Preek over Zondag 3 (1974)

Catechismusprekenbundel ‘Horen naar het Woord’ (Zondag 1-52)

Tekst	Zondag 3⁶ Heeft dan God den mens alzo boos en verkeerd geschapen? Neen Hij; maar God heeft den mens goed en naar Zijn evenbeeld geschapen, dat is in ware gerechtigheid en heiligheid, opdat hij God zijn Schepper recht kennen, Hem van harte liefhebben en met Hem in de eeuwige zaligheid leven zou, om Hem te loven en te prijzen. ⁷ Vanwaar komt dan zulke verdorven aard des mensen? Uit den val en de ongehoorzaamheid onzer eerste voorouders, Adam en Eva, in het paradijs, waar onze natuur alzo is verdorven geworden, dat wij allen in zonden ontvangen en geboren worden. ⁸ Maar zijn wij alzo verdorven, dat wij ganselijk onbekwaam zijn tot enig goed en geneigd tot alle kwaad? Ja wij; tenzij dan dat wij door den Geest Gods wedergeboren worden. van de Heidelbergse Catechismus
Lezen	Romeinen 5:12-21¹² Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben; ¹³ want reeds vóór de wet was er zonde in de wereld. Maar zonde wordt niet toegerekend, als er geen wet is. ¹⁴ Toch heeft de dood als koning geheerst van Adam tot Mozes, ook over hen, die niet gezondigd hadden op een gelijke wijze als Adam overtrad, die een beeld is van de komende. ¹⁵ Maar het is met de genadegave niet zo als met de overtreding; want, indien door de overtreding van die ene zeer velen gestorven zijn, veel meer is de genade Gods en de gave, bestaande in de genade van de ene mens, Jezus Christus, voor zeer velen overvloedig geworden. ¹⁶ En het is met het geschenk niet zo als door het zondigen van één; want het oordeel leidde van één overtreding tot veroordeling, maar de genadegave van vele overtredingen tot rechtvaardiging. ¹⁷ Want, indien door de overtreding van de ene de dood als koning is gaan heersen door die ene, veel meer zullen zij, die de overvloed van genade en van de gave der gerechtigheid ontvangen, leven en als koningen heersen door de ene, Jezus Christus. ¹⁸ Derhalve, gelijk het door één daad van overtreding voor alle mensen tot veroordeling gekomen is, zo komt het ook door één daad van gerechtigheid voor alle mensen tot rechtvaardiging ten leven. ¹⁹ Want, gelijk door de ongehoorzaamheid van één mens zeer velen zondaren geworden zijn, zo zullen ook door de gehoorzaamheid van één zeer velen rechtvaardigen worden. ²⁰ Maar de wet is er bijgekomen, zodat de overtreding toenam; waar evenwel de zonde toenam, is de genade meer dan overvloedig geworden, ²¹ opdat, gelijk de zonde als koning heerste in de dood, zo ook de genade zou heersen door rechtvaardigheid ten eeuwigen leven door Jezus Christus, onze Here.
Zingen	Psalm 27:1,2¹ God is mijn licht, mijn heil; wien zou ik vrezen? Hij is de HEER, die hulp verschaft in nood; Mijn levenskracht; 'k heb niet vervaard te wezen: Hij is 't, die mij beveiligt voor den dood. Wanneer de macht der bozen sloeg aan 't woên, En aanrukt', om zich met mijn vlees te voên. Stiet zelf dit rot, dat mij benauwt en haat, Den voet, en viel; omdat het God verlaat. ² Al zie ik zelfs een leger mij omringen, Nog vrees ik niet; 'k verlaat mij op den HEER; Al wil men mij door enen oorlog dwingen, 'k Leg mij gerust, hierop vertrouwend, neer. Deez' éne zaak heb ik begeerd van God; Daar zoek ik naar; dit zij mijn zalig lot: Dat ik, zo lang mij 't levenslicht bescheen, In 's HEEREN huis mocht wonen hier beneên.
	Psalm 68:17¹⁷ Hoe groot, hoe vrees'lijk zijt G' alom, Uit Uw verheven heiligdom, Aanbidd'lijk Opperwezen! 't Is Isrels God, die krachten geeft, Van Wien het volk zijn sterkte heeft. Looft God; elk moet Hem vrezen.
	Psalm 51:1,3,5,6¹ Genâ, o God, genâ, hoor mijn gebed; Verschoon mij toch naar Uw barmhartigheden; Delg uit mijn schuld, vergeef mijn overtreden: Uw goedheid wordt noch paal, noch perk gezet. Ai, was mij wel van ongerechtigheid; Mijn schuld is zwaar, ik heb Uw wet geschonden; Zie mijn berouw, hoor, hoe een boetling pleit, En reinig mij van al mijn vuile zonden. ³ 't Is niet alleen dit kwaad, dat roept om straf; Neen, 'k ben in ongerechtigheid geboren; Mijn zonde maakt mij 't voorwerp van Uw toren. Reeds van het uur van mijn ontvang'nis af. Zie, Gij hebt lust tot waarheid in 't gemoed; Gij, HEER, Die weet, al wat ik heb misdreven, Gij, die mijn geest met wijsheid hadt gevoed, En in mijn ziel Uw Godd'lijk licht gegeven. ⁵ Verberg Uw oog van mijn bedreven kwaad, Waardoor mijn ziel gevoelt de diepste wonden; Delg, delg toch uit mijn schuld en al mijn zonden, En spreek mij vrij van mijne gruweldaad. Herschep mijn hart, en reinig Gij, o HEER, Die vuile bron van al mijn wanbedrijven; Vernieuw in mij een vasten geest, en leer Mij aan Uw dienst oprecht verbonden blijven. ⁶ Verwerp mij van Uw aangezicht toch niet; Ai, laat van mij Uw Heil'gen Geest niet scheiden. Die kan alleen op 't rechte spoor mij leiden; Bestier mijn gang, daar Gij mijn zwakheid ziet. Geef mijn gemoed, dat nu angstvallig vreest, De blijdschap weer; doe op Uw heil mij hopen; Laat mij, gesterkt door enen eed'len geest, Volvaardig 't pad van Uw geboden lopen.
	Psalm 27:3³ Och, mocht ik, in die heilige gebouwen, De vrije gunst, die eeuwig Hem bewoog, Zijn lieflijkheid en schonen dienst aanschouwen! Hier weidt mijn ziel met een verwond'rend oog. Want God zal mij, opdat Hij mij beschutt', In ramp en nood versteken in Zijn hut; Mij bergen in 't verborgen van Zijn tent, en op een rots verhogen uit d' ellend'.
	Psalm 51:9⁹ Gods offers zijn een gans verbroken geest, Door schuldbesef getroffen en verslagen; Dit offer kan Uw heilig oog behagen; 't Is nooit, o God, van U veracht geweest. Doe Sion wel, laat om mijn zwaren val Uw goedheid niet van zijne burg'ren wijken; Bouw Salem op, laat nooit zijn muur en wal, Door Uwe straf, voor 's vijands macht bezwijken.

