Ds. J. Hoorn

verzamelde werken

brochures:1998-04-28_het-eeuwig-evangelie-van-de-zoon_tegenover-de-theologie-van-professor-j-van-bruggen-en-haar-lichtvaardige-exegese-van-het-woord_een-pleidooi-voor-het-christelijk-geloof

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Volgende revisie		Vorige revisie
brochures:1998-04-28_het-eeuwig-evangelie-van-de-zoon_tegenover-de-theologie-van-professor-j-van-bruggen-en-haar-lichtvaardige-exegese-van-het-woord_een-pleidooi-voor-het-christelijk-geloof [14-08-2024 om 20.34 uur] – aangemaakt ds. J.H. Zwartbrochures:1998-04-28_het-eeuwig-evangelie-van-de-zoon_tegenover-de-theologie-van-professor-j-van-bruggen-en-haar-lichtvaardige-exegese-van-het-woord_een-pleidooi-voor-het-christelijk-geloof [14-08-2024 om 23.13 uur] (huidige) – ds. J.H. Zwart
Regel 1: Regel 1:
 ======  Het eeuwig evangelie van de Zoon. Tegenover de theologie van professor J. van Bruggen en haar lichtvaardige exegese van het Woord. Een pleidooi voor het christelijk geloof (1998) ====== ======  Het eeuwig evangelie van de Zoon. Tegenover de theologie van professor J. van Bruggen en haar lichtvaardige exegese van het Woord. Een pleidooi voor het christelijk geloof (1998) ======
 +
 +Enkele Schriftplaatsen:
 +
 > Toen zeide God tot de Mozes: Ik ben die Ik ben. En Hij zeide; Aldus zult gij tot de Israëlieten zeggen: Ik ben heeft mij tot u gezonden. > Toen zeide God tot de Mozes: Ik ben die Ik ben. En Hij zeide; Aldus zult gij tot de Israëlieten zeggen: Ik ben heeft mij tot u gezonden.
->  +- //Exodus 3:14//\\ \\ 
-> //Exodus 3:14// +
-> +
 > Jezus zeide tot hen: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Een Abraham werd, ben Ik. > Jezus zeide tot hen: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Een Abraham werd, ben Ik.
->  +//Johannes 8:58//\\ \\ 
-> //Joh. 8:58// +
-> +
 > Dit moet gij vooral weten, dat geen profetie der Schrift een eigenmachtige uitlegging toelaat; want nooit is profetie voortgekomen uit de wil van een mens, maar door de Heilige Geest gedreven hebben mensen van Godswege gesproken. > Dit moet gij vooral weten, dat geen profetie der Schrift een eigenmachtige uitlegging toelaat; want nooit is profetie voortgekomen uit de wil van een mens, maar door de Heilige Geest gedreven hebben mensen van Godswege gesproken.
->  +//2 Petrus 1:20,21//\\ \\ 
-> //2 Petr. 1:20,21// +
-> +
 > Zoals ook onze geliefde broeder Paulus naar de hem gegeven wijsheid u geschreven heeft, evenals in alle brieven, wanneer hij over deze dingen spreekt. Daarin is een en ander moeilijk te verstaan, wat de onkundige en onstandvastige lieden tot hun eigen verderf verdraaien, evenals trouwens de overige schriften. > Zoals ook onze geliefde broeder Paulus naar de hem gegeven wijsheid u geschreven heeft, evenals in alle brieven, wanneer hij over deze dingen spreekt. Daarin is een en ander moeilijk te verstaan, wat de onkundige en onstandvastige lieden tot hun eigen verderf verdraaien, evenals trouwens de overige schriften.
->  +//2 Petrus 3:16//\\ \\ 
-> //2 Petr. 3:16//\\+
 //Verantwoording//\\ //Verantwoording//\\
 Het christelijk geloof is de moeite waard om te verdedigen. Alle vlees immers is als gras en al zijn heerlijkheid als een bloem in het veld; het gras verdort en de bloem valt af, maar het Woord van onze God houdt eeuwig stand, zegt de profeet. En de apostel bevestigt dit. En Jezus Christus, onze hoogste Profeet en Leraar, verzekert ons dat de hemel en de aarde zullen voorbijgaan maar: Mijn woorden zullen geenzins voorbijgaan. Het zijn de woorden des levens, die reiken tot in de toekomende eeuw. Wie dan ook in de Zoon gelooft en Zijn Woord bewaart, die heeft eeuwig leven.\\ Het christelijk geloof is de moeite waard om te verdedigen. Alle vlees immers is als gras en al zijn heerlijkheid als een bloem in het veld; het gras verdort en de bloem valt af, maar het Woord van onze God houdt eeuwig stand, zegt de profeet. En de apostel bevestigt dit. En Jezus Christus, onze hoogste Profeet en Leraar, verzekert ons dat de hemel en de aarde zullen voorbijgaan maar: Mijn woorden zullen geenzins voorbijgaan. Het zijn de woorden des levens, die reiken tot in de toekomende eeuw. Wie dan ook in de Zoon gelooft en Zijn Woord bewaart, die heeft eeuwig leven.\\
Regel 25: Regel 25:
