeel feitelijk doet, weten we nu. Dat zij dat ten onrechte doet, weten we nu ook. Dat zij daarom wel moet vallen, staat vast.\\ | ||
| + | Daarbij betekent dit laatste allereerst dat zij dan voor de derde keer valt. Eén en andermaal is zij reeds gevallen, en wel vanwege het materiaal dat we in onze twee vorige hoofdstukken ertegen inbrachten. Dat was natuurlijk geen kernmateriaal maar gewoon conventioneel, | ||
| + | Intussen weten we vooral nu ook, gekomen bij dit punt, dat men in Spakenburg niet meer ontvankelijk is voor dit Schriftuurlijke, | ||
| + | In feite maakte het rapport zich daaraan al schuldig in zijn vorige punt, punt 4.2.3., waar het zodanig omging met de woorden van de apostel in Efeze 2, dat het niet //het geheel// van die woorden liet spreken doch alleen de woordjes //zijn// en //worden// door die cursief te zetten. Zodoende haalde het rapport een eigen zaak tevoorschijn uit Paulus’ woorden en zag het voorbij aan de zaak zelf, die de apostel ons hier zo duidelijk voor ogen stelt, namelijk niet een zijnde //en wordende// kerk maar een enige kerk, bestaande uit Joden //en heidenen// | ||
| + | //In het verlengde daarvan handelt het rapport hier in punt 4.2.4., waar het allereerst spreekt van de kern van de zaak. Het is een spreken dat geen wettige plaats heeft binnen de geloofstaal van de kerk, ook niet als in geding is de weerlegging van dwaalleer. Noch de ware leer noch de valse bevat een kern. Nu het rapport zo wel spreekt, voert het een eigen vreemde taal, een kerntaal, waarin het eigen vreemde koppen opvoert, kernkoppen en waaronder het eigen vreemd materiaal aanvoert, kernmateriaal.// | ||
| + | En dat betekent dat men zonder dat zelf te weten, zichzelf emancipeert van die doodgewone, mondiale of katholieke kerktaal, die door jan en alleman is te volgen. Waardoor men tegelijkertijd, | ||
| + | In plaats van aan die kerk eenvoudig vast te houden, maken de bouwlieden van Spakenburg zichzelf hier een kerk van eigen materiaal. Van die kerk spreken ze in hun eigen taal en daarvoor buigen ze hun eigen hoofd en daarvoor danken ze hun eigen god. Voor dit maaksel van hun eigen handen, dat heel wat moet worden maar dat van meetaf aan niets is; dat een hoofd heeft en toch niet denkt, ogen en toch niet ziet, oren en toch niet hoort, een mond en toch niet spreekt. Kortom, dat is //en toch niet is.// Reeds de kop ervan maakt dat doorzichtig. Die heet immers: zijn en worden. Met die kop in handen willen ze ‘Een enige kerk’ in één keer verslinden. Dat willen ze vooral ook hier en nu, nu ze de kern van de zaak zeggen te grijpen. Maar als godgeleerden zó nodig van de kern van de zaak moeten spreken, bewijzen ze daarmee maar al te gauw dat ze op de zaak zelf geen vat hebben; dan laten ze zich die op hetzelfde moment ontkomen en zetten zij zichzelf naakt aan de dijk.\\ | ||
| + | Dat zien we hier trefzeker gebeuren.\\ | ||
| + | Hoe dat plaatje eruitziet? Wel, als volgt.\\ | ||
| + | Wat de kern van de zaak betreft, de opvatting dus van schrijver dezes inzake de kerk als een heilige vergadering van de ware gelovigen, daarvan verklaart het rapport hier allereerst dat die vergadering ‘in de visie van ds. Hoorn geen // | ||
| + | Hoe hij die vergadering ziet, zegt hij duidelijk in I 17: ‘Een vergadering is een samenkomst, een bijeenkomst, | ||
| + | Eerst even tot zover waarbij wij allereerst opmerken dat wij volgens eigen zeggen van het rapport dus duidelijk spreken, althans wat betreft de kerk als een heilige vergadering van de ware gelovigen, waarin het volgens het rapport gaat om de kern van de zaak. Wij laten hier dus blijkbaar niets in de mist hangen.\\ | ||
| + | Verder zij opgemerkt dat datgene wat het rapport hier van ons citeert, niet alleen goed geciteerd is maar ook goed is. Wij komen hier dus niet op terug. Want op wat men eenmaal goed heeft gezegd, moet men niet terugkomen, ook niet als het door de tegenstander in de mond wordt genomen. Anders maakt men zich zelf ongeloofwaardig. Wij blijven het betoog van het rapport dus meteen volgen. En dan zien we het rapport uit dit correct van ons geciteerde de volgende conclusie trekken: | ||
| + | Met andere woorden, de kerk is hier en nu en telkens het vergader-// | ||
| + | De eerste twee zinnen van deze conclusie zijn zonder meer juist (op de rest ervan hopen we nog terug te komen). En wat juist is, moet men niet aanvechten, ook niet als het door de tegenstander wordt gezegd. Men kan van zijn vijand leren en men moet dat ook willen. Anders is men alleen maar eigenwijs en doet men tevens niet al het mogelijke om zijn vijand voor zich te winnen.\\ | ||
| + | Dus lezen we deze ware conclusie van het rapport nog eens. Doen we dat, dan concluderen we trefzeker dat zij die menen ons te bestrijden, zichzelf hier bestrijden en de ander verdedigen.\\ | ||
| + | Want inderdaad, een resultaat is niet iets //in wording,// het //is er.// Geheel terecht stelt het rapport dat.\\ | ||
| + | Met andere woorden, zo concluderen wij nu: iets dat is, is //niet// iets in wording en iets in wording, is //niet// iets dat is.\\ | ||
| + | Anders gezegd: zijn en worden gaan niet samen op. Het is hier of het ene of het andere; het is nimmer zijn en worden tegelijk.\\ | ||
| + | Ziehier de eenvoudige waarheid, waarmee het rapport hier en nu werkt in wat het noemt het kernpunt van dit onderdeel, waaraan het als kopje meegaf: ‘Zijn EN worden’.\\ | ||
| + | Zelf bewijst het rapport hier keihard dat het een onbestaanbaar kopje is, dat zichzelf verteert.\\ | ||
| + | De zijnde en wordende kerk van Spakenburg wordt hier in één keer opgeblazen. Wel te verstaan, met door Spakenburg zelf aangebracht dynamiet, dat bedoeld is om een andere kerk op te blazen maar dat intussen onder eigen kerk uitstekend blijkt te werken.\\ | ||
| + | Zo gaat dat nu als men hetgeen de ander in onderscheidene hoofdstukken uiteenzet, zo nodig onder één kopje moet bijeenbrengen, | ||