Broeders en zusters, geliefden in onze Heere Jezus Christus,

Enkele weken geleden bij de behandeling van Zondag 2³ Waaruit kent gij uw ellende?
Uit de wet Gods.

⁴ Wat eist de wet Gods van ons?
Dat leert ons Christus in een hoofdsom, Matteüs 22:37-40: “Gij zult liefhebben den Heere, uw God, met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw verstand, en met geheel uw kracht. Dit is het eerste en het grote gebod. En het tweede, aan dit gelijk, is: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven. Aan deze twee geboden hangt de ganse Wet en de Profeten”.

⁵ Kunt gij dit alles volkomenlijk houden?
Neen ik; want ik ben van nature geneigd God en mijn naaste te haten. hoorden wij de voor ons allen beschamende verkondiging van onze natuurlijke verdorvenheid. Immers, zo eindigt Zondag 2³ Waaruit kent gij uw ellende?
Uit de wet Gods.

⁴ Wat eist de wet Gods van ons?
Dat leert ons Christus in een hoofdsom, Matteüs 22:37-40: “Gij zult liefhebben den Heere, uw God, met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw verstand, en met geheel uw kracht. Dit is het eerste en het grote gebod. En het tweede, aan dit gelijk, is: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven. Aan deze twee geboden hangt de ganse Wet en de Profeten”.

⁵ Kunt gij dit alles volkomenlijk houden?
Neen ik; want ik ben van nature geneigd God en mijn naaste te haten.: “Wij zijn van nature geneigd God en de naaste te haten”. Zondag 3⁶ Heeft dan God den mens alzo boos en verkeerd geschapen?
Neen Hij; maar God heeft den mens goed en naar Zijn evenbeeld geschapen, dat is in ware gerechtigheid en heiligheid, opdat hij God zijn Schepper recht kennen, Hem van harte liefhebben en met Hem in de eeuwige zaligheid leven zou, om Hem te loven en te prijzen.

⁷ Vanwaar komt dan zulke verdorven aard des mensen?
Uit den val en de ongehoorzaamheid onzer eerste voorouders, Adam en Eva, in het paradijs, waar onze natuur alzo is verdorven geworden, dat wij allen in zonden ontvangen en geboren worden.