 En datzelfde geldt van een kritische reactie van ds. H.J. Messelink in het Gereformeerd Kerkblad van het midden des lands. Want inderdaad bleef het gedachtengoed van prof. Van Bruggen niet onweersproken. Waarbij naast ds. Messelink ook ds. Hoogendoorn te Kampen in het blad Nader Bekeken een afwijzend artikel schreef (in het nummer van juni 1997).\\ En datzelfde geldt van een kritische reactie van ds. H.J. Messelink in het Gereformeerd Kerkblad van het midden des lands. Want inderdaad bleef het gedachtengoed van prof. Van Bruggen niet onweersproken. Waarbij naast ds. Messelink ook ds. Hoogendoorn te Kampen in het blad Nader Bekeken een afwijzend artikel schreef (in het nummer van juni 1997).\\
 Overigens is het daarbij gebleven tot nu toe en trekt de caravaan der vrijgemaakten gewoon verder, evenals die der synodalen. Een nieuwtestamenticus prof. Den Heijer aan de Oudestraat of een nieuwtestamenticus prof. Van Bruggen aan de Broederweg maakt kennelijk zoveel verschil niet. En inderdaad, wanneer Jezus Christus niet eer noch anders de Zoon van God is dan door Zijn heilige ontvangenis en geboorte uit de maagd Maria, dan heeft prof. Den Heijer gelijk met zijn verzoeningsleer, dan is de offerrande en de dood van Christus aan het kruis niet meer dan het offer van een Jood uit de eerste eeuw, niet meer dan het mensenoffer, gelijk prof. Van Bruggen alzo spreekt van het Golgotha-gebeuren. En dan is het gelijk eveneens aan de kant van ds. K. Harmannij met zijn titel “Jezus leed wat wij nu lijden”. Waarbij het zo eenvoudig niet is om aan te tonen dat ds. Harmannij liegt. Dwaalleer laat zich zo gemakkelijk niet onderkennen. Het is niet zonder reden dat het desbetreffende bevestigingsformulier de ouderlingen voorhoudt dat zij, om hun ambt goed te kunnen doen, schuldig zijn Gods Woord naarstig te doorzoeken en zichzelf gedurig te oefenen in de overlegging van de verborgenheden des geloofs. Niet allen vatten die verborgenheden, evenals het geloof niet van allen is.\\ Overigens is het daarbij gebleven tot nu toe en trekt de caravaan der vrijgemaakten gewoon verder, evenals die der synodalen. Een nieuwtestamenticus prof. Den Heijer aan de Oudestraat of een nieuwtestamenticus prof. Van Bruggen aan de Broederweg maakt kennelijk zoveel verschil niet. En inderdaad, wanneer Jezus Christus niet eer noch anders de Zoon van God is dan door Zijn heilige ontvangenis en geboorte uit de maagd Maria, dan heeft prof. Den Heijer gelijk met zijn verzoeningsleer, dan is de offerrande en de dood van Christus aan het kruis niet meer dan het offer van een Jood uit de eerste eeuw, niet meer dan het mensenoffer, gelijk prof. Van Bruggen alzo spreekt van het Golgotha-gebeuren. En dan is het gelijk eveneens aan de kant van ds. K. Harmannij met zijn titel “Jezus leed wat wij nu lijden”. Waarbij het zo eenvoudig niet is om aan te tonen dat ds. Harmannij liegt. Dwaalleer laat zich zo gemakkelijk niet onderkennen. Het is niet zonder reden dat het desbetreffende bevestigingsformulier de ouderlingen voorhoudt dat zij, om hun ambt goed te kunnen doen, schuldig zijn Gods Woord naarstig te doorzoeken en zichzelf gedurig te oefenen in de overlegging van de verborgenheden des geloofs. Niet allen vatten die verborgenheden, evenals het geloof niet van allen is.\\
-Overigens reageerde prof. Van Bruggen op de kritiek van ds. Messelink. En wel in een artikel in het Nederlands Dagblad. Zij het ook dat hij het van zichzelf uit kennelijk niet de moeite waard vond om te reageren, zulks doende op verzoek van de redactie van het Nederlands Dagblad. Evenmin als hij de kritiek en/of vragen van zijn opponent duidelijk aan het woord laat komen. Ook dit krantenartikel van prof. Van Bruggen laten wij voorafgaan. Want zo weinig als ds. Messelink hier uit de verf komt, zo goed prof. Van Bruggen zelf. Het is een artikel dat ons zijn theologie ten voeten uit toont. Bij herhaling zullen we dan ook aandacht geven aan de inhoud ervan.\\+Overigens reageerde prof. Van Bruggen op de kritiek van ds. Messelink. En wel in een artikel in het Nederlands Dagblad. Zij het ook dat hij het van zichzelf uit kennelijk niet de moeite waard vond om te reageren, zulks doende op verzoek van de redactie van het Nederlands Dagblad. Evenmin als hij de kritiek en/of vragen van zijn opponent duidelijk aan het woord laat komen. Ook dit krantenartikel van prof. Van Bruggen laten wij voorafgaan. Want zo weinig als ds. Messelink hier uit de verf komt, zo goed prof. Van Bruggen zelf. Het is een artikel dat ons zijn theologie ten voeten uit toont. Bij herhaling zullen we dan ook aandacht geven aan de inhoud ervan. 