| + | En wat hier en nu veel meer is: zodoende doet men aan de belijdenis geen recht, welke belijdenis niet zonder reden in // | ||
| + | Ook voor wat artikel 27 betreft. Opdat wij namelijk in al die woorden zien schitteren//, | ||
| + | Van deze kerk moeten we spreken niet anders dan in haar eigen taal, die de taal is van het Woord. Dan onderkennen we ook van meetaf aan en tot het einde toe, niet maar de kern van de dwaalleer maar de dwaalleer zelf, in welke vorm zij zich ook vertoont en welke schoonklinkende woorden zij ook spreekt.\\ | ||
| + | Wie hier spreekt van de kern, spreekt wel stoere taal, doch hij ontmantelt de dwaalleer niet maar bemantelt haar, niet beseffende dat zij in //al// haar woorden en delen vol is van de energie en werking des satans, deze sluwe mensenmoorder van den beginne.\\ | ||
| + | Tegenover hem staat de kerk alleen sterk als zij aan haar eigen taal vasthoudt, van begin tot einde. Het is taal, waarin geen woord frans staat, ook geen woord engels, maar waarin het ene, ongedeelde Woord van God zich laat gelden. En dat Woord werkt niet met kernstof en vermag nochtans wat geen kernstof ooit vermag. Want dit Woord is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door zo diep, dat het vaneen- scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het schift overleggingen en gedachten des harten; en geen schepsel is voor Hem verborgen, want alle dingen liggen open en ontbloot voor de ogen van Hem, voor Wie wij rekenschap hebben af te leggen (Hebr. 4 : 12, 13).\\ | ||
| + | Die rekenschap raakt ook de vraag hoe wij spreken over en handelen jegens de enige kerk, die niet ons maaksel is maar Gods maaksel, aan ons geopenbaard als een ware moeder, met ogen die ons zien, met oren die ons horen, met een mond die tot ons spreekt, met een schoot die ons heeft gebaard, met een hart dat ons liefheeft, ook als zij ons kastijdt. Haar moeten wij niet willen laten buigen voor onze dwaze kopjes. Dan misvormen wij haar naar ons beeld. Ons hoofd moeten wij voor héér buigen, voor haar zachtmoedige onderwijzing en tucht. Dan hervormt zij ons naar Gods beeld.\\ | ||
| + | Haar moeten wij ook geen zes harde trappen nageven; zelfs niet één. Dat doen zij die van haar niet zijn. Wij moeten onszelf in alle nederigheid tot haar begeven, ook al moeten wij daarvoor zes treden afdalen en ons diep buigen om ons hoofd niet te stoten.\\ | ||
| + | Want zij is de weg tot God, hier en nu en altijd. Niet de hoofdweg, maar de enige weg. Dankzij Hem, die haar enige Hoofd is en die oneindig diep is neergedaald, | ||
| + | O Jeruzalem, indien ik u vergeet en u niet verhef boven mijn hoogste vreugde. O Jeruzalem, indien ik uw taal vergeet en mijzelf verhef boven allen.\\ | ||
| + | \\ | ||
| + | ==== 11. Maar dan zeggen we ==== | ||
| + | Ja, we zouden nog terugkomen op de rest van die conclusie, die in haar begin trefzeker bleek te zijn maar die in haar einde al te vooringenomen is. Om dat te zien herschrijven we haar eerst in haar geheel:\\ | ||
| + | Met andere woorden, de kerk is hier en nu en telkens het vergader-// | ||
| + | Het gaat ons nu dus om het tweede gedeelte van deze conclusie. En dan moeten we inderdaad zeggen dat hier al te gekleurd wordt geformuleerd. Niet dat hetgeen hier staat altijd onjuist is, maar het is ook niet altijd juist.\\ | ||
| + | Want waarom zou een resultaat altijd het eindpunt moeten zijn van zulk een activiteit waardoor iets wordt //tot wat het eenmaal moet zijn?// Zulk spreken veronderstelt dat aan alles wat geworden is, een // | ||
| + | En zij zijn niet geworden tot wat zij //eenmaal// moesten zijn, maar zij zijn //eenmaal// geworden tot wat zij //altijd// moesten zijn. En nog steeds moeten zijn: woonplaats van God en Zijn volk. En daarom is daar niet alleen Gods scheppende kracht, waardoor zij eenmaal zijn geworden, maar onafscheidelijk daarmee verbonden ook Gods onderhoudende en regerende kracht, waardoor zij nog steeds bestaan en waarzonder zij geen moment bestaan. Daarom ook zijn hemel en aarde niet maar het eindpunt van Gods scheppende activiteit. Want dan zouden we binnen die activiteit ook een beginpunt moeten onderscheiden. En dat leert de Schrift ons niet. Zij zegt ons eenvoudig dat God in den beginne de hemel en aarde schiep. Zo zijn deze dan eenvoudig het resultaat of wil men het bewijs van Gods scheppende activiteit. En zij zijn dat nog steeds dankzij Gods onderhoudende activiteit, die niet het // | ||
| + | Zo zijn dan hemel en aarde eenmaal geworden om altijd te zijn het werkresultaat van Hem, die in den beginne was en zonder Wie geen ding is geworden dat geworden is en die alle dingen draagt door het Woord zijner kracht (Joh. 1; Hebr. 1).\\ | ||
| + | Precies zo ligt het met de kerk, die een schepping is van God, een nieuwe schepping, het resultaat van Gods herscheppingswerk. En die daarom niet in een eeuwenlange geschiedenis wordt tot wat zij eenmaal moet zijn, maar die eenmaal is geworden tot wat zij is geworden: tempel van God in de Geest. Om dat nu ook altijd //te zijn//. En dat is zij dan ook metterdaad dankzij Gods kerkbewarende en kerkonderhoudende activiteit, die zich van Zijn kerkscheppende activiteit niet laat scheiden.\\ | ||
| + | Kortom, wanneer het rapport hier stelt dat een resultaat niet onderworpen is aan een activiteit waardoor iets wordt //tot wat het eenmaal moet zijn// doch dat het zelf //het eindpunt// is van zo’n activiteit, dan is dat mogelijk waar met het oog op allerlei dingen, maar het is niet waar als het om de wording van de kerk gaat. En daar gaat het hier juist om. Wat dat aangaat spreekt het rapport hier niet overeenkomstig het almachtige Woord van God, //dat de doden levend maakt en het niet zijnde tot aanzijn roept// (Rom. 4:17). Dat Woord leert ons niet van een eeuwenlange wordingsgeschiedenis te spreken, waardoor de kerk tenslotte wordt wat zij zal zijn. Het leert ons wel van een eeuwenlange bewaringsgeschiedenis te spreken, waarin de //eenmaal// geworden kerk er //altijd// zal zijn. En voorts leert dat Woord ons dat deze heilige kerk eenmaal, namelijk op Gods tijd en dag, tot de voleinding komt.\\ | ||