⁸ Maar zijn wij alzo verdorven, dat wij ganselijk onbekwaam zijn tot enig goed en geneigd tot alle kwaad?
Ja wij; tenzij dan dat wij door den Geest Gods wedergeboren worden. laat ons zien hoe het was met de mens en hoe het geworden is. Hoe was het met de mens bij zijn schepping? Hij was volkomen rechtvaardig en heilig. Hoe komt het dat hij dat nu niet meer is? Hoe komt het dat de mens van nature van deze norm zó ver afwijkt als de noordpool verwijderd is van de zuidpool, als de hemel verwijderd is van de aarde? Omdat onze eerste voorouders Adam en Eva in het Paradijs gezondigd hebben, waardoor wij allen verdorven zijn en in zonde worden ontvangen en geboren. Hoe erg die verdorvenheid wel is, leert ons tenslotte vraag en antwoord 8: wij zijn geheel onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad. Deze antwoorden ontvangen wij op de vraag hoe het was en hoe het geworden is. De oorzaak van onze ellende ligt niet bij de Heere, nee, wij hebben die geheel en al aan onszelf te wijten; uitsluitend bij ons ligt de schuld. Wij allen worden in zonde ontvangen en geboren. Zegt David niet in Psalm 51:7⁷ Zie, in ongerechtigheid ben ik geboren, in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen.: “Zie, in ongerechtigheid ben ik geboren; in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen”? David gaat terug tot zijn geboorte, ja, tot zijn ontvangenis, aanwijzend de oorzaak van zijn persoonlijke zonde en ellende. In ongerechtigheid ben ik gebóren, in zonde ben ik ontvángen. Het valt ons op dat David hier, wanneer hij onderscheid maakt tussen zijn geboorte en ontvangenis, van zichzelf spreekt als mens reeds vanaf zijn ontvangenis. Niet pas vanaf zijn geboorte, negen maanden later, maar reeds vanaf zijn ontvangenis is hij de mens David, vanaf zijn eerste ontvangenis. Daarom moeten wij ons ook een fervent tegenstander betonen van wat wij noemen de moord op het ongeboren kind, het ongeboren leven, de zogenaamde abortus provocatus. Immers, velen zeggen vandaag dat als deze vruchtafdrijving maar tijdig genoeg gebeurt, dan is het geen misdaad. Nu, afgezien nog van de stapels bewijzen van de huidige medische wetenschap dat dit ten enenmale onwaar is, heeft de kerk dit al eeuwen mogen belijden, want David, door de Heilige Geest gedreven, zegt in de 51e Psalm: “in ongerechtigheid ben ik geboren, in zonde heeft mijn moeder mij ontvangen”. Hoort u het, gemeente: “heeft mijn moeder mij ontvangen”? Dat is David, de méns David. Hier wordt niet gezegd: pas later was er de mens David, maar terstond: David, de méns David. Er wordt niet gezegd: in zonde heeft mijn moeder mijn eerste onpersoonlijke begin ontvangen, maar: mijn moeder heeft míj ontvangen in zonde. De evolutietheorie leert dat er eerst een algemeen dierlijk levensbeginsel is, dat zich pas later als mens begint te ontwikkelen. Het is niet in de laatste plaats onder invloed van deze en dergelijke theorieën, dat de moord op het ongeboren kind zulke afgrijselijke vormen aanneemt. Daartegenover leert de kerk dat wij vanaf het eerste begin als mens in zonde worden ontvangen en geboren. Deze waarheid heeft de kerk in navolging van Gods Woord beleden in Zondag 3⁶ Heeft dan God den mens alzo boos en verkeerd geschapen?
Neen Hij; maar God heeft den mens goed en naar Zijn evenbeeld geschapen, dat is in ware gerechtigheid en heiligheid, opdat hij God zijn Schepper recht kennen, Hem van harte liefhebben en met Hem in de eeuwige zaligheid leven zou, om Hem te loven en te prijzen.

⁷ Vanwaar komt dan zulke verdorven aard des mensen?
Uit den val en de ongehoorzaamheid onzer eerste voorouders, Adam en Eva, in het paradijs, waar onze natuur alzo is verdorven geworden, dat wij allen in zonden ontvangen en geboren worden.

⁸ Maar zijn wij alzo verdorven, dat wij ganselijk onbekwaam zijn tot enig goed en geneigd tot alle kwaad?
Ja wij; tenzij dan dat wij door den Geest Gods wedergeboren worden. van de Heidelbergse Catechismus. Over het evangelie dat ons daar wordt geboden, spreken wij u in dit uur, waarbij wij u het Woord van God bedienen onder het thema:

De God van alle vertroosting openbaart ons de diepte van onze ellende, door ons te wijzen op:

de aard van onze ellende;
het ontstaan van onze zonde;
de onherstelbaarheid van onze zonde.