 Kortom, wij laten eerst prof. Van Bruggen zelf aan het woord komen, alsmede enkele anderen. Waarbij de lezer er goed aan doet, wanneer hij dat niet eerder deed, van één en ander kennis te nemen en het te overwegen. Hij leert ervan hoedanig prof. Van Bruggen al exegetiserend en dogmatiserend omgaat met de Bijbel, en niet te vergeten met de gereformeerde belijdenis.\\ Kortom, wij laten eerst prof. Van Bruggen zelf aan het woord komen, alsmede enkele anderen. Waarbij de lezer er goed aan doet, wanneer hij dat niet eerder deed, van één en ander kennis te nemen en het te overwegen. Hij leert ervan hoedanig prof. Van Bruggen al exegetiserend en dogmatiserend omgaat met de Bijbel, en niet te vergeten met de gereformeerde belijdenis.\\
 En wat we ook laten voorafgaan is een antwoordbrief, die schrijver dezes ontving van de redactie van het Nederlands Dagblad in reactie op een aangeboden ingezonden, dat absoluut niet geplaatst werd. Nee, geen denken aan. Want men stelle zich voor wat er gebeurd was wanneer het wel was geplaatst. Daarvan overtuige de lezer zichzelf aan de hand van dit ingezonden, dat we eveneens laten voorafgaan.\\ En wat we ook laten voorafgaan is een antwoordbrief, die schrijver dezes ontving van de redactie van het Nederlands Dagblad in reactie op een aangeboden ingezonden, dat absoluut niet geplaatst werd. Nee, geen denken aan. Want men stelle zich voor wat er gebeurd was wanneer het wel was geplaatst. Daarvan overtuige de lezer zichzelf aan de hand van dit ingezonden, dat we eveneens laten voorafgaan.\\
-Daarna beginnen we ons verhaal vanaf bladzijde 7, het tussenliggende met Romeinse cijfers nummerend. Daarbij hebben we ons er niet op toegelegd wetenschappelijke behandeling te paren aan vloeiende stijl, gelijk de commentaar van prof. Van Bruggen zo te werk gaat volgens eigen zeggen, waardoor hij “van groot nut is voor elke belangstellende bijbellezer”. Zie stofomslag achterzijde van de commentaardelen. Maar zo gaan wij niet te werk. Want wat wetenschappelijk is, dat is wetenschappelijk en zeg maar eens wat dat precies is en wat vloeiend van stijl is, dat is vloeiend van stijl en dat stoot niet, maar boven deze beide dingen gaat uit het volstrekt duidelijke onomstotelijke Evangelie van de Zoon, dat hand in hand gaat met het geloof in God, zonder hetwelk geen wetenschap blijvend nut heeft en geen bijbellezer, hoe belangstellend ook, verstaat hetgeen hij leest, en welk geloof de theoloog late domineren, zijn onderwijsstem parend aan de taal van Schrift en belijdenis. Het is de taal die wetenschappelijk noch vloeiend is, doch beslist geloofwaardig en bovenal, boven heel het huis der theologie. Niet zonder reden heet het Kamper studentencorps niet IQF maar FQI, Fides Quadrat Intellectum: het geloof (her)vormt ons denken, ons verstand; dit heeft in steengoed Schrift bij de volmaking van Zijn tempel God Zijn werkvolk ingegrift.\\ +Daarna beginnen we ons verhaal vanaf bladzijde 7, het tussenliggende met Romeinse cijfers nummerend. Daarbij hebben we ons er niet op toegelegd wetenschappelijke behandeling te paren aan vloeiende stijl, gelijk de commentaar van prof. Van Bruggen zo te werk gaat volgens eigen zeggen, waardoor hij “van groot nut is voor elke belangstellende bijbellezer”. Zie stofomslag achterzijde van de commentaardelen. Maar zo gaan wij niet te werk. Want wat wetenschappelijk is, dat is wetenschappelijk en zeg maar eens wat dat precies is en wat vloeiend van stijl is, dat is vloeiend van stijl en dat stoot niet, maar boven deze beide dingen gaat uit het volstrekt duidelijke onomstotelijke Evangelie van de Zoon, dat hand in hand gaat met het geloof in God, zonder hetwelk geen wetenschap blijvend nut heeft en geen bijbellezer, hoe belangstellend ook, verstaat hetgeen hij leest, en welk geloof de theoloog late domineren, zijn onderwijsstem parend aan de taal van Schrift en belijdenis. Het is de taal die wetenschappelijk noch vloeiend is, doch beslist geloofwaardig en bovenal, boven heel het huis der theologie. Niet zonder reden heet het Kamper studentencorps niet IQF maar FQI, Fides Quadrat Intellectum: het geloof (her)vormt ons denken, ons verstand; dit heeft in steengoed Schrift bij de volmaking van Zijn tempel God Zijn werkvolk ingegrift. 
-Kortom, wij houden ons al schrijvend aan de taal van de Schrift, de enige regel des geloofs; de rest kan ons gestolen worden, wetenschappelijk of nog meer wetenschappelijk en vloeiend van stijl of nog vloeiender. Dat zegt niet alles. Gods Woord zegt alles; het is de waarheid, de enige betrouwbare waarheid, die een mens niet misleidt.\\ + 
-En verder zal de lezer in ons pleidooi vaker dan eenmaal dezelfde klanken tegenkomen. En daarvan denke hij wat hij ervan denkt. Als hij maar begrijpt dat zulks niet strijdt met de Schrift, die ons de dingen van God dikwijls vaker dan één keer zegt. Al was het alleen maar in het stuk van de vier evangeliën, die de nodige parallelle plaatsen kennen. Niet direct maar wel indirect noemt prof. Van Bruggen dat nodeloze herhaling. Wij noemen dat zo niet.\\ +Kortom, wij houden ons al schrijvend aan de taal van de Schrift, de enige regel des geloofs; de rest kan ons gestolen worden, wetenschappelijk of nog meer wetenschappelijk en vloeiend van stijl of nog vloeiender. Dat zegt niet alles. Gods Woord zegt alles; het is de waarheid, de enige betrouwbare waarheid, die een mens niet misleidt. 
-En doorgaans citeren wij de Schrift zoals zij zichzelf citeert: zonder de vindplaats precies te noemen. De lezer kent die en anders zoeke hij die met behulp van een concordantie. En voorts overlegge hij dat de profeten en de apostelen in de regel zo kort van zin niet schrijven. Veel minder nog gaan zij kort door de bocht. Wij doen dat evenmin. Want oppervlakkigheid baat geen mens en van lichtvaardigheid is het christelijk geloof niet gediend. Enig uithoudingsvermogen wordt dus gevraagd van de lezer en een willen doordenken van wat wij hier en ginds en elders schrijven. Een vlot leesbare roman schreven wij niet. Romanschrijver zijn we niet, niet eens schrijver maar dienaar van het altijd grondige Woord, niet vanwege onszelf maar door de genade van God, zegt de apostel. En wat het zwaarste is, moet men het zwaarste laten wegen. En dat is het geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van alle zienlijke en onzienlijke dingen, en in één Heere Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen. Wie andere dingen boeiender vindt dan dit katholieke geloof, die legge dit pleidooi ter zijde.\\+ 
 +En verder zal de lezer in ons pleidooi vaker dan eenmaal dezelfde klanken tegenkomen. En daarvan denke hij wat hij ervan denkt. Als hij maar begrijpt dat zulks niet strijdt met de Schrift, die ons de dingen van God dikwijls vaker dan één keer zegt. Al was het alleen maar in het stuk van de vier evangeliën, die de nodige parallelle plaatsen kennen. Niet direct maar wel indirect noemt prof. Van Bruggen dat nodeloze herhaling. Wij noemen dat zo niet. 