| + | Na gesteld te hebben dat in de overtuiging van schrijver dezes de kerk hier en nu en telkens het resultaat is van Christus’ vergaderarbeid, | ||
| + | De kerk als vergadering is voor ds. Hoorn niet het voorwerp van die vergaderactiviteit van Christus, waardoor zij er eenmaal //zal// zijn, voltooid naar het ontwerp van de Bouwmeester; | ||
| + | ‘Zodra een nieuwe week ingaat //is// de kerk daar, dan meldt zij zich present en wel in de samenkomst van de gelovigen’ (I 18).\\ | ||
| + | Het wordt ons nu duidelijk waarom het rapport zijn voorafgaande conclusie zo vooringenomen eindigde. Dat diende ter voorbereiding op wat het rapport ons thans verwijt, namelijk dat de kerk voor ons niet het voorwerp is van die vergaderactiviteit van Christus, waardoor zij er //eenmaal// zal zijn, voltooid naar het ontwerp van de Bouwmeester.\\ | ||
| + | Dit verwijt is echter ten onrechte. Waarbij wij er allereerst op wijzen dat het rapport de zaak hier weer verlegt, zoals het ook eerder deed in punt 4.2.3. (zie ons hoofdstuk 9). Zuiver ware het geweest als het rapport had gesteld dat de kerk voor schrijver dezes niet het resultaat is van die activiteit van Christus waardoor zij eenmaal // | ||
| + | Nee, het rapport geeft er bepaald geen blijk van recht te kunnen onderscheiden wat wij schrijven. Het redeneert en concludeert en poneert zo maar voor de vuist weg, waarbij het zichzelf niet meer in de hand heeft.\\ | ||
| + | Dat komt nog duidelijker aan het licht wanneer het nu als volgt verder gaat:\\ | ||
| + | Er is hier een waarheidselement. In de samenkomst van de gemeente bij de bediening van Woord en sacrament wordt de kerk, die Christus vergadert, gezien op haar best: de kudde bijeen om te luisteren naar de stem van de Herder. Maar dan zeggen we: de samenkomst //van// de gemeente. Ds. Hoorn zegt in feite: de samenkomst //is// de kerk.\\ | ||
| + | We wijzen er allereerst op dat schrijver dezes dit laatste niet //in feite// zegt, maar dat hij dat zegt. En hij zegt het uit volle overtuiging. Maar als hij dat zegt, spreekt hij dus niet eenvoudig de waarheid. Althans volgens Spakenburg niet. Dan spreekt hij een waarheidselement. Mogelijk zelfs het beste element. Zeg maar met Spakenburg: de kern van de waarheid. Want als de gelovigen des zondags bijeen zijn onder de bediening van Woord en sacrament, ziet men de kerk op haar best. Dat wil zeggen: met ziet dan de kudde bijeen om te luisteren naar de stem van de herder. Aldus het rapport.\\ | ||
| + | Doch hoe echt ze dan ook bijeen zijn en hoe dicht ze ook tegen elkaar aankruipen en hoe goed ze ook hun best doen om te luisteren (het valt hier niet mee) en hoezeer ze hier ook gewoon de kudde genoemd worden (een spreekfoutje? | ||
| + | Zo zeggen we dat, nietwaar? Zo zeggen we dat op de synode.\\ | ||
| + | En wat we daar zeggen op de derde, vierde, vijfde en zesde dag van de week, dat zeggen we natuurlijk allereerst op de eerste dag van de week, wanneer we voor wat onze meest sprekende helft betreft in functie zijn, niet maar als gezondenen van de kerken maar als rechtstreeks gezondenen van de grote Herder om Zijn stem te laten horen. Dan beginnen we dus als volgt:\\ | ||
| + | Geliefde samenkomst //van// de gemeente van onze Heere Jezus Christus.\\ | ||
| + | Waarna we dan allereerst als volgt verder gaan:\\ | ||
| + | U bent gewoon aangesproken te worden als de gemeente. Maar in die aanspraak zit niet meer dan een waarheidselement. En dat is zeker een belangrijk element. Want als de kudde bijeen is onder de bediening van Woord en sacrament, is dat de kerk van Christus op haar best. De gemeente luistert dan naar de stem van de Herder. Maar u weet als gemeente ook best dat uw predikant niet geroepen is een element van de waarheid te verkondigen, | ||
| + | Of ook: de gemeente //op haar best.// Dus niet de gemeente, maar de samenkomst //van// de gemeente. Zo zeggen we dat.\\ | ||
| + | U begrijpt nu meteen ook waarom we als synode in de afgelopen week de leer van ds. Hoorn hebben moeten afwijzen. Want deze afgezette predikant onderscheidt niet tussen de gemeente en de samenkomst //van// de gemeente. Hij zegt van die samenkomst dat zij de kerk of gemeente //is.// Niet dat daar geen waarheidselement in zit, maar we zeggen: de samenkomst //van// de gemeente.\\ | ||
| + | Overigens zou er natuurlijk veel meer te zeggen zijn van de dwaalleer van deze voormalige predikant. Dat begrijpt u wel als u de kerkelijke bladen, die door Gods genade nog onder ons mogen verschijnen, | ||
| + | het is goed tot de gemeente te komen om Gods Woord te horen;\\ | ||
| + | het is beter tot de samenkomst //van// de gemeente te komen om Gods Woord te horen.\\ | ||
| + | (Na de preek zingen wij, gemeente, Ps. 68:13 uit de Statenberijming).\\ | ||
| + | Terwijl we vervolgens nog meer ons best doen om ook op ons best te zijn, zien we de gemeente op haar best voor ons. Ze doet haar best om de stem van de Herder goed te horen. Halverwege het eerste punt bemerken we dat sommigen verlangen naar het vervolg. Ze zijn natuurlijk benieuwd naar het onderscheid tussen het eerste en tweede punt. Nu, dat zullen ze wel horen als het zover is. Maar eerst het eerste punt. Want wat het eerste is, is het eerste.\\ | ||
| + | Goed en wel met het tweede punt begonnen, voelen we dat allen dankbaar zijn dat we ditmaal geen drie punten hebben.\\ | ||
| + | Bij het uitgaan van de kerk (maar dat zeggen ze hier natuurlijk zo niet), zegt een broeder tegen ons dat hij met pijn het derde punt heeft gemist. We verontschuldigen ons door hem te verzekeren dat we in de afgelopen week bijkans al onze denkkracht en uren, ook onze vrije uren, hebben moeten geven aan de lezing en bestudering van het synodale rapport en de besluittekst tegen Hoorn. Waarop de broeder begrijpend knikt en nog opmerkt dat met het eerste en het tweede punt het derde //als vanzelf// gegeven is. Als we hem vragen hoe dan, krijgen we het gratis mee naar huis en wel als volgt:\\ | ||