2) Ja, ik heb mij zelf gestort in de poel van zonde en ellende. De oorsprong van de zonde ligt in onszelf. Daarover handelt de Catechismus in vraag en antwoord 7. “Vanwaar komt dán zulke verdorven aard des mensen? Uit de val en ongehoorzaamheid van onze eerste voorouders Adam en Eva in het Paradijs, waar onze natuur alzo verdorven is, dat wij allen in zonde worden ontvangen en geboren”. Ook hier heeft de Catechismus zich niet laten leiden door menselijke woorden, maar heeft zij het antwoord gezocht en nagesproken aan de hand van Gods Woord. Buiten Gods openbaring is de oorsprong der zonde een onoplosbaar vraagstuk. Nu, die openbaring zegt ons dat de oorsprong der zonde is gelegen in de mens zelf. Dat wordt ons wel het allerduidelijkst geleerd in Genesis 3¹ De slang nu was het listigste van alle dieren des velds, die de Here God gemaakt had; en zij zeide tot de vrouw: God heeft zeker wel gezegd: Gij zult niet eten van enige boom in de hof? ² Toen zeide de vrouw tot de slang: Van de vrucht van het geboomte in de hof mogen wij eten, ³ maar van de vrucht van de boom, die in het midden van de hof staat, heeft God gezegd: Gij zult daarvan niet eten noch die aanraken; anders zult gij sterven. ⁴ De slang echter zeide tot de vrouw: Gij zult geenszins sterven, ⁵ maar God weet, dat ten dage, dat gij daarvan eet, uw ogen geopend zullen worden, en gij als God zult zijn, kennende goed en kwaad. ⁶ En de vrouw zag, dat de boom goed was om van te eten, en dat hij een lust was voor de ogen, ja, dat de boom begeerlijk was om daardoor verstandig te worden, en zij nam van zijn vrucht en at, en zij gaf ook haar man, die bij haar was, en hij at. ⁷ Toen werden hun beider ogen geopend, en zij bemerkten, dat zij naakt waren; zij hechtten vijgebladeren aaneen en maakten zich schorten. ⁸ Toen zij het geluid van de Here God hoorden, die in de hof wandelde in de avondkoelte, verborgen de mens en zijn vrouw zich voor de Here God tussen het geboomte in de hof. ⁹ En de Here God riep de mens tot Zich en zeide tot hem: Waar zijt gij? ¹⁰ En hij zeide: Toen ik uw geluid in de hof hoorde, werd ik bevreesd, want ik ben naakt; daarom verborg ik mij. ¹¹ En Hij zeide: Wie heeft u te kennen gegeven, dat gij naakt zijt? Hebt gij van de boom gegeten, waarvan Ik u verboden had te eten? ¹² Toen zeide de mens: De vrouw, die Gij aan mijn zijde gesteld hebt, die heeft mij van de boom gegeven en toen heb ik gegeten. ¹³ Daarop zeide de Here God tot de vrouw: Wat hebt gij daar gedaan? En de vrouw zeide: De slang heeft mij verleid en toen heb ik gegeten. ¹⁴ Daarop zeide de Here God tot de slang: Omdat gij dit gedaan hebt, zijt gij vervloekt onder al het vee en onder al het gedierte des velds; op uw buik zult gij gaan en stof zult gij eten, zolang gij leeft. ¹⁵ En Ik zal vijandschap zetten tussen u en de vrouw, en tussen uw zaad en haar zaad; dit zal u de kop vermorzelen en gij zult het de hiel vermorzelen. ¹⁶ Tot de vrouw zeide Hij: Ik zal zeer vermeerderen de moeite uwer zwangerschap; met smart zult gij kinderen baren en naar uw man zal uw begeerte uitgaan, en hij zal over u heersen. ¹⁷ En tot de mens zeide Hij: Omdat gij naar uw vrouw hebt geluisterd en van de boom gegeten, waarvan Ik u geboden had: Gij zult daarvan niet eten, is de aardbodem om uwentwil vervloekt; al zwoegende zult gij daarvan eten zolang gij leeft, ¹⁸ en doornen en distelen zal hij u voortbrengen, en gij zult het gewas des velds eten; ¹⁹ in het zweet uws aanschijns zult gij brood eten, totdat gij tot de aardbodem wederkeert, omdat gij daaruit genomen zijt; want stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren. ²⁰ En de mens noemde zijn vrouw Eva, omdat zij de moeder van alle levenden is geworden. ²¹ En de Here God maakte voor de mens en voor zijn vrouw klederen van vellen en bekleedde hen daarmede. ²² En de Here God zeide: Zie, de mens is geworden als Onzer een door de kennis van goed en kwaad; nu dan, laat hij zijn hand niet uitstrekken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij in eeuwigheid zou leven. ²³ Toen zond de Here God hem weg uit de hof van Eden om de aardbodem te bewerken, waaruit hij genomen was. ²⁴ En Hij verdreef de mens en Hij stelde ten oosten van de hof van Eden de cherubs met een flikkerend zwaard, dat zich heen en weer wendde, om de weg tot de boom des levens te bewaken., waar ons wordt beschreven hoe de mens door eigen schuld is bezweken aan de satanische aanval van de duivel, die daartoe een slang als zijn instrument gebruikte. Wat daar gebeurde in het Paradijs? Wel, daar heeft de mens de wet overtreden. Welke wet? Wel, de wet als proefgebod. Dit proefgebod: “Ten dage dat gij van deze boom eet, zult gij de dood sterven.” Ja, de wet had in het paradijs het karakter van een proefgebod, en zou de mens blijken die niet te kunnen – of beter gezegd: niet te willen – doorstaan, dan zou de dood gaan heersen. Dan zou het waarachtige leven ophouden, dan zou de eeuwige dood beginnen. Nu, gemeente, Genesis 3¹ De slang nu was het listigste van alle dieren des velds, die de Here God gemaakt had; en zij zeide tot de vrouw: God heeft zeker wel gezegd: Gij zult niet eten van enige boom in de hof? ² Toen zeide de vrouw tot de slang: Van de vrucht van het geboomte in de hof mogen wij eten, ³ maar van de vrucht van de boom, die in het midden van de hof staat, heeft God gezegd: Gij zult daarvan niet eten noch die aanraken; anders zult gij sterven. ⁴ De slang echter zeide tot de vrouw: Gij zult geenszins sterven, ⁵ maar God weet, dat ten dage, dat gij daarvan eet, uw ogen geopend zullen worden, en gij als God zult zijn, kennende goed en kwaad. ⁶ En de vrouw zag, dat de boom goed was om van te eten, en dat hij een lust was voor de ogen, ja, dat de boom begeerlijk was om daardoor verstandig te worden, en zij nam van zijn vrucht en at, en zij gaf ook haar man, die bij haar was, en hij at. ⁷ Toen werden hun beider ogen geopend, en zij bemerkten, dat zij naakt waren; zij hechtten vijgebladeren aaneen en maakten zich schorten. ⁸ Toen zij het geluid van de Here God hoorden, die in de hof wandelde in de avondkoelte, verborgen de mens en zijn vrouw zich voor de Here God tussen het geboomte in de hof. ⁹ En de Here God riep de mens tot Zich en zeide tot hem: Waar zijt gij? ¹⁰ En hij zeide: Toen ik uw geluid in de hof hoorde, werd ik bevreesd, want ik ben naakt; daarom verborg ik mij. ¹¹ En Hij zeide: Wie heeft u te kennen gegeven, dat gij naakt zijt? Hebt gij van de boom gegeten, waarvan Ik u verboden had te eten? ¹² Toen zeide de mens: De vrouw, die Gij aan mijn zijde gesteld hebt, die heeft mij van de boom gegeven en toen heb ik gegeten. ¹³ Daarop zeide de Here God tot de vrouw: Wat hebt gij daar gedaan? En de vrouw zeide: De slang heeft mij verleid en toen heb ik gegeten. ¹⁴ Daarop zeide de Here God tot de slang: Omdat gij dit gedaan hebt, zijt gij vervloekt onder al het vee en onder al het gedierte des velds; op uw buik zult gij gaan en stof zult gij eten, zolang gij leeft. ¹⁵ En Ik zal vijandschap zetten tussen u en de vrouw, en tussen uw zaad en haar zaad; dit zal u de kop vermorzelen en gij zult het de hiel vermorzelen. ¹⁶ Tot de vrouw zeide Hij: Ik zal zeer vermeerderen