 + 
 +En doorgaans citeren wij de Schrift zoals zij zichzelf citeert: zonder de vindplaats precies te noemen. De lezer kent die en anders zoeke hij die met behulp van een concordantie. En voorts overlegge hij dat de profeten en de apostelen in de regel zo kort van zin niet schrijven. Veel minder nog gaan zij kort door de bocht. Wij doen dat evenmin. Want oppervlakkigheid baat geen mens en van lichtvaardigheid is het christelijk geloof niet gediend. Enig uithoudingsvermogen wordt dus gevraagd van de lezer en een willen doordenken van wat wij hier en ginds en elders schrijven. Een vlot leesbare roman schreven wij niet. Romanschrijver zijn we niet, niet eens schrijver maar dienaar van het altijd grondige Woord, niet vanwege onszelf maar door de genade van God, zegt de apostel. En wat het zwaarste is, moet men het zwaarste laten wegen. En dat is het geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van alle zienlijke en onzienlijke dingen, en in één Heere Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen. Wie andere dingen boeiender vindt dan dit katholieke geloof, die legge dit pleidooi ter zijde. 
 Lutjegast, 28 April 1998.\\ Lutjegast, 28 April 1998.\\
-J. Hoorn\\ +J. Hoorn\\ \\ 
-In de Commentaar op het Nieuwe Testament, Derde serie zijn tot nu toe de volgende delen verschenen (per afdeling in volgorde van verschijning):\\+ 
 +In de Commentaar op het Nieuwe Testament, Derde serie zijn tot nu toe de volgende delen verschenen (per afdeling in volgorde van verschijning): 
 Afdeling Evangeliën:\\ Afdeling Evangeliën:\\
 //Christus op aarde,// Zijn levensbeschrijving door leerlingen en tijdgenoten,\\ //Christus op aarde,// Zijn levensbeschrijving door leerlingen en tijdgenoten,\\
Regel 42: Regel 49:
 //Lucas,// Het evangelie als voorgeschiedenis, idem\\ //Lucas,// Het evangelie als voorgeschiedenis, idem\\
 //Het evangelie van Gods zoon,// Persoon en leer van Jezus volgens de vier evangeliën, idem\\ //Het evangelie van Gods zoon,// Persoon en leer van Jezus volgens de vier evangeliën, idem\\
-//Johannes,// Het evangelie van het Woord, door Dr. P.H.R. van Houwelingen Afdeling\\ +//Johannes,// Het evangelie van het Woord, door Dr. P.H.R. van Houwelingen 
-Katholieke Brieven en Openbaring:\\+ 
 +Afdeling Katholieke Brieven en Openbaring:\\
 //1 Petrus,// Rondzendbrief uit Babylon, door Dr. P.H.R. van Houwelingen //Jakobus,// Brief van een broeder, door Dr. L. Floor\\ //1 Petrus,// Rondzendbrief uit Babylon, door Dr. P.H.R. van Houwelingen //Jakobus,// Brief van een broeder, door Dr. L. Floor\\
-//2 Petrus en Judas,// Testament in tweevoud, door Dr. P.H.R. van Houwelingen\\+//2 Petrus en Judas,// Testament in tweevoud, door Dr. P.H.R. van Houwelingen 
 Afdeling Brieven van Paulus:\\ Afdeling Brieven van Paulus:\\
-//Efeziërs,// Eén in Christus, door Dr. L. Floor\\+//Efeziërs,// Eén in Christus, door Dr. L. Floor\\ \\ 
 Op de volgende bladzijden bieden we de lezer eerst een blik op “het uiterlijk” van enkele commentaardelen met hetgeen daaraan hangt aan redactionele voorwoorden (pag. II – X).\\ Op de volgende bladzijden bieden we de lezer eerst een blik op “het uiterlijk” van enkele commentaardelen met hetgeen daaraan hangt aan redactionele voorwoorden (pag. II – X).\\
 Daarna volgt het een en ander uit ‘Het evangelie van Gods zoon’, t.w. de korte en uitgebreide inhoudsopgave, het gedeelte over ‘De zoon van God’ (blz 125 – 132), alsmede een korte beschrijving van het tekstregister (pag. XI – XXIV).\\ Daarna volgt het een en ander uit ‘Het evangelie van Gods zoon’, t.w. de korte en uitgebreide inhoudsopgave, het gedeelte over ‘De zoon van God’ (blz 125 – 132), alsmede een korte beschrijving van het tekstregister (pag. XI – XXIV).\\
-Wat tenslotte in het “romeinse” gedeelte volgt wordt ter plaatse duidelijk aan gegeven en wijst zich vanzelf (pag. XXV – XXXIX).\\ +Wat ten slotte in het “romeinse” gedeelte volgt wordt ter plaatse duidelijk aan gegeven en wijst zich vanzelf (pag. XXV – XXXIX).\\ \\ 
-COMMENTAAR OP HET NIEUWE TESTAMENT\\+ 
 +COMMENTAAR OP HET\\ 
 +NIEUWE TESTAMENT 
 Aangevangen door\\ Aangevangen door\\
-Prof. Dr. S. Greijdanus en Prof. Dr. F.W. Grosheide\\+Prof. Dr. S. Greijdanus en Prof. Dr. F.W. Grosheide 
 Derde serie\\ Derde serie\\
-(geredigeerd door Prof. Dr. J. van Bruggen)\\ +(geredigeerd door Prof. Dr. J. van Bruggen) 