| + | het is het beste hier niet te komen als men Gods Woord wil horen.\\ | ||
| + | Waaraan een meelopende broeder nog toevoegt: dat heb ik niet als derde punt gemist maar als het enig goede. Inderdaad, wie Gods Woord wil horen, moet hier niet zijn om te luisteren naar wat //we// zeggen. Dat is: naar wat het rapport ons hier en nu (en telkens en overal) laat horen. Hier spreken geen goede herders, die eenvoudig stem geven aan het Woord van de waarheid tot vergadering van de kudde. Hier spreken kwade herders, die met een schijn van waarheid en dus op bedekte wijze stem geven aan het woord van de leugen tot verstrooiing van de schapen. Immers, alsof men kan spreken van de samenkomst van de gemeente, tenzij die samenkomst de gemeente is. In het andere geval kan men niet spreken van de samenkomst der gemeente. Dat spreekt toch wel voor zich.\\ | ||
| + | Het sacrament van de doop is de doop.\\ | ||
| + | Het woord van de Schrift //is// de Schrift.\\ | ||
| + | De boodschap van het evangelie //is// het evangelie.\\ | ||
| + | De kennis van het geloof //is// het geloof.\\ | ||
| + | En zo ook:\\ | ||
| + | De samenkomst van de gemeente //is// de gemeente.\\ | ||
| + | Anders gezegd: de omschrijving van een bepaalde zaak, houdt de zaak zelf in. Tenzij de omschrijving niet deugt.\\ | ||
| + | Dus deugt niet wat het rapport hier schrijft. Hier wordt een //valse// tegenstelling gemaakt en uit elkaar getrokken wat één is, namelijk de omschrijving van de zaak en de zaak zelf. Zoals dat ook gebeurt wanneer men zou schrijven: | ||
| + | Maar dan zeggen we: het sacrament //van// de doop. Ds. Hoorn zegt in feite: het sacrament //is// de doop.\\ | ||
| + | Of:\\ | ||
| + | Maar dan zeggen we: de kennis //van// het geloof. Ds. Hoorn zegt in feite: de kennis //is// het geloof.\\ | ||
| + | Kortom, wanneer het rapport hier schrijft: | ||
| + | Maar dan zeggen we: de samenkomst //van// de gemeente. Ds. Hoorn zegt in feite: de samenkomst //is// de kerk, dan bewijzen deze ‘we’ die hier sprekende worden ingevoerd, niet echt te weten wat ze hier zeggen. Ze staren zich blind op dat stomme woordje ‘van’, dat op zichzelf genomen natuurlijk niets zegt, doch dat zij nochtans op zichzelf zetten door juist en alleen dit woordje cursief te zetten. Daardoor willen ze dit woordje alles laten zeggen wat ze hier bedoelen te zeggen, namelijk dat het dan wel de samenkomst van de gemeente betreft doch niet de gemeente. Maar intussen zeggen ze hier zelf metterdaad: de gemeente. Want zegge en schrijve zeggen ze hier: de samenkomst van de gemeente.\\ | ||
| + | En wie dat zegt, kan en mag dat alleen zeggen indien deze samenkomst de gemeente //is.// Is die gemeente hier niet de zaak zelf, dan betreft het ook geen samenkomst van de gemeente. Evenals men niet van doen heeft met het sacrament van de doop tenzij dat sacrament de doop //is.//\\ | ||
| + | Evenzo geldt dat men op de zondag de kerk niet //op haar best// ziet, tenzij men in de zo aangeduide kerk allereerst //de kerk// ziet. Doet men dit laatste niet, dan ziet men heel wat op z’n best: de beste mensen met de beste voornemens, gestoken in de beste klederen en gezeten in de beste kerkgebouwen. Maar dan stelt dat alles niets voor. Want dan ziet men niet het ene goede, dat hier alleen waarde heeft: de kerk van Christus, samengekomen om te horen het Woord van de God van alle genade.\\ | ||
| + | Overigens doet het rapport er goed aan niet te spreken van de kerk op haar best. Want zo spreekt de belijdenis niet. Zulk spreken kweekt alleen maar een kerk die zichzelf de beste vindt. En zo best gaat het niet met de kerken die het rapport hier op het oog heeft. Althans niet zolang zij zich dit als het goede medicijn voor haar vlees en gebeente laten aanprijzen dat anderen haar bloedeigen belijdenis moeten onderhouden, | ||
| + | Maar ja, de waarheid moet nu eenmaal hoog worden gehouden. Nietwaar? | ||
| + | Doch het is in waarheid de schijn die hier wordt opgehouden. En die schijn is wel zo doorzichtig dat zelfs de blinden die kunnen zien en tasten. Want het rapport schrijft wel:\\ | ||
| + | Maar dan zeggen we: de samenkomst //van// de gemeente. Ds. Hoorn zegt in feite: de samenkomst //is// de kerk.\\ | ||
| + | Doch dat zeggen die ‘we’ normaal niet. Dat zeggen ze alleen hier en nu, in de samenkomst van de synode, waarvan ze echt niet zeggen dat die niet de synode is. Natuurlijk zeggen ze dat niet. Zoiets komt bij hen niet eens op. Want zulk spreken verteert de synode en dan kan men beter direct naar huis gaan. //Want dan bestaat er geen synode.// Als zij dan ook aan het einde van de week echt naar huis gaan en op de eerste dag van de nieuwe week voorgaan, zeggen ze echt niet ‘samenkomst van de gemeente’ maar gewoon terzake doende ‘gemeente’. En dan danken ze God de Vader, niet dat Hij de samenkomst van de kerk van Christus bijeen doet zijn, maar dat Hij de kerk van Christus bijeen doet zijn onder de bediening van Woord (en sacrament). Ja, en dan danken zij in één adem voor rapport en uitspraken, die zij zo best vinden dat zij die als mond van de gemeente opdragen aan de Hoorder der gebeden, inclusief de zinsnede: | ||
| + | > Maar dan zeggen we: de samenkomst //van// de gemeente. | ||
| + | > | ||
| + | > Ds. Hoorn zegt in feite: de samenkomst //is// de kerk.\\ | ||
| + | Ja, zo gebeurt dat. Maar zou Hij die het oor plantte, niet horen en die het oog formeerde, niet zien en derhalve niet horen en zien dat dit alles niet waarachtig is?\\ | ||