de moeite uwer zwangerschap; met smart zult gij kinderen baren en naar uw man zal uw begeerte uitgaan, en hij zal over u heersen. ¹⁷ En tot de mens zeide Hij: Omdat gij naar uw vrouw hebt geluisterd en van de boom gegeten, waarvan Ik u geboden had: Gij zult daarvan niet eten, is de aardbodem om uwentwil vervloekt; al zwoegende zult gij daarvan eten zolang gij leeft, ¹⁸ en doornen en distelen zal hij u voortbrengen, en gij zult het gewas des velds eten; ¹⁹ in het zweet uws aanschijns zult gij brood eten, totdat gij tot de aardbodem wederkeert, omdat gij daaruit genomen zijt; want stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren. ²⁰ En de mens noemde zijn vrouw Eva, omdat zij de moeder van alle levenden is geworden. ²¹ En de Here God maakte voor de mens en voor zijn vrouw klederen van vellen en bekleedde hen daarmede. ²² En de Here God zeide: Zie, de mens is geworden als Onzer een door de kennis van goed en kwaad; nu dan, laat hij zijn hand niet uitstrekken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij in eeuwigheid zou leven. ²³ Toen zond de Here God hem weg uit de hof van Eden om de aardbodem te bewerken, waaruit hij genomen was. ²⁴ En Hij verdreef de mens en Hij stelde ten oosten van de hof van Eden de cherubs met een flikkerend zwaard, dat zich heen en weer wendde, om de weg tot de boom des levens te bewaken. bericht ons dat de mens de proef niet heeft doorstaan. Dat hij heeft gegeten en dus de dood is ingegaan. In Genesis 3:6⁶ En de vrouw zag, dat de boom goed was om van te eten, en dat hij een lust was voor de ogen, ja, dat de boom begeerlijk was om daardoor verstandig te worden, en zij nam van zijn vrucht en at, en zij gaf ook haar man, die bij haar was, en hij at. lezen wij: “En de vrouw zag, dat de boom goed was om van te eten en dat hij een lust was voor de ogen, en zij nam van zijn vrucht en at, en zij gaf ook haar man, die bij haar was, en hij at”. Haar man, die bij haar was. Ja, gemeente, zo is het gebeurd. Adam was er zelf bij; ’t is niet als vaak verteld wordt dat Adam pas later door zijn vrouw geroepen is toen de slang alweer weg was, en dat zij toen zei: toe joh, neem ook een hapje. Nee, helemaal niet. Adam is er bepaald niet ingetuind. Hij was er persoonlijk bij en hij liet zijn vrouw het woord voeren en heeft daarna ook zelf gegeten. Ja, zo en toen heeft zich voltrokken wat de Heere zegt in vers 22²² En de Here God zeide: Zie, de mens is geworden als Onzer een door de kennis van goed en kwaad; nu dan, laat hij zijn hand niet uitstrekken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij in eeuwigheid zou leven.: “Zie, de mens is geworden als onzer één, kennende goed en kwaad.” Door de kennis van goed en kwaad. Nu, was dat dan zo erg? Ja, meer nog, had de mens dan voor de val geen kennis van goed en kwaad? Hij wist toch zeker het onderscheid tussen goed en kwaad? Dat had de Heere hem toch Zelf geleerd door het gebod niet te eten van die ene boom? En waarom dan nu dit oordeel. Wanneer de mens door dit eten van die boom kennis kreeg van goed en kwaad, dan was dat toch een voordeel? Het is toch zeker de roeping van al Gods kinderen te kennen het onderscheid tussen die twee? En worden zij niet juist door de Geest van God gedreven dat onderscheid steeds beter te leren kennen en te leren hanteren? Ja, is het niet juist het kenmerk van de óngelovige, dat hij van dat onderscheid niet wil weten, zoals ook vandaag de ontkenning van dat onderscheid over Europa heen stroomt als een huizenhoge vloedgolf, alles vernietigend en verwoestend, doordat men alles maar goed noemt, zelfs