-AFDELING EVANGELIËN\\ + 
-CHRISTUS OP AARDE\\+AFDELING EVANGELIËN\\ \\ 
 + 
 +CHRISTUS OP AARDE 
 Zijn levensbeschrijving door leerlingen\\ Zijn levensbeschrijving door leerlingen\\
-en tijdgenoten\\ +en tijdgenoten 
-door\\+ 
 +door 
 Dr. Jakob van Bruggen\\ Dr. Jakob van Bruggen\\
-hoogleraar te Kampen\\ +hoogleraar te Kampen\\ \\ 
-EEN VERNIEUWDE SERIE\\+ 
 +EEN VERNIEUWDE SERIE 
 In 1922 verscheen het eerste deel in de serie Kommentaar op het Nieuwe Testament (uitgegeven te Amsterdam bij H.A. van Bottenburg). Het was een uitlegging van Het heilig evangelie volgens Mattheüs door Dr.F.W. Grosheide. Enigszins laconiek merkt hij in het voorbericht op:\\ In 1922 verscheen het eerste deel in de serie Kommentaar op het Nieuwe Testament (uitgegeven te Amsterdam bij H.A. van Bottenburg). Het was een uitlegging van Het heilig evangelie volgens Mattheüs door Dr.F.W. Grosheide. Enigszins laconiek merkt hij in het voorbericht op:\\
 “Wanneer een volgend deel zal verschijnen, en welk dat zal zijn, kan nog niet worden gezegd.” Er is echter hard gewerkt door hem en door Dr. S. Greijdanus, samen met Dr. C. Bouma en Dr. J.A.C. van Leeuwen: binnen 25 jaar wilde men een serie op het hele Nieuwe Testament gereed hebben. Doordat de Tweede Wereldoorlog ertussen kwam is dit niet helemaal gelukt. In 1950 wordt de reeks gesloten met de commentaar op het evangelie naar Johannes door dezelfde man die het eerste deel mocht uitgeven. Bij die gelegenheid herinnert hij aan het doel van de serie: predikanten te helpen. Ook anderen hebben van het werk geprofiteerd, maar Grosheide wil aangeven dat niet is gestreefd naar een uitputtende behandeling van alle onderwerpen. Wetenschappelijk niveau en gerichtheid op de gebruiker gingen hand in hand. Nadat de serie was overgenomen door de Uitgeversmaatschappij J.H. Kok te Kampen, groeide een tweede editie van de reeks. Sommige delen werden herdrukt, andere vervangen door de arbeid van Dr. H.N. Ridderbos en Dr. H.M. Matter. Het is echter niet gelukt binnen een tweede kwart eeuw deze tweede serie te voltooien.\\ “Wanneer een volgend deel zal verschijnen, en welk dat zal zijn, kan nog niet worden gezegd.” Er is echter hard gewerkt door hem en door Dr. S. Greijdanus, samen met Dr. C. Bouma en Dr. J.A.C. van Leeuwen: binnen 25 jaar wilde men een serie op het hele Nieuwe Testament gereed hebben. Doordat de Tweede Wereldoorlog ertussen kwam is dit niet helemaal gelukt. In 1950 wordt de reeks gesloten met de commentaar op het evangelie naar Johannes door dezelfde man die het eerste deel mocht uitgeven. Bij die gelegenheid herinnert hij aan het doel van de serie: predikanten te helpen. Ook anderen hebben van het werk geprofiteerd, maar Grosheide wil aangeven dat niet is gestreefd naar een uitputtende behandeling van alle onderwerpen. Wetenschappelijk niveau en gerichtheid op de gebruiker gingen hand in hand. Nadat de serie was overgenomen door de Uitgeversmaatschappij J.H. Kok te Kampen, groeide een tweede editie van de reeks. Sommige delen werden herdrukt, andere vervangen door de arbeid van Dr. H.N. Ridderbos en Dr. H.M. Matter. Het is echter niet gelukt binnen een tweede kwart eeuw deze tweede serie te voltooien.\\
-Het ligt in de bedoeling, nu een vernieuwde reeks te starten. De kenmerken daarvan zijn alsvolgt aan te geven:\\ +Het ligt in de bedoeling, nu een vernieuwde reeks te starten. De kenmerken daarvan zijn alsvolgt aan te geven: 
-1. //Principiële continuïteit// met de vorige series: het zijn de heilige Schriften die worden uitgelegd.\\ +  - //Principiële continuïteit// met de vorige series: het zijn de heilige Schriften die worden uitgelegd.\\ 
-2. //Gewijzigde opzet// van de reeks: deze wordt nu onderverdeeld in //afdelingen.// In elke afdeling wordt de toelichting niet alleen in commentaren per bijbelboek geboden, maar ook per groep boeken in delen die niet tekstgebonden toelichting geven.\\ +  - //Gewijzigde opzet// van de reeks: deze wordt nu onderverdeeld in //afdelingen.// In elke afdeling wordt de toelichting niet alleen in commentaren per bijbelboek geboden, maar ook per groep boeken in delen die niet tekstgebonden toelichting geven.\\ 
-Inleidingen op afzonderlijke delen geven verdere informatie over wijzigingen in de opzet.\\ +Inleidingen op afzonderlijke delen geven verdere informatie over wijzigingen in de opzet. 