| + | Nee, het rapport is allesbehalve oprecht. Ook niet als het schrijft: ‘Ds. Hoorn zegt in feite: de samenkomst //is// de kerk’. Want schrijver dezes zegt niets in feite maar hij zegt wat hij zegt. En hij zegt niet domweg de samenkomst is de kerk. Wie dat zegt, spreekt inderdaad domweg en begint niet daar waar hij moet beginnen, namelijk niet bij het woord samenkomst maar bij het woord kerk. Om vandaaruit nu ook te zeggen, wat de kerk is, namelijk de samenkomst van de gelovigen. Zodat van deze samenkomst nu ook gezegd mag en moet worden: ziehier de kerk van Christus, de gemeente van de levende God.\\ | ||
| + | En dat zegt niet maar schrijver dezes, dat zegt //artikel 27 van de gereformeerde confessie.// | ||
| + | Maar wat iedere buitenstaander wel begrijpt, wordt hier door de binnenzitters eenstemmig tegengesproken. Want schrijven ze: ‘Maar dan zeggen we: de samenkomst //van// de gemeente’. Zo schrijven ze tenminste, hoewel ze dat in werkelijkheid helemaal niet zeggen. Ze zeggen het alleen hier en nu in het rapport, omdat ze menen iets te moeten inbrengen tegen schrijver dezes, ook al is daar confessioneel gezien geen grond voor.\\ | ||
| + | De ‘we’ die het rapport hier sprekende invoert en die ook wij een en andermaal sprekende hebben ingevoerd, zijn dan niet de ‘Wij’ van de confessie. Want deze laatsten zijn geen gelegenheidssprekers die vandaag zus spreken en morgen zo. Evenmin zijn zij mensen die in hun confessie belijden wat //anderen// moeten doen. Daarvoor waarderen ze deze confessie als een te kostbaar medicijn, dat hun door de enige Medicijnmeester is voorgeschreven, | ||
| + | Veel minder nog zijn deze ‘wij’ mensen die hun eigen confessie hanteren tegen hen die deze confessie eenvoudig naspreken. Want zij weten dat de belijdenis niet bedoeld is om te vervolgen en te verstrooien maar om te vergaderen en te beschermen in de enigheid van het ware geloof. Zij wachten zich er daarom voor hen te bestrijden die deze kerkvergadering in de enigheid van het ware geloof aanwijzen in de vergadering of samenkomst van de ware gelovigen onder de bediening van Woord en sacrament. Want zij weten dat hun eigen belijdenis zo van de kerk spreekt, zodat zij zich dan tegen hun eigen belijdenis zouden keren. En dus tegen het eigen, eeuwige en onveranderlijke Woord van God. Het is het Woord, de Stem, die niet alleen Jezus van Nazareth eens voor altijd heeft uitgeroepen als de Zoon van God, maar die evenzeer ook de kerk eens voor altijd heeft uitgeroepen als een heilige vergadering van de ware gelovigen. En daar verandert geen sterveling iets aan; ook niet alle stervelingen samen. En de ‘wij’ van de belijdenis willen daaraan ook niets veranderen. Zij allen geloven dit met het hart en belijden dit met de mond en dat overeenkomstig de Schrift, die ons hier niet zonder reden het woord ‘gemeente’ in de mond legt, welk woord immers betekent ‘een uitgeroepen vergadering’. En dat woord dekt hier de zaak zelf. Want iets anders dan dat //is// de kerk niet. Anders dan zo belijden wij haar dan ook niet in artikel 27, waar wij van haar zeggen ‘dewelke //is// een heilige vergadering van de ware gelovigen’. Zo staat het hier in gewoon Nederlands. Wie met die geloofsbelijdenis niet ronduit instemt maar daar al dan niet bedekt tegenstemt, kan wel burger zijn van het rijk der Nederlanden; | ||
| + | Het betoog dat het rapport hier ophangt in het tweede gedeelte van punt 4.2.4. heeft de schijn voor zich, niet de waarheid. Die vindt het hier (en overal) tegenover zich.\\ | ||
| + | \\ | ||
| + | ==== 12. Exsurge Domine ==== | ||
| + | In punt 4.2.5. tracht het rapport zijn betoog uit 4.2.4. nader te onderbouwen. Echter ook wat het rapport hier inbrengt tegen het spreken van schrijver dezes, zet geen zoden aan de dijk. Ieder kan dat gemakkelijk constateren. Wij wijzen op het volgende.\\ | ||
| + | Ter ondersteuning van het zeggen der belijdenis dat de kerk is een vergadering of samenkomst der gelovigen, wezen we op een aantal Schriftplaatsen uit Oude en Nieuwe Testament die ons laten zien dat het volk van God bijeenkomt en ook behoort bijeen te komen in de heilige samenkomsten. Daarbij wezen we ook op 1 Cor. 14:26 waar Paulus begint met: ‘Telkens als gij samenkomt’.\\ | ||
| + | Het rapport reageert daarop allereerst als volgt:\\ | ||
| + | Maar deze teksten bewijzen niet dat kerk-zijn opgaat in bijeen-zijn en dat om die reden de ‘vergadering’ van artikel 27 niets anders kan zijn dan het resultaat van bijeenkomen, | ||
| + | Allereerst wijzen we erop dat wij niet zeggen dat kerk-zijn //opgaat in// bijeen-zijn. Zo zeggen wij dat niet. Evenmin als we zeggen dat het sacrament van de doop //opgaat in// de doop of dat het woord van de Schrift //opgaat in// de Schrift. We zeggen, //wij// tenminste wel, dat de kerk //bestaat in// de vergadering of samenkomst der gelovigen. Of ook, dat zij de vergadering der gelovigen //is.// Dit laatste liet het rapport zelf ons zoëven nog zeggen door te schrijven: ‘Ds. Hoorn zegt in feite: de samenkomst //is// de kerk’. Het rapport heeft blijkbaar de bevoegdheid thans te lezen alsof er stond: de samenkomst //gaat op// in de kerk. Die bevoegdheid heeft het niet aan Van Dale ontleend! Kortom, het rapport maakt er maar wat van.\\ | ||
| + | Overigens zeggen we wel dat het leven van de kerk, dat is het leven van de ware gelovigen //opgaat in// het bijeenkomen onder de bediening van Woord en sacrament. Psalm 27:3 en Psalm 122 bewijzen ons dat wel. En ook bijvoorbeeld, | ||
| + | Veel minder nog zeggen wij dat om die reden de vergadering van artikel 27 niets anders kan zijn dan het resultaat van bijeenkomen, | ||
| + | Want in de eerste plaats zeggen wij niet dat deze vergadering //niets anders kan wezen// dan zulk een resultaat.\\ | ||
| + | Wij zeggen eenvoudig dat deze vergadering dat resultaat //is.// En zulk spreken behoort men niet te weerspreken met de stelling: u bewijst niet dat het niet iets anders //kan// zijn. Meent men te moeten bestrijden dan spreke men eenvoudig uit dat de gegeven verklaring niet juist is. En die onjuistheid bewijst men doorgaans het meest overtuigend door uiteen te zetten hoe het dan wel is. En dat kan en behoort zeker als de christelijke leer in geding is. Want deze leer laat zich duidelijk uiteenzetten, | ||