de allergrootste misdaden? Gaat juist daaraan de wereld vandaag niet kapot? Verslaat juist die tactiek van de satan niet zijn tienduizenden, ja zijn miljoenen? En waarom dan dit oordeel van God over Adam en Eva, nu zij het onderscheid kennen tussen goed en kwaad? Wel, gemeente, omdat zij dat onderscheid willen kennen als God, als Onzer één. Dát is hun zonde, hun misdaad, die de dood voortbrengt. Zij laten zich niet door God de norm voorschrijven over het al of niet goed zijn van hun daden, maar zij willen zelf die norm bepalen. Zij gaan heersen over God, tronend op Gods zetel. Ik maak uit wat goed is. Ik maak uit wat verkeerd is. Die normen laat ik mij niet door God voorschrijven. Ik zal wel de normen vaststellen. En dat zijn heel wat betere normen dan die ik van God gekregen heb. Ik bepaal zelf wel waarin het ware leven is gelegen! Ja, dat, gemeente, is de zonde van Adam en Mannin in het paradijs. Dat is onze zonde in het paradijs. Is dat ónze zonde? Dat laatste is wel het grote struikelblok voor velen vandaag. Daarmee hebben ook wij als gelovigen nog maar al te vaak onze moeite. Dat het verzoeningswerk van die ene mens Jezus Christus aan ons allen ten goede komt, dat wil men maar al te graag accepteren. Maar wat hebben wij te maken met die zonde van Adam en Eva in het paradijs, zovele eeuwen geleden; die zonde raakt mij toch niet, toen was ik er toch nog niet? Ja, maar was u er dan wel toen Christus voor u Zijn verzoeningswerk volbracht? Nee, wij kunnen dit niet voor het verstand volkomen doorzichtig maken. Maar wij behoeven ons verstand hierbij niet uit te schakelen. Wij zullen ook dit met ons verstand onderzoeken, uiteraard voorzover God ons hierover in Zijn Woord openbaring heeft gedaan. Welnu, zoals ons de Schrift leert de mogelijkheid dat de gerechtigheid van die ene mens Jezus Christus zeer velen tot rechtvaardiging is – en dan niet alleen de mogelijkheid, maar ook de werkelijkheid daarvan – zo leert de Schrift ons ook de mogelijkheid – ja, maar ook de werkelijkheid – dat de misstap van die ene mens in het paradijs niet alleen zijn dood is, maar ook onze dood. De gerechtigheid van die Ene, bracht voor zeer velen de gerechtigheid. De ongerechtigheid van die ene, bracht voor zeer velen de ongerechtigheid, dat is de dood. Voor de zeer velen, die krachtens natuurlijke ordening met die ene mens in het paradijs verbonden zijn. Dat zijn dus letterlijk alle mensen, hoofd voor hoofd, niemand uitgezonderd! En zo is het geheel in navolging van de Schrift, wanneer gezegd wordt dat door de ongehoorzaamheid van onze eerste voorouders in het paradijs – de ongehoorzaamheid aan het proefgebod – ónze natuur alzo is verdorven, dat wij allen in zonden ontvangen en geboren worden. Wij allen zijn gebracht in de positie van zondaren en dat door de overtreding van die ene mens. Waarom? Omdat wij allen zondaren zijn, evenzeer als Adam. En de zonde baart de dood. Toen in het paradijs? Ja, maar nog steeds. De mens ervaart dat er buiten God, buiten Zijn normen niets anders is dan de eeuwige dood. De dood is het loon op de zonde. Adams zonde is onze zonde. Adams verdorvenheid is de onze, krachtens natuurlijke ordening. Want het gaat om ónze voorouders in het paradijs. En nee, zeg dan niet: maar dan heb ik er geen schuld aan, dan kan ik er niets aan doen, dan komt het omdat ik nu eenmaal uit zondige ouders ben geboren. Want dat leert Paulus u wel anders in Romeinen 5:12¹² Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben., waar hij zegt dat de dood tot alle mensen is doorgedrongen, omdat… omdat állen gezondigd hebben.