-De eerste afdeling die wordt geopend betreft de Evangeliën. Voorafgaand aan de geplande commentaren op ieder afzonderlijk evangelie verschijnt nu eerst een band waarin als het ware een dwarsdoorsnee door alle vier wordt gemaakt. De beschreven geschiedenis en de vergelijking van de beschrijvende documenten komen vaak te weinig tot hun recht in commentaren die de teksten op de voet volgen. Toch willen de evangelisten geschiedenis geven en wannéér wij hun werk van toelichting voorzien, moet ook die geschiedenis een samenvattende bespreking ontvangen. Dit ontlast de commentaren. Tevens ontstaat zo een boek dat afzonderlijk kan worden gebruikt als inleiding tot de evangeliën. Nadat enkele commentaren zijn verschenen zal, zo de Here wil, een tweede toelichtende dwarsdoorsnede worden gegeven in een deel dat de leer van Christus bespreekt. Het ligt dus in de bedoeling deze afdeling te laten bestaan uit een aantal commentaren op de vier evangeliën met daarbij aansluitend twee algemene inleidende werken over de geschiedenis van Christus en over zijn leer zoals wij die in de evangeliën vinden beschreven.\\ + 
-Met een variant op de woorden uit 1922 zouden wij kunnen zeggen: Wanneer de tweede afdeling geopend zal worden, kan nog niet worden gezegd. Wel kan reeds worden meegedeeld dat plannen in voorbereiding zijn voor de Katholieke Brieven.\\+De eerste afdeling die wordt geopend betreft de Evangeliën. Voorafgaand aan de geplande commentaren op ieder afzonderlijk evangelie verschijnt nu eerst een band waarin als het ware een dwarsdoorsnee door alle vier wordt gemaakt. De beschreven geschiedenis en de vergelijking van de beschrijvende documenten komen vaak te weinig tot hun recht in commentaren die de teksten op de voet volgen. Toch willen de evangelisten geschiedenis geven en wannéér wij hun werk van toelichting voorzien, moet ook die geschiedenis een samenvattende bespreking ontvangen. Dit ontlast de commentaren. Tevens ontstaat zo een boek dat afzonderlijk kan worden gebruikt als inleiding tot de evangeliën. Nadat enkele commentaren zijn verschenen zal, zo de Here wil, een tweede toelichtende dwarsdoorsnede worden gegeven in een deel dat de leer van Christus bespreekt. Het ligt dus in de bedoeling deze afdeling te laten bestaan uit een aantal commentaren op de vier evangeliën met daarbij aansluitend twee algemene inleidende werken over de geschiedenis van Christus en over zijn leer zoals wij die in de evangeliën vinden beschreven. 
 + 
 +Met een variant op de woorden uit 1922 zouden wij kunnen zeggen: Wanneer de tweede afdeling geopend zal worden, kan nog niet worden gezegd. Wel kan reeds worden meegedeeld dat plannen in voorbereiding zijn voor de Katholieke Brieven. 
 Kampen, april 1987.\\ Kampen, april 1987.\\
-J. van Bruggen\\ +J. van Bruggen\\ \\ 
-\\+
 HET EVANGELIE VAN\\ HET EVANGELIE VAN\\
-GODS ZOON\\ +GODS ZOON 
-Persoon en leer van Jezus volgens de vier evangeliën\\ + 
-door\\+Persoon en leer van Jezus volgens de\\ 
 +vier evangeliën 
 + 
 +door 
 Dr. Jakob van Bruggen\\ Dr. Jakob van Bruggen\\
-hoogleraar te Kampen\\+hoogleraar te Kampen\\ \\ 
 CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG\\ CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG\\
 Bruggen, Jakob van\\ Bruggen, Jakob van\\
Regel 87: Regel 116:
 ISBN 90-242-6135-X geb.\\ ISBN 90-242-6135-X geb.\\
 NUGI632\\ NUGI632\\
-Trefw.: Jezus Christus / evangeliën ; verklaringen.\\+Trefw.: Jezus Christus / evangeliën ; verklaringen. 
 Uitgeverij Kok – Kampen 1996\\ Uitgeverij Kok – Kampen 1996\\
 Ontwerp omslag en band: Dick Prins, DPD\\ Ontwerp omslag en band: Dick Prins, DPD\\
 ISBN 90 242 6135 X\\ ISBN 90 242 6135 X\\
-NUGI 632\\ +NUGI 632 
-Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.\\ + 
-All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.\\ +Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 
-TER INLEIDING\\ + 
-Dit boek is gewijd aan de persoon en de leer van Jezus Christus. Het vormt zo de voortzetting van het eerder in deze serie verschenen deel Christus op aarde. Daarin kwam zijn leven van Betlehem tot de hemelvaart ter sprake. Na deze voornamelijk chronologische beschrijving van zijn aardse geschiedenis volgt nu een meer thematischebehandeling van zijn boodschap en zijn persoonlijke presentatie.\\+All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.\\ \\ 
 + 
 +TER INLEIDING 
 + 
 +Dit boek is gewijd aan de persoon en de leer van Jezus Christus. Het vormt zo de voortzetting van het eerder in deze serie verschenen deel Christus op aarde. Daarin kwam zijn leven van Betlehem tot de hemelvaart ter sprake. Na deze voornamelijk chronologische beschrijving van zijn aardse geschiedenis volgt nu een meer thematische behandeling van zijn boodschap en zijn persoonlijke presentatie.\\