| + | Maar nee, het rapport volgt een andere taktiek. Het stelt: u bewijst niet dat het niet anders //kan// zijn. Mooie sprekers zulke lieden. Ze verwerpen de ander zonder ook maar enig bewijs aan te voeren dat deze //onjuist// spreekt dan wel dat het metterdaad anders //is.// Intussen, wie een kuil graaft zal erin vallen. Aldus de Schrift. Dat overkomt ook het rapport. Met zijn te verwerpen strijdmethode verraadt het alleen maar zichzelf. Als zou een vergadering en dus ook de vergadering van artikel 27 werkelijk iets anders wezen dan wat een vergadering is!\\ | ||
| + | Want, en dat in de tweede plaats, niet om de door het rapport voorgewende reden zeggen wij dat de vergadering van artikel 27 het resultaat is van bijeenkomen, | ||
| + | Daarom moet men niet tegenspreken als iemand zegt dat een vergadering een kwestie is van bijeenkomen, | ||
| + | Dit laatste willen we niet bestrijden maar het is altijd nog beter een waarheid als een koe uit te spreken dan tegen te spreken. Wie het laatste doet maakt op zichzelf van toepassing dat andere gezegde, waarin ditzelfde beest voorkomt.\\ | ||
| + | In meerdere verklaringen van de artikelen 27 en 28 kan men dan ook lezen dat de kerk een zaak is van samenkomen en samengebracht worden. Daarbij wordt nogal eens verwezen naar de hier in de latijnse tekst gebruikte woorden congregatio en coetus. Het zelfstandig naamwoord coetus hangt samen met het werkwoord co-ire, dat samenkomen betekent. Zo is een coetus een kwestie van co-ire; het woord spreekt van de samengekomenen; | ||
| + | Het rapport moet ons in dezen niet weerspreken. Daarvoor ontbreekt alle grond. Alsof een vergadering – en zo drukken we ons dan nu uit tegenover het rapport – ooit iets anders kan wezen dat het door ons aangegeven resultaat. Daarvoor spreekt het woord, dat is de zaak zelve, hier te zeer voor zich.\\ | ||
| + | Het schijnt echter wel dat men ter beantwoording van de vraag //wat de kerk is,// verder komt wanneer men zich daarbij sterk maakt met het van zichzelf stomme woordje ‘van’ (zie ons vorige hoofdstuk), dan zich daarbij te baseren op het van zichzelf bepaald niet stomme woord ‘vergadering’. Het eerste is nooit meer dan een voorzetsel of bijwoord, of men het nu cursief zet of niet. Het is een woordje dat nooit op zichzelf staat en altijd van zichzelf afwijst naar iets anders. ‘Van’ kan niet voor zich spreken. Wie ‘van’ zegt, zegt nog niets en kan nog alle kanten uit. Dit in onderscheiding van wie ‘vergadering’ zegt. Zo iemand spreekt niets minder uit dan een // | ||
| + | Tot die taal behoort ook het zelfstandig naamwoord vergadering, | ||
| + | Intussen is wel te verstaan waarom het rapport die kant persé niet uit wil. Het //kan// die kant niet uit. Want het rapport verdedigt uiteindelijk een // | ||
| + | En wat die vergadering dan wel is? Ja, wie zal dat zeggen? Het rapport in elk geval niet. Hier en nu niet, maar ook elders niet. //Het zegt dat nooit en nergens!// Hoeveel bladzijden rapport een uitspraak ook tellen en hoeveel zij ook in ‘appellanten’ en schrijver dezes weten te veroordelen, | ||
| + | Overigens is dit omzeilen even begrijpelijk als dat het onoprecht is. Want als men van deze vergadering niet eenvoudig wil zeggen wat in haar eigen zelfstandig naamwoord ligt uitgedrukt, wat zal men er dan van zeggen? Men veroordeelt alleen maar zichzelf in ieder woord dat men er dan van zegt. Dus zegt men er niets van behalve dit ene: u bewijst niet dat deze vergadering en dus de kerk van artikel 27 niet iets anders //kan wezen.// | ||
| + | Ziehier de wijze waarop het rapport zichzelf rechtvaardigt in zijn veroordeling van de ander.\\ | ||
| + | Daarbij meent het rapport deze zelfrechtvaardiging op de Schrift te kunnen funderen door zijn betoog hier als volgt af te sluiten: | ||
| + | 1 Cor. 14:26 bijvoorbeeld (Telkens als gij samenkomt) kan niet gelezen worden alsof er stond: telkens als u kerk bent, of: telkens als daar bij u de kerk is.\\ | ||
| + | Wat het rapport hier stelt behoeft op zich niet te worden weersproken. Maar het bewijst niets. Het bewijst niet dat we daarom van de zo vergaderde gemeente niet mogen en moeten zeggen //dat zij de kerk is.//\\ | ||
| + | Daartoe brengen we allereerst in herinnering de stelling van het rapport uit zijn vorige punt, namelijk dat we van de zo vergaderde gemeente zeggen, dat zij is de samenkomst van de gemeente en niet de gemeente.\\ | ||
| + | Stel nu eens dat wij deze stelling van het rapport zo zouden weerspreken: | ||
| + | Ieder voelt wel aan dat een dergelijke weerlegging niet deugt. Zij is geen doorzichtige en zakelijke maar een bedrieglijke weerlegging die bestaat in goochelen met de taal, waardoor men de ander en ook zichzelf misleidt.\\ | ||
| + | Precies zo ligt het met wat het rapport hier tegen ons inbrengt. Of beter gezegd: tegen de confessie. Het spreekt namelijk wel //voor zich// dat de woorden ‘Telkens als gij samenkomt’ zich niet laten lezen alsof er stond: telkens als u kerk bent. Zo heeft de apostel zich niet uitgedrukt en zo drukken ook wij ons niet uit. Dat is nu eenmaal niet anders. En wil het rapport daar iets aan veranderen, wij niet. Want dan spreken we niet zoals allen spreken en maken we ons zelf onverstaanbaar. Om een voorbeeld te noemen.\\ | ||
| + | Volgens Van Dale’s Groot Woordenboek der Nederlandse Taal is een chirurg iemand die zijn werk maakt van heelkundige operaties. Chirurg-zijn bestaat dus in opereren. Opereert de man dan bewijst hij daarmee zijn chirurg-zijn. Tegen de chirurg kunnen we zeggen: telkens als u opereert moet u daarbij de grootst mogelijkezorgvuldigheid in acht nemen. Daarbij laat het begin van deze zin zich niet als volgt weergeven: telkens als u chirurg bent. Zo drukken we ons nu eenmaal niet uit.\\ | ||