3) Ja, dat is de onherstelbaarheid van onze zonde. Wij komen er van en door onszelf niet meer uit. Kan ooit een reine voortkomen uit een onreine? Niet één. Niet één! Wij zijn van onszelf niet bekwaam tot enig goed. Want onze begeerte is niet anders dan het kwade te doen. Wij kiezen steeds weer heel bewust voor de dood, want wij willen van onszelf het leven niet. Wij willen ons niet door God de normen laten voorschrijven, wij willen niet uit Zijn hand het ware leven ontvangen. De duisternis grijpt het Licht niet, ja nooit. De zonde is onherstelbaar! Verdorven tot in de vezels van zijn bestaan, is er niets goeds meer in de mens waardoor hij zichzelf kan uitwerken uit de dood. Tot onze beschaming moeten wij het erkennen: alzo verdorven, dat wij geheel onbekwaam zijn tot enig goed en geneigd tot alle kwaad. Onherstelbaar, jazeker, tenzij wij verbonden zijn met die Ene, die het leven heeft, dat is: tenzij wij door de Geest van God wedergeboren worden. En in dit ‘tenzij’, geliefden, ligt heel het evangelie der vertroosting opgesloten, der goddelijke vertroosting. Hier moet een wonder plaatsvinden. Het wonder der wedergeboorte. Wij moeten opnieuw geboren worden, wij moeten opnieuw ontvangen worden. En dan niet uit vlees en bloed, maar uit de Geest, uit de Geest van God. Wedergeboren worden, wij zouden ook kunnen zeggen: van bovenaf geboren worden. Dat wil zeggen: vanuit de hemel. Hier zijn krachten uit de aarde niet bekwaam toe. Hiervoor zijn nodig krachten uit de hemel. Dat is de kracht van het kruis van Jezus Christus. Want God zij eeuwig dank; door de ongehoorzaamheid van die ene mens zijn wij gesteld tot zondaren, maar door de gerechtigheid van de tweede mens, de tweede Adam, de Zoon des mensen, zijn wij gesteld tot rechtvaardigen; mogen wij behoren tot die zeer velen die van de Vader aan de Zoon zijn gegeven. Ja, want Zijn gehoorzaamheid was volkomen, zó volkomen dat Hij het beleed: “Ik heb lust, o God, niet Mijn wil, maar Uw wil te doen. Niet Mijn wet, maar Uw wet is in Mijn binnenste, beheerst Mij geheel en al.” Zijn gehoorzaamheid was zo volkomen dat Hij die heeft betracht, zelfs toen bleek dat die Hem bracht binnen de eeuwige dood! Ja, dat was Zijn gehoorzaamheid. Ja, want God zij dank, Hij was gehoorzaam aan het proefgebod, Hij, de tweede Adam, die de vele verzoekingen veertig dagen lang in de woestijn doorstond. Hij, die trouw was tot in de dood. Ja, maar zo heeft Hij het leven ons bereid; zo zijn wij overgegaan in het eeuwige leven, ja voert Hij met Zich in de hoogste heerlijkheid de zeer velen die Hem van de Vader gegeven zijn. Tot die zeer velen mogen ook wij behoren. Nietwaar, geliefden, dat gelooft u toch? Door de prediking in dit uur is Hij ook met u bezig om u, gesteld in de positie van rechtvaardigen, wedergeboren te doen worden. En daarom zullen wij ons iedere dag laten wedergeboren worden. Steeds weer. Ja, dat is nodig, want wij zijn alzo verdorven dat ook wij steeds de oude mens tot heerschappij zoeken te brengen. Ook in de kerk! Dat gebeurt zo dikwijls wij óns woord, ónze wijsheid, laten heersen over Góds Woord. Dan willen wij de Heere niet dienen, maar dan moet Hij ons dienen! Dezelfde zonde als van Adam in het paradijs. Dat is ook de oorzaak van het feit dat het in de kerk van de nieuwe bedeling telkens weer tot reformatie is gekomen en ook zal komen, zolang die geest niet definitief uit de kerk wordt gebannen. Dan zal de Heere de Zijnen steeds weer uitleiden uit de plaats waar de dood wil heersen over het leven, en roept Hij het de zijnen toe: ‘Gaat uit van haar, Mijn volk! Want Ik wil u niet hebben waar de dood heerst, omdat Ik u gezet heb in het leven.’ Daarom moeten wij wedergeboren worden, iedere dag weer. Want ook in ons is de oude mens nog springlevend. Wij ervaren het wanneer wij Gods normen in de praktijk brengen in ons leven, in ons gezin, in ons bedrijf, in de bedrijfswereld. Hoe moeilijk is dat voor ons. Ja, wij moeten het erkennen: wij zijn alzo verdorven, dat wij onbekwaam zijn tot enig goed. Maar, geliefden, wij zijn door Hem gesteld tot rechtvaardigen, opdat wij ons door Hem laten heiligen. Wij zullen ons tot de uitoefening van ons ambt laten bekwamen en laten zalven door Zijn Woord en Geest. Dan gaan wij ook metterdaad ervaren hoe wij door Hem zijn meegenomen uit de dood in het leven. Dan wordt het ook steeds meer onze belijdenis: ‘Heere, ik heb lust, niet mijn wil, maar Uw wil te doen; niet mijn wet, maar Uw wet is in mijn binnenste, die bekeert mij geheel en al.’ Dan láten wij ons wedergeboren worden, bestrijdend iedere lust om zelf normen te stellen, om zelf te bepalen wat goed is en wat kwaad is. Zo wedergeboren, zult u zich oefenen, niet in ongehoorzaamheid, maar in géhoorzaamheid; in gehoorzaamheid aan Zijn normen, aan Zijn geboden. Want dat is het ware leven, het leven in God. Dan ziet u niet langer uzelf, maar dan ziet u uw God, die uw Zaligmaker is, en de anderen, die verlost zijn, uw naasten. Dan geeft u zich gewillig over aan Zijn Geest en Zijn genadevolle werking, ook al doet dat soms pijn. Ja, dan ervaart u het werkelijke leven en vervolgt u met blijmoedigheid uw weg. Dan leert u verlangen naar het volmaakte leven door de dienst van de tweede Adam, en zal ook steeds meer deze bede uw leven beheersen:

Och mocht ik in die heilige gebouwen, de vrije gunst, die eeuwig Hem bewoog, Zijn lieflijkheid en schone dienst – de dienst van het ware leven – aanschouwen, hier – in de gemeenschap van de Heere en Zijn levensgeboden – hier weidt mijn ziel met een verwond’rend oog.

Amen.

← Preek over Zondag 2 (1974)

Catechismuspreken

Preek over Zondag 4 (1974) →

Ds. J. Hoorn

Zijbalk

Preek over Zondag 3 (1974)

Ds. J. Hoorn

Zijbalk

Preek over Zondag 3 (1974)

Paginahulpmiddelen