 In de vier evangeliën kunnen we twee lijnen onderscheiden: de horizontale van de levensgeschiedenis en de verticale van de hemelse boodschap die via deze geschiedenis bekend wordt. De apostel Johannes zegt: “Het Woord is vlees geworden”. Daarin ligt zowel het één als het ander besloten. De menswording maakt het mogelijk, dat evangelisten een soort biografie gaan schrijven. Het feit dat deze mens het Woord is, gekomen van God, bewerkt gelijktijdig dat de evangeliën ‘goed nieuws’ vormen dat in alle eeuwen gepredikt kan worden en dat in klassieke dogmata haast tijdloos onder woorden is gebracht. In het boek Christus op aarde ging het vooral om de horizontale lijn van de menswording. In dit vervolgdeel wordt de verticale lijn van Gods evangelie beschreven: het goede nieuws dat Jezus predikte en in eigen persoon ook was. Dit is het evangelie van Gods zoon.\\ In de vier evangeliën kunnen we twee lijnen onderscheiden: de horizontale van de levensgeschiedenis en de verticale van de hemelse boodschap die via deze geschiedenis bekend wordt. De apostel Johannes zegt: “Het Woord is vlees geworden”. Daarin ligt zowel het één als het ander besloten. De menswording maakt het mogelijk, dat evangelisten een soort biografie gaan schrijven. Het feit dat deze mens het Woord is, gekomen van God, bewerkt gelijktijdig dat de evangeliën ‘goed nieuws’ vormen dat in alle eeuwen gepredikt kan worden en dat in klassieke dogmata haast tijdloos onder woorden is gebracht. In het boek Christus op aarde ging het vooral om de horizontale lijn van de menswording. In dit vervolgdeel wordt de verticale lijn van Gods evangelie beschreven: het goede nieuws dat Jezus predikte en in eigen persoon ook was. Dit is het evangelie van Gods zoon.\\
 Wij kennen dit nieuws via diezelfde vier evangeliën die ons het biografische vertellen. Dit boek komt dan ook op uit de exegese daarvan. In de commentaardelen op elk afzonderlijk evangelie kan slechts in heel beperkte mate worden ingegaan op vergelijkbare gegevens in de andere evangeliën, terwijl de ruimte voor een synthetische beschrijving geheel ontbreekt. De tekstuele commentaar vraagt, zeker bij de vier evangeliën, om afronding in één of meer thematische delen.\\ Wij kennen dit nieuws via diezelfde vier evangeliën die ons het biografische vertellen. Dit boek komt dan ook op uit de exegese daarvan. In de commentaardelen op elk afzonderlijk evangelie kan slechts in heel beperkte mate worden ingegaan op vergelijkbare gegevens in de andere evangeliën, terwijl de ruimte voor een synthetische beschrijving geheel ontbreekt. De tekstuele commentaar vraagt, zeker bij de vier evangeliën, om afronding in één of meer thematische delen.\\
Regel 102: Regel 136:
 Op deze wijze kan dit deel enerzijds dienen als een algemene inleiding tot zijn persoon en leer, terwijl het anderzijds gebruikt kan worden als een soort naslagwerk bij de lectuur van de evangeliën.\\ Op deze wijze kan dit deel enerzijds dienen als een algemene inleiding tot zijn persoon en leer, terwijl het anderzijds gebruikt kan worden als een soort naslagwerk bij de lectuur van de evangeliën.\\
 Bij het schrijven van dit boek is er een nauwe samenwerking geweest met de auteur die in deze serie de commentaar op Johannes voorbereidt, dr. P.H.R. van Houwelingen. Ik ben hem dankbaar voor de manier waarop we samen konden werken aan een zo goed mogelijke afstemming van de delen binnen de Afdeling Evangeliën. Dank ben ik ook verschuldigd aan mijn collega’s B. Kamphuis (Kampen) en A.D. Baum (Giessen) voor het doorlezen van het manuscript en de waardevolle suggesties voor de eindredactie.\\ Bij het schrijven van dit boek is er een nauwe samenwerking geweest met de auteur die in deze serie de commentaar op Johannes voorbereidt, dr. P.H.R. van Houwelingen. Ik ben hem dankbaar voor de manier waarop we samen konden werken aan een zo goed mogelijke afstemming van de delen binnen de Afdeling Evangeliën. Dank ben ik ook verschuldigd aan mijn collega’s B. Kamphuis (Kampen) en A.D. Baum (Giessen) voor het doorlezen van het manuscript en de waardevolle suggesties voor de eindredactie.\\
-Wat de vier evangeliën ons vertellen over de persoon en de leer van Jezus is maatgevend bij de beoordeling van alle latere beeldvorming. Ik hoop dat dit boek mag helpen om vanuit het ons omringende, haast ondoordringbaar geworden woud van latere visies op Jezus in de verte het Licht te zien dat ook ons wil bereiken met zijn stralen.\\+Wat de vier evangeliën ons vertellen over de persoon en de leer van Jezus is maatgevend bij de beoordeling van alle latere beeldvorming. Ik hoop dat dit boek mag helpen om vanuit het ons omringende, haast ondoordringbaar geworden woud van latere visies op Jezus in de verte het Licht te zien dat ook ons wil bereiken met zijn stralen. 
 Kampen\\ Kampen\\
-J.van Bruggen\\ 
 Voorjaar 1996\\ Voorjaar 1996\\
-JOHANNES\\ +J.van Bruggen\\ \\ 
-Het evangelie van het Woord\\ + 
-door\\ +JOHANNES 
-Dr. P.H.R. van Houwelingen\\ + 
-*\\ +Het evangelie van het Woord 
-REDACTIONEEL VOORWOORD\\+ 
 +door 
 + 
 +Dr. P.H.R. van Houwelingen\\ \\ 
 + 
 +REDACTIONEEL VOORWOORD 
 In 1987 ging deze vernieuwde CNT-serie van start. Als eerste werd de afdeling Evangeliën geopend. Dit gebeurde door de verschijning van het themadeel Christus op aarde. Daarna volgden in deze afdeling de commentaardelen op de eerste drie evangeliën (Marcus 1988; Matteüs 1990; Lucas 1993). Het themadeel Het evangelie van Gods zoon kwam gereed in 1996. Het is een reden tot dankbaarheid, de afdeling Evangeliën na tien jaar nu voltooid te zien met deze commentaar op het evangelie naar Johannes.\\ In 1987 ging deze vernieuwde CNT-serie van start. Als eerste werd de afdeling Evangeliën geopend. Dit gebeurde door de verschijning van het themadeel Christus op aarde. Daarna volgden in deze afdeling de commentaardelen op de eerste drie evangeliën (Marcus 1988; Matteüs 1990; Lucas 1993). Het themadeel Het evangelie van Gods zoon kwam gereed in 1996. Het is een reden tot dankbaarheid, de afdeling Evangeliën na tien jaar nu voltooid te zien met deze commentaar op het evangelie naar Johannes.\\