| + | We zouden ons dan ook niet zuiver uitdrukken. Want zich zo uitdrukken betekent dat de man geen chirurg zou zijn wanneer hij op een gegeven moment niet opereert. En uiteraard is hij ook dan chirurg. Dit laatste doet echter niets af van het feit dat de man chirurg is en heet vanwege zijn werk van opereren. In dat werk bestaat zijn chirurg-zijn. Wie chirurg zegt, zegt opereren. En willen we daarbij met zoveel woorden laten uitkomen dat wanneer de man opereert, hij dat als chirurg doet, dan zeggen we telkens wanneer u als chirurg uw werk doet.\\ | ||
| + | Hetzelfde kunnen we ook zeggen van bijvoorbeeld een dienaar des Woords, wiens ambt bestaat in de bediening van het Woord en die nochtans dienaar is wanneer hij op een gegeven moment het Woord niet bedient. Of wanneer hij op een daartoe aangegrepen moment onrechtmatig wordt afgezet. Precies zo ligt het bij de kerk. Wie kerk zegt, zegt samenkomen en samenkomst (van de gelovigen). En dat samenkomen is een telkens terugkerende aangelegenheid, | ||
| + | Als zouden de gelovigen niet //continu// de kerk zijn. Dit laatste doet echter niets af van het feit dat kerk-zijn betekent: samenkomen. En wil men daarbij met zoveel woorden laten uitkomen, dat het in dat samenkomen gaat om het bijeenkomen als gemeente, dan zeggen we: telkens wanneer gij als gemeente samenkomt.\\ | ||
| + | //Zo laten de woorden van de apostel in 1 Cor. 14:26 zich dan ook zeer wel lezen.// Meer nog: zo heeft de apostel zich wel uitgedrukt. In deze zelfde brief aan de Corinthiën! In hoofdstuk 11:18, waar hij zegt: wanneer gij als gemeente samenkomt. (De Statenvertaling luidt hier: ‘als gij samenkomt in de gemeente’ en tekent daarbij aan: Dat is, in //de vergadering der// gelovigen!). En in hoofdstuk 14:23 schrijft hij: Indien dan de gehele gemeente samengekomen is. Wil men nog meer bewijs voor de onhoudbaarheid van wat het rapport hier betoogt? Nee toch zeker.\\ | ||
| + | Daarom tenslotte nog het volgende en daarmee beëindigen we deze tweede aflevering, waarin we aandacht schonken aan het tweede onderdeel van het vierde hoofdstuk van het rapport, de punten 4.2.2. t/m 4.2.5.\\ | ||
| + | Hoe komt het dat kerkelijke vergaderingen zelf geloof hechten en velen met haar geloof doen hechten aan een rapport en een uitspraak, waarvan de onhoudbaarheid zo duidelijk en doorzichtig is?\\ | ||
| + | We kunnen deze vraag ook zo stellen: hoe komt het dat met name dienaren des Woords in de kerkelijke vergaderingen (en ook in de kerkelijke bladen) elkaar de bal toespelen, hoe vierkant die ook blijkt te zijn?\\ | ||
| + | Over dit aloude verschijnsel kunnen wij mensen van alles zeggen en we kunnen er van alles tegen willen doen. En inderdaad behoren we het goede te verdedigen en het kwade te ontmaskeren. Maar bij dit alles moeten we niet vergeten dit huiveringwekkende woord van de Schrift, dat nooit actueel //wordt// omdat het altijd actueel //is.//\\ | ||
| + | Wij doelen op het woord van de apostel in zijn tweede brief aan de Thessalonicenzen: | ||
| + | Inderdaad een huiveringwekkend woord, dat ons heilig ontzag wil inboezemen voor Hem die is de allerhoogste Majesteit en die niet alleen soeverein brengt tot kennis van de waarheid maar ook soeverein kan overgeven aan de energie en kracht der dwaling. En die dat ook metterdaad doet wanneer wij afwijken van de rechte wegen en de zuivere woorden des Heeren. Dan is het einde dat we menen de waarheid te geloven terwijl we in werkelijkheid krijgsgevangenen zijn van het rijk van de leugen en al onze energie en kracht geven om dat rijk te bouwen. Tegenover dat rijk bidt de kerk aanhoudend: Exsurge Domine, sta op Heere, laten uw vijanden verstrooid worden; verdrijf de zwijnen die uw wijngaard vertreden. Sla acht op de wijnstok die uw rechterhand heeft geplant, op de zoon die Gij U hebt grootgebracht. Ontferm U over uw volk en erfdeel; geef het ogen die zien, oren die horen, een mond die belijdt en voor alles een hart dat gelooft de leer van het Oude en Nieuwe Testament die in de artikelen van het christelijke geloof begrepen is en in de christelijke Kerk alhier geleerd wordt en die is de ware en volkomen leer der zaligheid. En geef uw volk dus zonen en dochteren die in het geloof durven te zeggen: hier sta ik, ik kan niet anders, want het //is// niet anders; Uw Woord toch is de waarheid, héél Uw Woord.\\ | ||
| + | > Herder Israëls, neem ter ore! | ||
| + | > | ||
| + | > Gij, die Jozef leidt als schapen. | ||
| + | > | ||
| + | > Maak ons levend, dan zullen wij uw naam aanroepen, | ||
| + | > | ||
| + | > HEERE, God der heirscharen, | ||
| + | > | ||
| + | > doe uw aanschijn lichten, opdat wij verlost worden, | ||
| + | > | ||
| + | > //Psalm 80.//\\ | ||
| + | ===== Naschrift ===== | ||
| + | Aan het vorenstaande werd de laatste hand gelegd op de 29e van de maand februari 1988. Dat is acht dagen na het sterven van broeder K. Bouwkamp, geboren te Lutjegast op 2 juli 1919. Zijn naam vermelden wij hier als van een broeder, die bij zijn leven openbaar is geworden als een oprecht lidmaat der kerk, wiens ja-woord ja was. De erfenis van de goede leer, die hem door genade in de schoot was gevallen, heeft hij in zijn leven meegedragen en welbewaard. Daardoor spreekt hij nog nadat hij is gestorven. Mee ter gedachtenis aan deze rechtvaardige doen wij thans deze tweede aflevering het licht zien.\\ | ||
| + | Lutjegast, 29 februari 1988.\\ | ||
| + | J. Hoorn\\ | ||
| + | ===== Bijlage I: Tweede onderdeel van hoofdstuk 4 van het rapport van Spakenburg ===== | ||
| + | |||
| + | //Zijn en worden// | ||
| + | |||
| + | In W (12) wordt er terecht op gewezen dat het uitgangspunt van ds. Hoorn bij zijn schrijven over artikel 28 NGB gelegen is in artikel 27. Dat blijkt uit de Brief, waarin onder het opschrift 'De leer van artikel 28 NGB' als eerste punt van het gevoelen wordt teruggegrepen op twee elementen uit artikel 27, nl. dat de kerk er geweest is van het begin van de wereld af en er zijn zal tot het einde (haar ' | ||
| + | \\ | ||
| + | Om te begrijpen wat hij leert over de roeping, zich bij de kerk te voegen is het inderdaad onmisbaar te weten, en bij het lezen daarover steeds in gedachten te houden wat hij, gelet op artikel 27, verstaat onder de kerk en het vergaderd worden van de kerk door Christus.\\ | ||
| + | |||
| + | In artikel 27 NGB belijden wij dat de kerk er geweest is vanaf het begin van de wereld en er zal zijn tot het einde toe. Want Christus is een eeuwig Koning, die niet zonder onderdanen kan zijn. Ds. Hoorn zegt: in dit artikel belijden wij dat de kerk er is, dat zij bestaat. Hij legt het accent niet op het eeuwig koning-zijn van Christus in die zin, dat daarop het geloof aan het duurzaam bestaan van de kerk niet alleen in het verleden, maar ook in de toekomst mag rusten; maar hij accentueert dat Christus vandaag Koning is, zodat hier en nu de kerk 'er is' (I 1,4,6,7). Ook daarop mag met recht gewezen worden.Dit ' | ||
| + | Uw moderamen gelooft niet dat het Schriftbewijs vanuit Ps. 122:3 hier juist gevoerd wordt. Deze tekst zou het ' | ||
| + | Als we ons afvragen, welk belang het in het betoog van ds. Hoorn heeft om alle nadruk te leggen op het ' | ||
| + | En die vergadering is in de visie van ds. Hoorn geen wordende grootheid. (Uw moderamen voert geen pleidooi om die vergadering wél aan te duiden als wordende grootheid; het gaat er hier om, het betoog van ds. Hoorn te volgen). Hoe hij die vergadering ziet, zegt hij duidelijk in I 17: 'Een vergadering is een samenkomst, een bijeenkomst, | ||
| + | |||
| + | Ook hierbij voert ds. Hoorn Schriftbewijs: | ||
| + | Hoe kan ds. Hoorn nu stellen, dat zijn gedachte van de niet wordende, maar (telkens) er-zijnde kerk overeenstemt met antw. 54 HC: dat de Zoon van God zich een gemeente vergadert? (I 4). Dit houdt bij hem verband met het telkens opnieuw bijeenkomen van de gelovigen. Wie leest, dat met ' | ||
| + | Als ds. Hoorn dan in NV I schrijft: 'De Zoon van God vergadert Zich (tegenwoordige tijd!) Zijn Kerk, die een vergadering is van de waarlijk gelovige christenen (art. 27) en nu is het de roeping van de gelovigen, allen en een ieder, zich aan die vergadering niet te onttrekken, maar zichzelf daarbij te voegen (tegenwoordige tijd!)', | ||
| + | |||
| + | Volgens ds. Hoorn spreekt artikel 27 in de omschrijving van de kerk met de woorden 'van de ware gelovigen' | ||
| + | ===== Bijlage II: Vier citaten uit ‘De gemeente en haar liturgie’ van prof. dr. C. Trimp (1983) ===== | ||
| + | //Blz. 9://\\ | ||
| + | > Er is niet een ‘zichtbare kerk’ én een ‘geloofs-kerk’. Ons wordt gevraagd wat wij //geloven// van de kerk. En die kerk is — om te beginnen — die konkrete gemeente van kerkgangers, | ||
| + | //Blz. 11://\\ | ||
| + | > Wij hebben dit alles trachten samen te vatten in de titel: //De gemeente en haar liturgie.// Een leesboek voor kerkgangers. In deze titel klinkt onze overtuiging door dat onze God in onze kerkgang en kerkdienst ons de middelen heeft gegeven om zijn volk te zijn in een tijd, waarin vele machten het gemunt hebben op ons leven (‘strijd voeren tegen (onze) ziel’, 1 Petr. 2:11). Het zijn juist onze kerkgang en kerkdienst, die ons leren onze rijkdom te beseffen en te bewaren. Want dáár zijn de krachten van zijn verkiezende liefde, die het eigendomsvolk te voorschijn riepen (1 Petr. 2:9); daar is de duurzame ontferming van Christus, waardoor dat broze volk als lichaam van Christus in stand kan blijven (Ef. 5:23b). Wie dat konkreet leert zien bij zijn wekelijkse kerkgang, zal in staat zijn tot het belijden van zijn geloof omtrent de heilige, algemene, christelijke kerk. En hij wordt bewaard voor het lot van hen, die te laat zullen kloppen op de deur van de bruiloftszaal.\\ | ||
| + | //Blz. 53://\\ | ||
| + | > De gemeente van Christus //komt samen// – dat is het typische kenmerk van die gemeente. Zó presenteert de kerk van Christus zich aan de wereld en zó stelt zij zich voor God. | ||
| + | > | ||
| + | > Onze belijdenis zegt (art. 27 en 28 N.G.B.), dat de kerk een vergadering en een verzameling is: zij wordt bijeengeroepen en zij komt samen. Dat is een treffende typering, want in de bijbel worden juist deze woorden gebruikt ter aanduiding van het specifieke karakter van de kerk. | ||
| + | > | ||
| + | > Over het // | ||
| + | > | ||
| + | > Vraagt nu iemand, waarom nu juist dat // | ||
| + | //Blz. 55-56:// | ||
| + | > Lezen wij dus in de bijbel over de ‘kerk’, dan moeten wij aan die kon- krete bijeengekomen gemeente denken. Dan gaan vele woorden voor ons leven, b.v. de woorden van //Efeze 4:4 en 5:// | ||
| + | > | ||
| + | > //Er is één lichaam en één Geest,// en dat is aanwijsbaar in die konkrete samenkomst waarin het Woord en het avondmaal worden bediend; //er is één hoop van uw roeping,// want dat is een zaak van roeping door de prediking; | ||
| + | > | ||
| + | > //er is één Here,// zoals Hij in de samenkomst telkens beleden wordt; //er is één geloof,// onder de ene apostolische prediking en blijkens de gemeenschappelijke geloofsbelijdenis; | ||
| + | > | ||
| + | > //er is één doop// als zaak van zichtbare liturgie in het midden van de gemeente; | ||
| + | > | ||
| + | > //er is één God en Vader van allen, die is boven allen en door allen en in allen,// zoals God reeds eeuwen door Israël, overeenkomstig Dt. 6:4, was beleden en ook thans kontra de afgoden rondom (vgl. 1 Kor. 8:4-6) en kontra de interne verdeeldheden (Ef. 4:3) beleden wordt. | ||
| + | > | ||
| + | > Zó konstitueert Gods volk zich in zijn samenkomsten als volk van het nieuwe en eeuwige verbond en ervaart het de gemeenschap met Christus door de Heilige Geest. Want het heerlijk geheim van alle eeuwen, dat in de bedeling van de Heilige Geest is geopenbaard, | ||