 Hiermee is het eerste doel van de vernieuwde serie bereikt: een set geïntegreerde commentaren op de evangeliën te bieden met zowel tekstuele als thematische bespreking van deze bijbelboeken en hun inhoud. Onze wens is dat de zes delen samen voor langere tijd hulp zullen bieden bij het verstaan van het éne evangelie zoals het voor alle tijden door vier getuigen is bekrachtigd.\\ Hiermee is het eerste doel van de vernieuwde serie bereikt: een set geïntegreerde commentaren op de evangeliën te bieden met zowel tekstuele als thematische bespreking van deze bijbelboeken en hun inhoud. Onze wens is dat de zes delen samen voor langere tijd hulp zullen bieden bij het verstaan van het éne evangelie zoals het voor alle tijden door vier getuigen is bekrachtigd.\\
-Kampen J.van Bruggen\\ 
-1 PETRUS\\ 
-Rondzendbrief uit Babylon\\ 
-door\\ 
-Dr. PH.R. van Houwelingen\\ 
-REDACTIONEEL VOORWOORD\\ 
-Deze commentaar is gewijd aan de eerste brief van de apostel Petrus. Met de verschijning ervan wordt naast de reeds bestaande afdeling over de Evangeliën een tweede afdeling geopend in de Commentaar op het Nieuwe Testament (derde serie). Deze afdeling zal gewijd zijn aan de zogenaamde Katholieke Brieven en het boek Openbaring. Tot de Katholieke Brieven worden vanouds de brieven van Jakobus, Petrus, johannes en judas gerekend. Een meer uitvoerige bespreking van die term vindt men in het deel over de brief van Jakobus, dat Deo Volente als tweede in deze afdeling zal verschijnen. Als derde deel is te verwachten een commentaar op de tweede brief van Petrus, samen met de brief van Judas.\\ 
 Kampen\\ Kampen\\
-J. van Bruggen\\ +J.van Bruggen\\ \\ 
-EFEZIËRS\\ + 
-Eén in Christus\\ +1 PETRUS 
-door\\ + 
-Dr. L. Floor\\+Rondzendbrief uit Babylon 
 + 
 +door 
 + 
 +Dr. PH.R. van Houwelingen 
 + 
 +REDACTIONEEL VOORWOORD 
 + 
 +Deze commentaar is gewijd aan de eerste brief van de apostel Petrus. Met de verschijning ervan wordt naast de reeds bestaande afdeling over de Evangeliën een tweede afdeling geopend in de Commentaar op het Nieuwe Testament (derde serie). Deze afdeling zal gewijd zijn aan de zogenaamde Katholieke Brieven en het boek Openbaring. Tot de Katholieke Brieven worden vanouds de brieven van Jakobus, Petrus, johannes en judas gerekend. Een meer uitvoerige bespreking van die term vindt men in het deel over de brief van Jakobus, dat Deo Volente als tweede in deze afdeling zal verschijnen. Als derde deel is te verwachten een commentaar op de tweede brief van Petrus, samen met de brief van Judas. 
 +Kampen\\ 
 +J. van Bruggen\\ \\ 
 + 
 +EFEZIËRS 
 + 
 +Eén in Christus 
 + 
 +door 
 + 
 +Dr. L. Floor 
 emeritus-hoogleraar\\ emeritus-hoogleraar\\
-te Potchefstroom\\ +te Potchefstroom\\ \\ 
-REDACTIONEEL VOORWOORD\\ + 
-Deze commentaar op de brief aan de Efeziërs is de eerste die verschijnt in de afdeling Brieven van Paulus. Daarmee wordt de derde afdeling geopend in de Commentaar op het Nieuwe Testament (Derde serie). Het ligt in de bedoeling nu eerst de afdeling Evangeliën te voltooien met de laatste twee delen. Daarna zullen Deo Volente afwisselend delen verschijnen in de afdeling Katholieke brieven en Openbaring (nog twee delen) en in de nu geopende afdeling Brieven van Paulus. In een themadeel kan te zijner tijd geïntegreerd aandacht worden geschonken aan de historische en thematische aspecten van de paulinische correspondentie.\\+REDACTIONEEL VOORWOORD 
 + 
 +Deze commentaar op de brief aan de Efeziërs is de eerste die verschijnt in de afdeling Brieven van Paulus. Daarmee wordt de derde afdeling geopend in de Commentaar op het Nieuwe Testament (Derde serie). Het ligt in de bedoeling nu eerst de afdeling Evangeliën te voltooien met de laatste twee delen. Daarna zullen Deo Volente afwisselend delen verschijnen in de afdeling Katholieke brieven en Openbaring (nog twee delen) en in de nu geopende afdeling Brieven van Paulus. In een themadeel kan te zijner tijd geïntegreerd aandacht worden geschonken aan de historische en thematische aspecten van de paulinische correspondentie. 
 +Kampen\\ 
 +J. van Bruggen\\ \\ 
 Het evangelie\\ Het evangelie\\
-van Gods zoon\\+van Gods zoon 
 Persoon en leer van Jezus\\ Persoon en leer van Jezus\\
-volgens de vier evangeliën\\+volgens de vier evangeliën 
 KORTE INHOUDSOPGAVE\\ KORTE INHOUDSOPGAVE\\
   - Het decor: joden in de eerste eeuw 13   - Het decor: joden in de eerste eeuw 13
Regel 143: Regel 202:
   - Miskenning en lijden: de weg naar het mensenoffer 133   - Miskenning en lijden: de weg naar het mensenoffer 133
   - Een nieuwe fase voor Gods volk 156   - Een nieuwe fase voor Gods volk 156
-  - De toekomst van Gods zoon met Geest en vuur 186\\ +  - De toekomst van Gods zoon met Geest en vuur 186 
-> Bijlage: De Farizeeën 208\\+ 
 +Bijlage: De Farizeeën 208 
 UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE\\ UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE\\
 Ter inleiding\\ Ter inleiding\\

Paginahulpmiddelen